Co oznacza Prima Aprilis i skąd pochodzi tradycja robienia sobie żartów 1 kwietnia? [HISTORIA]

Prima Aprilis —‌ skąd się wzięło święto żartów i Dzień Głupca? [HISTORIA] — Co oznacza Prima Aprilis i skąd pochodzi tradycja robienia sobie żartów w tym dniu? Fot. Rightcameraman / 123RF

Prima Aprilis — uważaj, bo się pomylisz — głosi popularne powiedzenie. W dosłownym tłumaczeniu termin ten oznacza pierwszy dzień kwietnia. To właśnie wtedy w starożytnym Rzymie miały być obchodzone niezwykle radosne święta, w czasie których organizowano maskarady i strojono sobie żarty z rodziny i przyjaciół, a pokłosie tego zwyczaju przetrwało do dziś w tradycjach różnych kultur na całym świecie.

Prima Aprilis znaczenie terminu i historyczne źródła popularnej tradycji.

Historia Prima Aprilis w różnych europejskich krajach + tradycyjne nazwy tego święta.

Prima Aprilis w Polsce i na świecie.

Choć istnieje wiele teorii na temat pochodzenia święta, które dziś znamy jako Prima Aprilis, to według badaczy z history.com można je łączyć m.in. z Hilariami (od nazwy których mógł wywodzić się ang. przymiotnik hilarious, czyli wesoły).

Historia Prima Aprilis — antyczne korzenie święta żartów

Rzymskie Hilarie obchodzono w starożytności w okolicach równonocy wiosennej na cześć bogini płodności i urodzaju Kybele oraz boga wegetacji Attisa. Radość i wesoły nastrój z powodu budzącej się do życia po zimowej przerwie natury wyrażano w czasie miejskich zabaw i maskarad.

Pozwalano sobie wówczas na więcej niż zwykle (mężczyźni przebierali się za kobiety i wkładali peruki). Popularne było także robienie żartów rodzinie, przyjaciołom i znajomym, dlatego właśnie to święto mogło być jednym z pierwowzorów, które przetrwały w formie Prima Aprilis (choć nierzadko łączy się je także ze świętem Fortuny Virilis oraz Cerialiami ku czci bogini Ceres).

Prima Aprilis w Europie

Popularność Prima Aprilis w Europie zyskał dopiero w XVI wieku. We Francji oraz we Włoszech rozpowszechnił się wtedy zwyczaj przypinania do pleców kartki z symbolem ryby (do dziś Włosi używają określenia Pesce d’aprile a Francuzi Poisson d’avril lub Jour du poisson d’avril, czyli dosłownie: dzień kwietniowej ryby), co miało wiązać się zakazem połowu na okres tarła, który zaczynał się w tym okresie. Często nabierano nieświadomych tego faktu ludzi prosząc ich o dostarczenie świeżej ryby, czego nie dało się zrobić na początku kwietnia.

W krajach anglojęzycznych świętowano zaś "Dzień Głupców" (April Fools' Day lub All Fools' Day), w czasie którego dozwolone było robienie sobie żartów z innych.

Chrześcijańską odpowiedzią na ten rozpowszechniający się zwyczaj miało być nawiązanie do Judasza Iskarioty (urodzonego wedle legendy 1 kwietnia), którego postać symbolizuje fałsz, obłudę i kłamstwo.

Prima Aprilis w różnych krajach:

Francja —‌ Jour du poisson d’avril / Poisson d’avril

Włochy —‌ Pesce d’aprile

Wielka Brytania, USA i Australia —‌ April Fools' Day lub All Fools' Day (Dzień Głupców)

Szkocja —‌ Hunt the gowk Day (Polowanie na głupca)

Niemcy —‌ 1 April (Prima Aprilis) związany z Aprilscherz, czyli żartami

Portugalia —‌ Dia da mentira (Dzień Kłamstwa)

Hiszpania —‌ Día de los Santos Inocentes (Dzień Niewiniątek 28 grudnia uznawany jest za odpowiednik Prima Aprilis)

Litwa —‌ Melagio diena (Dzień Kłamcy)

Rosja —‌ Dien smiecha (Dzień Śmiechu)

Do Polski Prima Aprilis dotarł w XVI wieku najprawdopodobniej z Niemiec i dosyć szybko się rozpowszechnił w formie, która jest znana do dziś.

Prima Aprilis na świecie —‌ żarty, które przeszły do historii

Do najpopularniejszych żartów robionych w tym dniu zaliczają się m.in. fake news dotyczący spaghetti (wyemitowany w 1957 roku przez BBC, które podało, że na drzewach zaczął rosnąć... makaron), a także psikus Google, który w 2014 roku ogłosił powstanie nowej gry, która umożliwia szukanie Pokemonów za pomocą Google Maps. Nagrodą za pobicie rekordu miała być praca na stanowisku Pokemon Master (po kilku latach dowcip przyczynił się do stworzenia gry Pokemon Go).

Czytaj także: