Piotr Kraśko: „Jesteś tak dobry, jak twój ostatni materiał”. Szef „Wiadomości” szczerze o swoim zawodzie

Obejrzałem pierwszy odcinek, póki co. Na początku miałem z tym serialem pewien problem. Chyba mieli go również Amerykanie. Jeff Daniels, odtwórca głównej roli w „Newsroomie”, stał się gwiazdą między innymi za sprawą filmu „Głupi i głupszy”. A potem zagrał w – skądinąd doskonałej – ekranizacji biografii Jerzego Waszyngtona. Pomysł był dobry, scenariusz też, a cały film świetny. Powstał jednak dysonans pomiędzy wizerunkiem Danielsa w głupiej komedii a poważną rolą w filmie historycznym. Na szczęście, w „Newsroomie” Daniels charyzmatycznego dziennikarza gra w sposób wiarygodny. W tej roli jest rewelacyjny.

W Stanach działają dziennikarze, którym za sprawą ciężkiej pracy udało się osiągnąć status instytucji kulturalnych i politycznych. Do niedawna NBC, ABC i CBS, trzy stacje amerykańskie, trzymały 90 proc. rynku. Miliony Amerykanów o tym, co dzieje się w ich kraju i na świecie, dowiadywały się od garstki osób. Dan Rather, Peter Jennings i Tom Brokaw prowadzili swoje serwisy przez 25 lat. Proszę sobie wyobrazić – 25 lat! Codziennie, poza weekendami, ludzie widzieli tych samych dziennikarzy. Niektórzy z nich, nim zostali prowadzącymi, pracowali w terenie jako reporterzy wojenni – tak zaczynał Dan Rather. Ci panowie świetnie znali świat, doskonale znali Amerykę. Robili genialne wywiady, prowadzili wielkie relacje na żywo. Naprawdę ich pozycja jest absolutnie nieporównywalna z pozycją kogokolwiek w polskiej telewizji. Może poza Moniką Olejnik, która prowadzi swój program od wielu lat.

Ten czas nadejdzie. Proszę sobie wyobrazić, że ci ludzie, których państwo lubią, trwają w telewizji przez kolejne dekady, że programy, które oglądacie przez 25 lat, dalej budzą takie samo zainteresowanie, jak na początku. Referencją może być tutaj sukces programu Elżbiety Jaworowicz. „Sprawa dla reportera” ma fenomenalną oglądalność. Mam wrażenie, że Jaworowicz z taką samą pasją zrobiła odcinek tydzień temu, co pierwszy fragment tego serialu. To jest rzecz niezwykła.

To mnie akurat nieco w tym serialu bawi. Wydawca, którym w tym wypadku jest kobieta, mówi do prowadzącego: „Przez najbliższą godzinę jesteś mój, nie obchodzi mnie, co się dzieje wokół. Teraz jesteś mój”. No, bez przesady. Aż tak źle to nie wygląda. Oczywiście, relacja pomiędzy prowadzącym a wydawcą jest niesłychanie ważna, musi opierać się na wzajemnym zaufaniu. Co mnie jeszcze bawiło w tym pierwszym, obejrzanym przeze mnie odcinku serialu, to fakt, że filmowi reporterzy zbierają się do pracy przez cały poranek. Pracę zaczynają około 15.00. Tymczasem w rzeczywistości nie byłoby to możliwe. U nas, w „Wiadomościach”, pierwsze osoby przychodzą do pracy około 6.00. Kluczowe decyzje dotyczące tego, co kto robi, nie mogą zapaść później niż o godzinie 10.00, bo po prostu nie zdążylibyśmy wysłać wozu transmisyjnego, ekipy, dojechać w jakieś miejsce. Gdybyśmy robili tylko program lokalny, w Warszawie, to tak, ale mówimy przecież o wydarzeniach z całego kraju i ze świata. Kto wie, może powinniśmy na przykład obudzić Marcina Firleja, który musi zdążyć od godziny 7.00 rano swojego czasu amerykańskiego do 13.30, czyli naszej 19.30, przygotować materiał?

Nie. Może dlatego, że znamy się dobrze. Ja też byłem reporterem.

Nie, nie. Jest jeden reporter, który się wiecznie spóźnia. Ale uważam, że jest tak utalentowany, że jemu akurat trochę to uchodzi. Regularnie wygląda, jakby wracał z planu filmu „Kac Vegas”, ale o 19.30 jest nienaganny. Naprawdę ma taki talent i jest tak zdolny i pracowity, że ze wszystkim wyrabia się na czas. Coś, co mnie by męczyło, to jest brak pasji i zaangażowania. To jest dość podstawowa sprawa.

