2020 rok okazał się wyjątkowo urodzajny dla wszystkich miłośników zbierania grzybów. Mimo że Polacy wiedzą całkiem sporo na ich temat, to jednak od lat wśród haseł najczęściej wyszukiwanych w sezonie na grzyby są najlepsze sposoby na to, jak je gotować, suszyć, mrozić lub marynować. Przedstawiamy listę sprawdzonych przepisów na przygotowanie do spożycia kurek, prawdziwków, azjatyckich shitake oraz pozostałych okazów różnych gatunków grzybów.
Zanim zabierzemy się do przygotowywania grzybów, na początek warto rozprawić się z najpopularniejszymi mitami na ich temat.
Absolutnie nie powinno się sprawdzać, czy dany grzyb jest jadalny po gorzkim, ostrym lub piekącym smaku, jaki można odczuć po przyłożeniu go do języka. Taka metoda nie dość, że jest nieskuteczna, to na dodatek, może być śmiertelnie niebezpieczna (doświadczeni grzybiarze podkreślają, że najsilniej trujący muchomór sromotnikowy może być słodkawy).
Wiele osób błędnie sądzi też, że wcześniejsze obgotowanie grzybów ograniczy ich toksyczność. Takie przekonanie nie jest prawdziwe i może także narazić nas zatrucie. Większość niejadalnych grzybów po ugotowaniu nadal nie nadaje się do spożycia.
⦁ GRZYBY SUSZONE – przed gotowaniem należy je namoczyć w wodzie (niektórzy polecają także osolone mleko) przez co najmniej 2-3 godziny lub przez całą noc.
Dzięki temu grzyby mogą odpowiednio namięknąć. Dopiero w dalszej kolejności można je przecedzić i ewentualnie pozbyć się pozostałości leśnej ściółki czy innych zabrudzeń.
Jeśli w wodzie, która pozostała po namaczaniu grzybów, nie ma zanieczyszczeń, można wykorzystać ją m.in. do przygotowywania zup lub aromatycznych sosów grzybowych.
Czas, jaki należy przeznaczyć na gotowanie grzybów w takiej postaci, zależy od tego, w jaki sposób były wcześniej suszone.
Jeśli były pokrojone, a następnie poddane suszeniu, należy gotować je przez około 25 minut.
Jeśli zaś suszono je w całości, ugotowanie ich powinno nam zająć mniej więcej godzinę (przed wyjęciem ich z wody należy upewnić się, czy osiągnęły pożądaną przez nas miękkość).
Warto pamiętać, że czas gotowania grzybów liczymy od momentu, w którym woda zacznie wrzeć (a nie od chwili samego wrzucenia ich do wody).
⦁ GRZYBY LEŚNE – borowiki (prawdziwki), kurki, podgrzybki, gąski, rydze i maślaki wymagają około 10-15 minut gotowania na małym ogniu. Szybciej ugotują się za to pieczarki, które już po kilku minutach gotowania stają się miękkie (można je także spożywać na surowo).
⦁ GRZYBY ŚWIEŻE i MROŻONE – czas, jaki należy przeznaczyć na ich ugotowanie, wynosi przeważnie od 15 do 30 minut. Mniejsze okazy mogą osiągnąć odpowiednią miękkość już po kwadransie gotowania (podobnie jak bardzo świeże grzyby).
Świeże lub mrożone koźlaki i boczniaki powinno się gotować nie dłużej niż 25 minut. Zdarza się, że więcej czasu (do 35 minut gotowania) mogą wymagać większe okazy kurek, rydzów lub prawdziwków. Przed wyjęciem ich z wody należy sprawdzić, czy nadal nie są twarde i czy osiągnęły odpowiednią miękkość.
⦁ GRZYBY DO MARYNOWANIA – po 15 minutach we wrzątku powinny nadawać się do dalszej obróbki. Po odcedzeniu i włożeniu ich do wcześniej wyparzonych i osuszonych słoików (wypełniając 3/4 objętości naczynia), należy zalać je wrzącą zalewą z wody i octu (w proporcji 4:1) oraz ziela angielskiego, gorczycy, pieprzu, cukru i soli), a potem dokładnie zakręcić pokrywką i odwrócić do góry dnem. Po ostudzeniu kolejny raz odwracamy słoiki, a potem przenosimy je w wyznaczone miejsce (np. w spiżarce lub piwnicy).
⦁ GRZYBY SHITAKE można spożywać nawet na surowo (jeśli są świeże), ale w Polsce rzadko można na nie trafić w takiej postaci. Częściej dostępne są w formie suszonej i wymagają dalszej obróbki. Są różne szkoły dotyczące tego, w jaki sposób je przygotowywać.
Niektórzy polecają, by suszone shitake wcześniej namoczyć przez co najmniej kilka godzin, by osiągnęły odpowiednią miękkość. Inni zaś uważają, że grzyby te wymagają jedynie krótkiej obróbki termicznej, ponieważ szybko zaczynają twardnieć (lepiej też smażyć same kapelusze bez ogonków).
Świeże shitake nadają się do pieczenia w piekarniku przez 20 minut w temp. 200 st. C. Można je przechowywać w lodówce nie dłużej niż 3-4 dni (najlepiej owinąć je w papier).
Do wydobywania głębi aromatu grzybów nadają się zarówno świeże, jak i suszone zioła, zwłaszcza tymianek, rozmaryn czy natka pietruszki lub koper.
Do gotowania grzybów można dodać gałązkę świeżych lub suszonych ziół, dzięki czemu przygotowywane przez nas potrawy mogą zyskać dodatkowy, nieco bardziej urozmaicony smak.
Warto spróbować zastosować także kminek, jałowiec lub cząber, które mogą wspomóc trawienie grzybów.
Jak bezpiecznie przygotować się do grzybobrania?
Główny Inspektorat Sanitarny radzi, by grzyby zbierać do wiklinowych koszyków, a nie foliowych torebek. Przed wybraniem się do lasu na grzyby warto też wybrać odpowiednią odzież oraz użyć preparatów odstraszających owady.
Każdy, kto decyduje się na samodzielne zbieranie grzybów, powinien też skorzystać z 10 podstawowych zasad, dzięki którym można ograniczyć ryzyko niebezpiecznego zatrucia grzybami. GIS nazwał je "dekalogiem grzybiarza".