Polacy szturmowali Biedronkę licząc na przeceny. "Żenada", "buractwo", czy po prostu bieda?

Otwarcie sklepu bardzo przypominało wiele tego typu wydarzeń – zwabieni wizją tanich zakupów ludzie "szturmowali" sklep, musiała interweniować ochrona. Panował zgiełk, tłok, zakorkowała się ulica prowadząca do "Biedronki".

Przeczytaj raport o polskiej biedzie: Prawda o polskiej biedzie. W kraju żyją dwa miliony ubogich

– Polska nie jest wyjątkiem, takie same dantejskie sceny rozgrywają się też w bardziej rozwiniętych gospodarczo krajach – mówi mi dr Grzegorz Makowski, socjolog i badacz zachowań konsumenckich. – Czy niedawna premiera iPhone’a nie wzbudziła dokładnie takiej samej sensacji? Tam również ludzie koczowali pod sklepami w oczekiwaniu na modny smartfon Apple'a – opowiada mój rozmówca. Zgadza się z nim także prof. Grzegorz Karasiewicz z Wydziału Zarządzania UW. – Tego typu promocje organizowane są w wielu krajach świata i zawsze znajdą się konsumenci, których to przyciąga – opowiada. Dodaje, że zwłaszcza w czasie kryzysu gospodarczego coraz więcej osób poszukuje po prostu każdej okazji, aby zaoszczędzić – stąd popularność takich akcji.

Na Zachodzie iPhone, w Polsce telewizor
Doktor Makowski podkreśla jednak, że pewne różnice między Polską a szeroko rozumianym Zachodem są oczywiste – tam przedmiotem obleganych promocji są często dobra wyższego rzędu, podczas gdy u nas tłumy gromadzą się pod sklepami nawet wtedy, gdy obniżki dotyczą podstawowych produktów. – W Polsce wciąż panuje swoiste "wygłodzenie konsumpcyjne". Margines ubóstwa jest stosunkowo duży, zarobki niskie, a zdolność zakupowa przeciętnego Polaka niewielka – ocenia ekspert.

Zobacz: Kupujemy w Lidlu i Biedronce, bo jesteśmy coraz biedniejsi? To nieprawda. "Polacy po prostu nauczyli się liczyć"

Kim są ludzie, którzy są gotowi na tak wielkie poświęcenia dla kupna nowego telewizora lub laptopa? – Myślę, że społeczny przekrój tej grupy jest raczej zróżnicowany. Wątpię, żeby była to jakaś precyzyjnie wyróżniona zbiorowość o konkretnym poziomie wykształcenia lub dochodu – mówi prof. Karasiewicz. – Pokolenie, żyjące jeszcze w czasach PRL, wciąż ma w pamięci czasy niedoborów w sklepach, stąd może być bardziej skłonne do uczestniczenia w takich promocjach. Część z tych osób ma po prostu smykałkę do biznesu i później sprzedaje okazyjnie kupione produkty na serwisach aukcyjnych. Inni z kolei szukają okazji lub łatwego sposobu na podniesienie swojego statusu społecznego przez zakup takich dóbr, jak telewizory, sprzęt audio lub komputery – dodaje dr Makowski.

Skóra, fura i komóra
Czy Polacy wciąż, tak jak w latach dziewięćdziesiątych, wierzą w "magiczną" moc produktów, które podniosą ich status w oczach innych ludzi? – W początkowym okresie polskiego kapitalizmu obnosiliśmy się z byle czym. Każdy marzył o magnetowidzie i BMW, żeby tylko móc odróżnić się od innych – opowiada dr Makowski. Twierdzi, że dziś nie ma już tak jednoznacznego zestawu "dóbr obowiązkowych", które poprawią nasz wizerunek. Dostępność większej ilości produktów i większe zdolności zakupowe sprawiły, że gra społecznego odróżniania się od innych stała się bardziej skomplikowana. Prof. Karasiewicz dodaje też, że prestiż podnoszą raczej dobra, które łatwiej jest innym pokazać. – Rzadziej niż kiedyś zapraszamy do domu gości, więc "popisywanie się" telewizorem nie jest raczej możliwe. Dziś rolę oczywistego wyznacznika naszego statusu pełnią raczej telefony komórkowe czy samochody – ocenia ekspert.