Łowcy nazistów modlą się za zdrowie hitlerowskich zbrodniarzy. Żeby zdążyć ich złapać

Potocznie przyjęło się mówić o nich "Łowcy Nazistów". Brzmi atrakcyjnie? Być może, ale ich praca przypomina, w gruncie rzeczy, zwykłą pracę detektywistyczną. Z jedną, zasadniczą różnicą: tropią szczególny gatunek zbrodniarzy.

temu najprawdopodobniej umarł na wolności kolejny nazista, którego powinna była dosięgnąć sprawiedliwość: Aribert Heim, znany również jako "Dr Śmierć".

Po zakończeniu II wojny światowej wielu hitlerowskich oprawców uciekło do Ameryki Południowej. Byli to szefowie obozów koncentracyjnych, ich nadzorcy i inne osoby, które pełniły wysokie funkcje w hierarchii III Rzeszy. Według rozmaitych źródeł tylko do Argentyny mogło uciec około 5 tysięcy nazistów bezpośrednio lub pośrednio odpowiedzialnych za wojenne zbrodnie.

ulokował w Austrii, a sam uciekł do Argentyny z pomocą biskupa Alois Hudala.

By go złapać, Wiesenthal i Mossad – wówczas nowo utworzona służba specjalna w Izraelu – musieli przeprowadzić żmudne śledztwo. Wiesenthal tropił ślad żony Eichmanna, o której pojawiały się notki prasowe w austriackich gazetach. Mossad zaś, zupełnie przypadkiem, trafił na ślad w Argentynie. Nieostrożny syn Eichmanna "puścił farbę" w domu swojej narzeczonej, a jej ojciec po prostu wysłał o tym informację do Niemiec.

Po wieloletnim śledztwie, trwającym – w przypadku Wiesenthala – od 1950 roku, łowcy i Mossadowi udało się zebrać odpowiednio dużo informacji, by złapać Eichmanna. Wysłana do Argentyny ekipa ustaliła miejsce zamieszkania zbrodniarza, jego plan dnia i codziennie nawyki. Kluczowym momentem był powrót nazisty z pracy do domu. Pokonywał on wówczas spory kawałek drogi opustoszałą ulicą. Tam zaczaili się na niego agenci Mossadu. Po przepychance obezwładnili go, związali i wsadzili do samochodu. Następnie przewieziono go do ukrytego lokalu, odurzono narkotykami i wywieziono do Izraela. Tam, po głośnym procesie, został skazany na karę śmierci, wykonaną w 1962 roku.

Złapanie Barbie'ego było jednak o wiele prostsze, niż Eichmanna. Gestapowiec po wojnie pracował bowiem dla wywiadów USA i Wielkiej Brytanii, a gdy nie był im już potrzebny, w 1955 roku wyjechał do Ameryki Południowej. Tam ostatecznie wylądował w Boliwii, gdzie udało mu się wspiąć wysoko w hierarchii społecznej. Przyjął nazwisko Altmann i żył jak bogaty biznesmen, a zajmował się transportem. Według niektórych źródeł pomagał też tajnej boliwijskiej policji oraz był bossem mafii narkotykowej.

Przez to, że pracował dla wywiadów i żył niezbyt skromnie, Barbie był łatwy do wykrycia. Znalazła go Beate Klarsfeld, francuska łowczyni nazistów (współpracowała z mężem, Serge Klarsfeldem) w 1971 roku. I nie musiała w tym celu nawet nigdzie jechać, bo wszystkie niezbędne informacje o losach Klausa Barbie znalazła w niemieckich aktach wymiaru sprawiedliwości. Następnie pojechała do Boliwii i przykuła się do ogrodzenia domu nazisty, aby nagłośnić sprawę. Nie dało to oczekiwanych rezultatów. Sam Altmann vel Barbie zaprzeczał oskarżeniom pani Klarsfeld. Barbie został aresztowany dopiero w 1983 roku, gdy zmieniła się władza w Boliwii – nowa już nie chciała kryć zbrodniarza i wydała go Francuzom. Nie spotkał go jednak taki los, jak Eichmanna – we Francji, po wielu latach czekania, został skazany na więzienie i zmarł na raka dopiero w 1991 roku, w więziennym szpitalu w Lyonie.

mu podobni wykonywali bardzo żmudną i trudną pracę.

Łowy bowiem polegały głównie na przekopywaniu się przez akta w różnych państwach. Często dotarcie do nich było trudne, bo chroniły je służby specjalne danych krajów. Zuroff, już w 1986 roku, wynalazł prostszą metodę: sprawdzał podania emigracyjne osób ubiegających się o wyjazd z Europy. Z pozoru "najefektowniejszą" pracę, czyli bezpośrednie złapanie, wykonywał zazwyczaj Mossad lub po prostu państwowe władze – tak jak w Boliwii. De facto więc "łowienie" polegało głównie na tropieniu, i to nawet nie bezpośrednim.

Co więcej, polowania na nazistów nierzadko kończyły się fiaskiem. Sam Zuroff we wstępie do swojej książki pisze: "To nie jest przyjemna książka. Opowiada głównie o niepowodzeniach: zbrodniarzach, których nie chciano aresztować, których nie udało się odnaleźć, którzy zmarli, zanim dosięgła ich ręka sprawiedliwości".