Czym byłby urlop za granicą bez nowych doświadczeń również dla... podniebienia? Choć prawdą jest, że do innych krajów wyjeżdżamy, aby delektować się niecodziennym krajobrazem, uprawiać ulubione sporty w najdogodniejszych warunkach czy zobaczyć nieznane zabytki, to trzeba przyznać, że dla wielu taki wyjazd to idealna okazja, by spróbować też innej kuchni. Zapytajcie tych, którzy byli w Południowym Tyrolu.
Ten najbardziej wysunięty na północ i najbogatszy region Włoch słynie z wielu atrakcji. Zimowi urlopowicze uwielbiają go za świetnie wyposażone i skomunikowane ośrodki narciarskie z różnorodnymi trasami zjazdowymi. Dla wielbicieli krajobrazów największą wartością tego górskiego regionu są zapierające dech w piersiach szczyty Dolomitów, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Przyrody. Ale wizytówką Południowego Tyrolu jest również wspaniała kuchnia.
Południowotyrolska kuchnia stanowi połączenie tyrolskich, włoskich i ladyńskich tradycji kulinarnych. Jest więc pokłosiem wynikającej z geograficznego położenia miksu kulturowego, który zrodził się na styku dwóch stylów życia: alpejskiej tradycji (duch Tyrolu, czyli solidność i surowość) i śródziemnomorskiego Dolce Vita (duch Włoch, czyli relaks i radość życia). Mieszanka tych klimatów doskonale sprawdza się też na talerzu.
Słynąca z różnorodności kuchnia Południowego Tyrolu bazuje od lat na składnikach pochodzących z lokalnych gospodarstw wiejskich, od mieszkających tu od pokoleń rolników, hodowców i producentów żywności. Dzięki tej wielusetletniej tradycji i silnie zakorzenionych w regionie więziach społecznych trafiające na tutejsze stoły potrawy są wyśmienitej jakości, o czym szybko przekonują się smakosze z innych krajów.
Alpejskie oblicze tej kuchni reprezentują przede wszystkim wędliny, knedle, różnorodne regionalne odmiany pierogów, a także sery i strudle. Najbardziej znanym regionalnym specjałem jest Speck, dojrzewający i wędzony udziec wieprzowy nazywany "delicją Południowego Tyrolu". Doskonały na przekąskę i jako element dań speck jest tak ceniony, że został wpisany na unijną listę produktów o Chronionym Oznaczeniu Geograficznym.
Sycącym, jak przystało na kuchnię górskiego regionu, daniem, są knedle serwowane zazwyczaj w trzech wariantach, przy czym kucharze pracujący w południowotyrolskich restauracjach chętnie eksperymentują z "designem" tej potrawy. Warto spróbować np. Knödeltris, czyli knedli ze speckiem, szpinakiem i serem, posypanych parmezanem, ugotowanych i podawanych na surówce z młodej białej kapusty, w rosole lub podsmażanych na maśle.
Południowy Tyrol uchodzi również za królestwo pierogów. Bliskie kuchni tyrolskiej, choć z włoskimi inspiracjami, są Schlutzkrapfen, czyli pierożki ze szpinakiem i serem ricotta. Specyficzny rodzaj ravioli polewa się roztopionym masłem i obficie posypuje parmezanem. Skora już mowa o serach, to mamy tutaj pełen ich przekrój: młode, delikatne, krowie, kozie i owcze. Popularnością cieszy się Graukäse, gruboziarnisty szary ser.
Wśród pieczywa wyróżnia się Schüttelbrot, płaski, twardy, ale chrupiący chleb, który często służy do przygotowania kanapek śniadaniowych z dżemem czy miodem. Południowy Tyrol to także jeden z największych sadów Europy. Pochodzące stąd jabłka stanowią bazę dla bardzo popularnego deseru, czyli apfelstrudla, który podaje się z sosem waniliowym lub lodami waniliowymi.
Na południowotyrolskie menu wpływ ma również panujący na stokach śródziemnomorski styl Dolce Vita. O włoskich korzeniach kuchni regionu świadczą głównie domowej produkcji makarony, rozmaite przystawki, a także desery przy klasycznym espresso. Nie wspominając już o pobudzającym apetyt aperitivo, w którego kompozycji pomaga cały wachlarz win. Preferujący włoskie smaki goście mogą skosztować wszelkiej maści przystawek i przekąsek w formie antipasti, na którą składają się polędwiczki, sałatki, grzanki, sery i oliwki. Wśród ciast deserowych króluje tiramisu, a wśród napoi – kawa Caffè Macchiato i Cappucino.
Południowy Tyrol słynie na cały świat z uprawy winorośli. Białe i czerwone wina, których źródłem pochodzenia są południowotyrolskie winnice i winiarnie, mogą pochwalić się licznymi wyróżnieniami. Najważniejszymi odmianami winorośli są tu Vernatsch, Gewürztraminer i Lagrein, lecz to tylko wierzchołek góry lodowej. Restauratorzy dbają o to, by regionalne wina tworzyły jak najlepsze połączenia z lokalnymi potrawami.
Warto mieć świadomość, że włoski region, którego stolicą jest Bolzano/Bozen, uchodzi za zagłębie lokali gastronomicznych na światowym poziomie. Wiele miejscowych restauracji, prowadzonych przez utalentowanych szefów kuchni, zostało wyróżnionych prestiżowymi "czapkami kucharskimi" i gwiazdkami Michelin – na tak małej przestrzeni wielbiciele dobrej kuchni znajdą aż 20 restauracji wyróżnionych 25 gwiazdkami!
Gdzie warto posmakować miksu alpejskich i śródziemnomorskich smaków? Aperitivo z niesamowitym widokiem w pakiecie zaoferuje Górska Chata Oberholz, jedna z najwyżej położonych restauracji w Europie, znajdująca się w ośrodku narciarskim Obereggen. Różnorodność makaronów można zgłębić w schronisku Jora Hütte niedaleko Innichen/San Candido. Najlepsze knedle na stoku zaserwuje restauracja Oberegger Alm na szczycie Kronplatz. Najlepiej przejrzeć przewodnik po restauracjach i karczmach Południowego Tyrolu albo zapytać miejscowych o rekomendację – można w ten sposób odkryć niejedną kulinarną perełkę.
Jak dotrzeć do Południowego Tyrolu?
• Pociągiem
Do wyboru mamy dwie trasy: Monachium – Innsbruck – Brenner/Brennero – Bolzano/Bozen oraz Wiedeń – Salzburg – Innsbruck – Brenner – Bolzano.
• Samochodem
Dojazd trasą Brennerpass lub „drogą brennerską" (Brennerstraße). Podróż z Warszawy zajmie około 15 godzin, a z Krakowa około 11.
• Samolotem
Lotniska położone najbliżej Południowego Tyrolu są zlokalizowane w Innsbrucku lub w Weronie. Inne znajdują się w Monachium, Wenecji, Treviso, Bergamo i Mediolanie.