Żebrofoty. Fotografowie mówią o najbardziej żenujących ofertach klientów

Wszystkie moje anegdotki są właśnie o barterach. Jednak najlepsza historia dotyczy sytuacji kiedy to już kończyłam swoja przygodę z fotografia koncertową. Wcześniej na każdą imprezę chodziłam z aparatem i po prostu żyłam z robienia i sprzedawania zdjęć koncertowych. Kiedy przestałam robić to zarobkowo, organizatorzy czasem dalej zapraszali mnie na imprezy. Do czasu, kiedy przestałam na nie przy chodzić ze sprzętem. Wtedy ilość zaproszeń drastycznie spadła.

O ile w połowie lat dwutysięcznych było ok, to pod koniec dekady zaczęło robić się coraz gorzej, a po 2010 roku zarabianie na fotografii koncertowej stało się praktycznie niemożliwe. Mało kto rozumie, że robienie zdjęć to dość ciężka praca - zarówno pod względem fizycznym jak i finansowym. Przelewy ze zleceń potrafiły iść miesiącami, a często ludzie i tak dziwili się czemu ktoś chce kasę za wykonywanie zdjęć na koncercie - przecież powinna to być czysta frajda.

Mniej więcej w 2007-2010 nastąpił boom koncertowy, wszyscy chodzili na imprezy i media były tym zainteresowane. Teraz to spowszedniało i raczej ludzie nie są zainteresowani zdjęciami wykonawców, ale kurczowo szukają siebie lub znajomych w koncertowym tłumie. Myślę, że na rynku eventowym są pieniądze, ale fotografowie sami są sobie winni. Ktoś przyjdzie na koncert, zrobi zdjęcia, dla funu, zupełnie za darmo je odda organizatorowi lub danej publikacji. Mówimy tu także o imprezach z milionowymi budżetami, które rozkładają ręce na zapytania ofertowe i płacą po prostu słabo.

Dlatego wymiksowałam się zupełnie z fotografowania koncertów, zdryfowałam w kierunku fotografii autorskiej, hobbystycznej i, w przeciwieństwie do obecnego trendu, zamieniłam pozornie wolnościowy freelance, na etat, który w moim wypadku faktycznie daje wolność.

Kiedyś fotografowałem event na terenie WORD-a, którego sponsorem była globalna firma oponiarska. Piątek, godzina 18, ręce odmarzały mi na spuście migawki. W pewnym momencie podchodzi przedstawicielka firmy i mówi, że niestety ich fotograf z Warszawy nie dojechał i czy mógłbym podesłać jej kilka zdjęć. Odpowiadam, że spoko, proszę o mail i pytam, czy na niego wysłać też fakturę. Ona zdziwiona, że przecież jak wyślę kilka zdjęć, to nic mi się nie stanie. Powiedziałem, że to moja praca, ale możemy wejść w barter, bo akurat mam opony do wymiany w aucie. Odeszła. Kiedy fotograf z innej gazety zauważył, że nie stoimy tu na mrozie dla własnej przyjemności i nie mamy nic ciekawszego do roboty, to się obraziła.

Innym razem byłem na otwarciu fabryki dużego gracza na rynku pralek. Podchodzi do mnie prezes i pyta o kilka fotek. Dalej sytuacja potoczyła się identycznie jak z oponami. Od razu się oburzył, że przecież tyle tych zdjęć trzaskam, a do gazety wejdą ze dwa, a resztę wyrzucę. Mówię do niego, panie tyle tych pralek na taśmie, wezmę sobie jedną i się dogadamy.

Kiedy 7-8 lat temu stawiałem pierwsze kroki, zostałem wykorzystany przez pewną agencję reklamową. Za usługę wartą ok. 10 tysięcy złotych zostałem tysiaka. Po prostu mnie przekabacili, że mają mało pieniędzy i że to dla mnie szansa. Dla jasności: oni mi powierzyli bardzo odpowiedzialną fuchę i wykonałem ją naprawdę dobrze. Niestety zrobili ze mnie frajera. Zrozumiałemu to dopiero na finiszu i już wtedy mnie to cholernie bolało. Jednak nauczyłem się jak wyceniać zlecenia.

Zdarzają się telefony od "januszy", którzy mają do zrobienia coś, co powinienem wycenić np. na 3 tys. złotych, ale gość ma max cztery stówki. Zawsze wtedy mówię, że wtedy nie mam czasu, by się nie tłumaczyć. Tak jest najłatwiej. Głupio mi odpisywać, że "przepraszam, ale pracuję na innych stawkach".

Z mojej perspektywy, kręcenie wideo jest łatwiejsze, bo broni się samo w sobie. Ludzie wiedzą, że filmowanie wymaga więcej pracy, więc są skłonni zapłacić więcej. Gorzej mają fotografowie. Jest ich przesyt. Każdy dziś może cyknąć zdjęcie telefonem i każdemu przez to wydaje się, że jest to prosta sprawa. Więc nie chcą płacić odpowiedniego wynagrodzenia.

A jeśli ktoś nie chce zapłacić, to może też... ukraść. Kilka lat temu fotografowałem koleżankę artystkę. Jej zdjęcia znalazły się w galerii. Po pewnym czasie, kiedy skończyła się wystawa, odezwał się do mnie pracownik tego miejsca i zapytał, czy mogą sobie użyć tych zdjęć. Rzecz jasna, za darmo. Nie zgodziłem się, ale i tak je wzięli i nawet nie podpisali.

W takich sytuacjach zawsze pytam o ogólny budżet zleceniodawcy i mówię ile pieniędzy musi dołożyć. Jeśli zaczynasz od niskich stawek, wpadasz w pułapkę. Po nabyciu doświadczenia i renomy, nikt nie będzie cię wynajmował na sesje. Ja sam też nie zaniżam mojego wynagrodzenia, bo sam nie chcę psuć rynku.