Zobacz, co robisz bezdomnemu, gdy dajesz mu bułkę czy pięć złotych. Rozmowa, która otwiera oczy

13 lat temu w wypadku samochodowym zginęli moi rodzice. Ale ułożyłem sobie życie. Poznałem kobietę, która po latach mnie zostawiła. Nie mieliśmy mieszkania własnościowego. Narzeczona wynajmowała je od znajomych, bez umowy. Pewnego dnia zmieniła zamki i powiedziała, że to koniec.

Pracowałem na Poczcie Polskiej. Poszedłem na czteromiesięczne zwolnienie z powodu genetycznej zakrzepicy. Kiedy wróciłem do pracy, podziękowano mi, bo mam trzy dziury w nogach. Byłem na zwolnieniu, ponieważ nie dawałem rady. Bolały mnie nogi. Dlatego z powodu utraty pracy wyjechałem do Gdańska, gdzie handlowałem balonami z helem. Dobry zarobek, mimo że robiłem to na zlecenie innych. Spędziłem tam dwa miesiące. Wtedy zaczęło się coś psuć między mną a narzeczoną. Wyczuwałem to w naszych rozmowach telefonicznych.

Byłem z o 12 lat ode mnie starszą Ukrainką. Strasznie się w niej zakochałem. Ona też przez pierwsze lata była bardzo we mnie zakochana. Wydzwaniała po kilkanaście razy dziennie. Pamiętam, że mnie to wkurzało. Ale czemu związek się rozpadł? Kobieta miała już swoje lata – była przed pięćdziesiątką – i nie zapewniłem jej odpowiedniego bytu. Przede wszystkim domu. Przez prawie 9 lat tylko wynajmowaliśmy. Mam wrażenie, że nie dałem jej poczucia stabilizacji.

Załamałem się. Przez pięć dni nic nie jadłem, piłem tylko wodę. Schudłem. Płakałem. Nie wiedziałem, co ze sobą zrobić. No, ciężko, ciężko było. Później jakoś... nie wiem, już nie pamiętam. Szedłem i poprosiłem kogoś o pieniądze. Ludzie zaczęli je dawać i tak się zaczęło. Zobaczyłem, że to przynosi zyski.

Trudno z klatki schodowej czy z piwnicy, w której się żyje, znaleźć sobie pracę. To nie jest takie proste. Pieniądze, które zarobiłem wcześniej, dałem narzeczonej na mieszkanie, bo nie wiedziałem, że ona odejdzie. Pospłacaliśmy też długi. Zostało mi 100 złotych w kieszeni. Jak za te pieniądze coś wynająć?

Nie mam rodziny.

Nie mam. Ciotka się do mnie nie odzywa już od paru lat. Moje babcie nie żyją, dziadkowie nie żyją. O rodzicach wspominałem.

Przed tym, jak zostałem bezdomnym.

Trudno powiedzieć. Wszystko zadziało się trochę może z mojej winy. Pożyczyłem pieniądze od rodziny i ich nie oddałem. Ale nie były to duże kwoty – 1000 czy 1500 złotych. Przestano się do mnie odzywać, ja przestałem się odzywać i kontakt się urwał. Jakoś tak wyszło, bardziej może z mojej winy.

Wsiąkłem trochę w to życie. Bo to już trwa ponad trzy lata. Faktycznie, można wsiąknąć w tę bezdomność, ulicę. Można wsiąknąć. Ja wsiąkłem. Rozmawiałem już z niejedną osobą o tym problemie i ja rzeczywiście wsiąkłem. To znaczy fizycznie nie mogę pracować, to na pewno, bo mam dziury w nogach.

Tak, na przykład w sportowym, bo znam się na sporcie. Wiem wszystko o piłce nożnej. Sprzedawałem też truskawki i inne owoce. Nie byłoby problemu ze sprzedawaniem.

Na początku wstydziłem się tego, co robię. Płakałem po nocach. Że ja – rodzice magistrzy po AWF chcieli dla mnie dobrze, byłem z dobrego domu – żebrzę. Nienawidzę tego słowa. Proszę ludzi o pieniądze. Bolało to, bolało bardzo. Przez jakieś pół roku. Nieraz musiałem wypić setkę wódki, żeby to robić. Żeby usiąść na schodach i prosić o pomoc. Wstydziłem się tego i bałem.

Bywało różnie. Jedna kobieta, na oko po czterdziestce, która szła z dzieckiem, powiedziała: "co się martwisz – i tak ci zgnije i odpadnie noga". Byłem w takim szoku, że przez 5 minut dochodziłem do siebie. Zatkało mnie. Albo usłyszałem: "zmień miejsce, jak umierasz". Bo z rowerem szedł jakiś gościu, a ja siedziałem na schodach. Są też ludzie, którzy pomagają i mówią: "nie patrz na innych, bo ci, którzy cię obrażają, sami są nieszczęśliwi". Niektórzy nawet pluli i mówili, że mam "krokodyla" (nazwa narkotyku, powodującego gnicie ciała – przyp. red.). "Coś sobie wstrzykiwałeś, to się nie dziw, że ci nogi gniją czy odpada skóra" – słyszałem. Miałem też tak, że ktoś mi wlał wodę lub śmieci do kubka albo wrzucił peta.

To zależy, mam chore nogi, więc jest mi łatwiej. Bezdomny, który nie jest chory, na pewno dostaje mniej ode mnie. Dostaję 50-100 złotych dziennie. Ale muszę tyle leków kupować – maści, opatrunków. A poza tym jakieś jedzenie.

I o to, i o to. Nigdy nie odmówiłem jedzenia. Nawet jeżeli miałem go za dużo, to oddawałem je innym bezdomnym.

