Zamknięte lokale wyborcze i powszechne głosowanie korespondencyjne – taki scenariusz może czekać nas w czasie najbliższych wyborów prezydenckich 10 maja 2020 roku. Umożliwi to poprawka do Kodeksu wyborczego, którą zgłosiło Prawo i Sprawiedliwość. Na jakich zasadach mają głosować Polacy?
Jak przeprowadzić wybory, kiedy obywatelom nadal odradza się wychodzenia z domów ze względu na stan epidemii i możliwość zakażenia koronawirusem? Władze znalazły sposób na to, by nie zmieniać terminu wyborów prezydenckich i wprowadzić przepisy, które umożliwią powszechne głosowanie korespondencyjne. Na czym to polega?
Głosowanie korespondencyjne – co to jest i na jakich zasadach się odbywa?
Projekt ustawy, który zgłosiło Prawo i Sprawiedliwość, dotyczy zasad przeprowadzania głosowania w wyborach prezydenckich w 2020 roku. Uchwała w tej sprawie (skierowana już w do pierwszego czytania) może zostać przegłosowana już w najbliższy piątek 3 kwietnia.
Głosowaniem osobistym jest również głosowanie korespondencyjne. (Ustawa Kodeks wyborczy z dnia 5 stycznia 2011 r. Rozdział 6 Przepisy wspólne dla głosowania, § 2.)
Art. 53b. § 8. Jeżeli głosowanie korespondencyjne ma dotyczyć wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej albo wyborów wójta zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego dotyczy również ponownego głosowania.
Wybory prezydenckie – głosowanie korespondencyjne
Do tej pory z tego prawa korzystali głównie wyborcy niepełnosprawni (o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności) lub przebywający poza granicami Polski w momencie wyborów.
Osoby, które chciały w ten sposób oddawać głos, musiały dokonać wcześniej przez internet lub w urzędznie odpowiedniego zgłoszenia (ewentualnie oświadczenia o wpisaniu do rejestru wyborców) – elektronicznie, ustnie lub pisemnie oraz:
⦁ podać swoje dane osobowe (datę urodzenia, pesel, imię i nazwisko, imię ojca),
⦁ przedstawić orzeczenie o niepełnosprawności a także
⦁ wskazać adres, na który nie później niż na 7 dni przed głosowaniem ma być wysłany pakiet wyborczy lub zadeklarować osobisty odbiór pakietu.
Obywatele przebywający poza granicami Polski mieli zaś wskazać miejsce wpisania ich do rejestru wyborców.
PAKIET WYBORCZY – co wchodzi w jego skład?
⦁ karta do głosowania,
⦁ dwie koperty (koperta zwrotna oraz koperta na kartę do głosowania),
⦁ oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu,
⦁ instrukcja obsługi.
Wybory prezydenckie 2020. Pakiety wyborcze dla 30 mln głosujących – kto je dostarczy?
Czy podczas najbliższych wyborów prezydenckich rzeczywiście uda się wprowadzić głosowanie korespondencyjne dla wszystkich obywateli? Wielu polityków wątpi, by było to możliwe. W Polsce uprawnionych do głosowania jest ponad 30 mln obywateli, którym trzebaby było w takich okolicznościach dostarczyć odpowiednie pakiety wyborcze. Wymagałoby to zaangażowania m.in. Poczty Polskiej oraz listonoszy, których obowiązki zawodowe ze względu na stan epidemii są mocno ograniczone (podobnie jak działalność placówek pocztowych).
Problemem może być także dostarczenie pakietów wyborczych pod odpowiedni adres. Ze względu na brak obowiązku meldunkowego wiele adresów korespondencyjnych nie jest tożsamych z miejscem zamieszkania.
Zgodnie z kalendarzem wyborczym może więc nie starczyć czasu na to, by w ogóle mogło to być możliwe. Jak wyjaśnia na Twitterze Roman Giertych przy zastosowaniu się do obecnie obowiązującego prawa wprowadzenie takich zmian może być nierealne.
Wybory prezydenckie 2020 – głosowanie korespondencyjne za granicą
źródło: ⦁ USTAWA z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dziennik Ustaw Nr 21, poz. 112, Nr 26, poz. 134, Nr 94, poz. 550, Nr 102, poz. 588, Nr 134, poz. 777, Nr 147, poz. 881, Nr 149, poz. 889, Nr 171, poz. 1016 oraz Nr 217, poz. 1281, z 2012 r. poz. 849, poz. 951 oraz poz. 1529, z 2014 r. poz. 179, poz. 180 i 1072 oraz z 2015 r. poz. 1043, 1044 i 1045)
W związku z rozprzestrzenianiem wirusa SARS CoV-2, ogłoszonym stanem epidemii, a wcześniej zagrożenia epidemicznego, istnieje pilna potrzeba wprowadzenia szczególnych rozwiązań w zakresie modyfikacji niektórych przepisów Kodeksu wyborczego.
W obecnej sytuacji związanej z rozprzestrzenianiem się koronowirusa, należy mieć na względzie, utrzymujący się stan epidemii, a co za tym idzie ograniczeń zgromadzeń i przemieszczania się. Ponieważ nadrzędnym obowiązkiem państwa jest umożliwienie uprawnionym obywatelom udziału w wyborach powszechnych, niezbędne jest stworzenie odpowiedniego mechanizmu uwzględniającego panujące warunki pandemii. Tym samym proponuje się upowszechnienie stosowanego już w wybranych kategoriach wyborców - trybu głosowania korespondencyjnego.
Uregulowanie powyższych kwestii w akcie wykonawczym pozwoli zastosować głosowanie korespondencyjnie również do obwodów głosowania utworzonych za granicą.
Rozwiązania przewidziane w projektowanym akcie będą w większości podobne do rozwiązań zawartych w rozporządzeniu dla przesyłek krajowych w głosowaniu korespondencyjnym, z uwzględnieniem jednak specyfiki głosowania przeprowadzanej poza granicami kraju.