Nie, chyba nie. Uważam, że w tej chwili jestem wolny od podobnych dylematów. Martwi mnie coś innego. Zastanawiam się, jak powinno się dzisiaj relacjonować tak dramatyczne wydarzenia, jak chociażby historia małej Madzi z Sosnowca. Czy to robić i jak to robić mądrze. Oto spór, który toczy się od setek lat, jeżeli nie od tysiącleci. Przepraszam za skrzywienie, ale studiowałem historię teatru, więc odwołam się do teatru właśnie. Już starożytni Grecy zastanawiali się, czy w teatrze należy pokazywać ludzi takimi, jakimi są, czy takimi, jakimi być powinni.

Pewnie tak. Jak patrzę na zestawienia, to wydaje mi się, że dość dużo mówimy o sprawach zagranicznych. To na pewno jest jakaś część naszej misji.

Różnie bywa, ale rzeczywiście jest to tendencja ogólnoświatowa. Czytałem ostatnio bardzo ciekawy tekst, podsumowujący pracę redakcji zagranicznych w mediach amerykańskich. Apogeum to był rok '89, w którym Amerykanie interesowali się światem. Potem to spadało, nie zatrzymała tego ani pierwsza Wojna w Zatoce, ani druga. Doszło do tego, że niektóre wielkie prasowe redakcje amerykańskie w ogóle skasowały działy zagraniczne. Jeżeli te newsy się tam przebijają, to tylko dlatego, że redakcje korzystają z agencji prasowych. Jeśli AP coś poda, to redakcje to zacytują, ale raczej nie więcej. Moim zdaniem, sprawy zagraniczne są mega ważne i mogą być fascynujące, ale trzeba się do nich przyłożyć jeszcze bardziej niż do newsów krajowych. Bardzo upraszczając sprawę: łatwą rzeczą jest postawić kamerę w Sejmie i włączyć ją wtedy, kiedy dwóch polityków partii, które się nie cierpią, zacznie się ze sobą kłócić. Mamy kino 15-minutowe, tylko niewiele z tego wynika, umówmy się. Z iluś tych krajowych sporów tak naprawdę ważnych jest parę. Dużo trudniej zrobić materiał, który pokaże, dlaczego to, co dzieje się za granicą, jest ważne dla nas. Czasem może nie ma to bezpośredniego wpływu na nasze życie, jak na przykład to, co dzieje się w Syrii, ale jest ważne.

Powiedziałbym, że to jest normalna tendencja. To się też bardzo zmieniło. Jak wyjeżdżałem do Stanów Zjednoczonych, był rok 2005. Polacy mieli wówczas inny stosunek do USA. Kochali je bezgranicznie. Wprost kochali, nawet nie lubili, ale kochali. Minęły lata, przyzwyczailiśmy się do tego, że jesteśmy w Unii Europejskiej, zaś Ameryka nas rozczarowała. Do dziś nie zniosła wiz, co już nie jest taką ważną sprawą, tak naprawdę, ale wizerunkowo Polacy to przeżywają. Kiedyś prawie każde doniesienie, każde zdanie wypowiedziane przez amerykańskiego prezydenta nam tu nad Wisłą wydawało się ważne. Teraz nie. Szczerze? Trochę słusznie. Wypowiedzi prezydenta USA mają wpływ na nasze życie, ale nie wszystkie. Może staliśmy się trochę racjonalni?

Powiedziałbym, że poszliśmy w drugą stronę, skupiając – może przesadnie – na sprawach krajowych. Po długim okresie, kiedy nie mniej przesadnie przywiązywaliśmy się do tego, co dzieje się dookoła, a nie docenialiśmy tego, co dzieje się na naszym podwórku.

Jeżeli popatrzymy na rankingi zaufania Polaków do przedstawicieli różnych zawodów czy do instytucji, to dziennikarze i media publiczne plasują się w nich bardzo wysoko. Nie wiem, czy dobrze pamiętam, ale jeżeli dla połowy Polaków telewizyjne programy informacyjne są głównym źródłem wiedzy o tym, co dzieje się w Polsce, to jest to ogromne zobowiązanie. Rozmawiamy dużo o amerykańskim serialu. Otóż w Stanach żyje 312 mln mieszkańców, a najbardziej oglądany serwis informacyjny ściąga 11 mln widzów. W Polsce, z 40 mln mieszkańców, „Wiadomości” wczoraj osiągnęły wynik 3,5 mln. Nieźle, prawda?

Myślę, że nikt nie powinien się nad tym zastanawiać, bo nie wytrzymałby tej presji. Dawno temu chodziłem na szkolenia do Aleksandra Bardiniego. I on zawsze doradzał, żeby mówiąc do kamery wyobrażać sobie jedną konkretną osobę, do której się przemawia. Amerykanie podpowiadają jeszcze, żeby wyobrazić sobie, że mówimy do takiej trochę niedosłyszącej ciotki, która nie przepada za nami, nie za bardzo rozumie, co my w tej pracy robimy, o co nam chodzi. Trzeba mówić tak, żeby ją przekonać, żeby ona miała jasność w sprawie, o której mówimy. Żeby zła ciotka w końcu nas polubiła.