Ktoś mi już tak powiedział. Że tobie tak wygodniej.

Inaczej troszeczkę. Tak bardzo załamałem się odejściem narzeczonej, że życie straciło dla mnie sens. Załamało mnie to, że nie mam nikogo, że jestem sam. Nie mam na przykład z kim pogadać wieczorem.

Na początku było ciężko. Początkowo mnie gonili, ale jestem z Pragi (dzielnica Warszawy uważana za niebezpieczną – przyp. red.), więc się nie dałem.

Tak, często rozmawiam z ulotkarzami. Oni mnie znają, mają do mnie szacunek, zawsze się przywitają. Zawsze odejdą, kiedy trzeba, żebym coś "zarobił". Są w porządku, naprawdę.

Nie, byłoby mi ciężko. Co, gdybym musiał usiąść? Oni by tego nie zrozumieli. Ktoś by mnie przyciął, że siedzę i rozdaję. Zaraz by mnie wyrzucili z pracy. Kiedy pracowałem, nie mogłem powiedzieć o swojej chorobie. Brałem wtedy po sześć Ketonali (bardzo mocny lek przeciwbólowy – przyp. red.) dziennie. Rozwalałem sobie tak wątrobę, ale inaczej nie mógłbym dać rady. Był okres, że w ten sposób pracowałem w ochronie na dworcach – na wschodnim, na centralnym. Nikt nie wiedział, że choruję.

Przynajmniej z półtora roku.

No tak, ale kto by chciał mieszkać w piwnicy? Tylko taka różnica, że nie śpię pod gołym niebem. Zdarzało się jednak, że spałem na klatkach w miejscu, gdzie się wychowywałem. Bo tam znali mnie sąsiedzi i wiedzieli, w jakiej jestem sytuacji. Dlatego nikt nie dzwonił po policję czy straż miejską. "Przytulałem się" do kaloryfera, sąsiadka wynosiła mi jakiś koc. Przykrywałem się nim i tak spędzałem noce.

Wtedy potrafiłem bardziej kochać, doceniać miłość. Ważyłem prawie 100 kilogramów, a obecnie ważę ponad 70. Co jeszcze? No na pewno brakuje mi miłości, ale teraz to odrzucam. Jakoś to wypieram. Nie potrafię zaufać kobiecie. Po tym, co mi zrobiła narzeczona. Błagałem ją na kolanach, dzwoniłem, prosiłem, mówiłem, że zrobię wszystko. Zostałem za bardzo zraniony.

Ukrywam prawdę przed synem, który coś podejrzewa. Syn od poniedziałku do piątku przebywa w Warszawie, a na weekendy zabiera go matka – partnerka z pierwszego związku. Bierze go odkąd kuratorka zabroniła mi nad nim opieki. Wychowywałem go, ale kiedy trafiłem na ulicę, to nie dało już rady. Albo dom dziecka, albo weźmie go matka. W końcu wzięła go matka. Od poniedziałku do piątku jest w bursie. Chodzi do szkoły, a w bursie ma zapewnione nocleg i wyżywienie.

Obawiam się. Obawiam się tej chwili. Ale on przeczuwa, że kręcę coś w centrum, dlatego je omija.

No właśnie też się dziwię, że jeszcze się nie zorientował, ale chyba czegoś się domyśla. Nie wiem, czy jakiś kolega mu nie chlapnął. On po prostu nie powie mi tego w oczy. Pytał się mnie ostatnio, co robię. Mówię: "nie powiem ci dokładnie, kręcę coś w centrum, ale nie jest to związane z łamaniem prawa". Może dlatego nie zapuszcza się w te rejony.

Tak. Byłem karany za wymuszenie pieniędzy, kiedy miałem chyba 18 lat.

Oj, to była głupota. Stałem z kolegą i szedł jakiś chłopak, a nam brakowało do piwa 5 złotych. Podszedł do niego kolega, powiedział "dawaj 5 złotych" i strzelił go w michę. I za to dostaliśmy we dwóch wyrok. On dostał trochę wyższy, bo miał zły wywiad środowiskowy. Dostałem 2 lata w zawieszeniu na 3 lata, a do tego kuratora sądowego.

Była jeszcze jedna sytuacja. Raz zabrałem ojcu kartę bankomatową i wypłaciłem 200 złotych. Pieniądze zwróciłem, ale on i tak zgłosił sprawę na policję. Dostałem miesiąc do odrobienia w ramach prac społecznych.

Chciałbym przede wszystkim poznać jakąś kobietę, żeby nadała mi sens życia. To na pewno. I znaleźć pracę. Ale muszę mieć kobietę. Muszę mieć kobietę.

Dla syna poszedłem do lekarza, zacząłem leczyć nogi, żeby jeszcze nie umierać. To faktycznie. Zacząłem coś robić, bo już mi było wszystko jedno. Wcześniej rzuciłem leczenie, przez co moje kończyny zaczęły gnić. Ale teraz chodzę do specjalisty, byłem już parę razy w szpitalu. Robię coś ze sobą – przynajmniej w zakresie zdrowotnym.

Obawiam się trochę. Ale zawsze liczę, że przyjdzie taki dzień, że moje życie się zmieni. To na pewno. Dziwne jest dla mnie to, że nikt nie chciał mi pomóc przez trzy lata w centrum Warszawy – stolicy Polski, gdzie obok mnie przechodzą aktorzy, biznesmeni. Nie mówię o pieniądzach. Ci ludzie mają kontakty, mają wszystko. Nikt nie chciał mi pomóc jakoś inaczej, niż tylko gotówką czy podaniem strony internetowej z adresem księży, którzy pomagają bezdomnym.