Filmy dla szkół. Uczniowie zapełniają sale kinowe historycznych epopei i ekranizacji lektur

Jednak w jej ocenie te produkcje nie powstają z myślą o szkołach. – Proszę zwrócić uwagę jak są reklamowane. "Wielka produkcja", "ogromne zwycięstwo", "koprodukcja polsko-włoska". Po prostu uderza się w patriotyczną dumę, by przeciągnąć jak najszerszą publiczność i częścią tego są uczniowie – ocenia dziennikarka.

Karolina Waschto jest daleka od krytykowania reżyserów, którzy niemal wyspecjalizowali się w ekranizacji lektur szkolnych. – Nie ma się co oszukiwać: żyjemy w kulturze obrazkowej, a nie kulturze książki. Jeśli ktoś miałby nie zapoznać się z treścią "Zemsty", to wolę żeby już obejrzał film – argumentuje. – W Polsce nie ma dobrych scenariuszy. Lektury sprzed lat to w tej sytuacji dobry materiał. Nie bez przyczyny do dziś ekranizuje się Szekspira. To dobrze, że od czasu do czasu literatura pojawia się w kinie.

Jako przykład twórcy, który tworzenie filmów "dla szkół" uznał za szansę na przetrwanie podaje Andrzeja Wajdę. – To reżyser, który stwierdził, że skoro nie zrobi już nic w filmie jako sztuce, to zrobi a to "Zemstę", a to "Pana Tadeusza", a to "Katyń". Wajda podpina się pod takie tematy, które żyją jakoś tam w świadomości społecznej i wykorzystuje je do zrobienia kolejnych filmów – ocenia Kot. – Poza tym w takie święta jak 11 listopada czy 3 maja TVP chętnie pokaże taki film po południu – dodaje.

W opinii Wiesława Kota nie można porównywać takich produkcji z całkowicie komercyjnymi filmami rodem z Hollywood. Chociaż jedne i drugie powstają dla pieniędzy, to takie produkcje jak "Szklana pułapka" czy saga o Jamesie Bondzie powstają z prywatnych środków. – Proszę pamiętać, że u nas ci, którzy mają dobre układy u prezes Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, dostają pieniądze od państwa. Wajda dostaje od Agnieszki Odorowicz pieniądze na co chce. Wszyscy za to płacimy – denerwuje się Kot. – Tymczasem "Szklaną pułapkę" ogląda się, bo to po prostu dobra rozrywka. W dodatku robiona za prywatne pieniądze – przypomina krytyk.

To, czy film będzie przeznaczony dla szkół jest brane pod uwagę od samego początku produkcji. – To decyduje się już na etapie scenariusza. Nie jest problemem, jeśli usunie się jakąś scenę rozbieraną czy odcinanie głowy, bo to zawsze można jakoś tak skadrować, ograć, żeby nie raziło. Niestety bardzo często przekłamuje się całą wymowę książki, którą się ekranizuje – ubolewa Wiesław Kot. – W "Ogniem i mieczem" powstańcy Chmielnickiego są pokazywani jak ludzie, którzy mają jakieś racjonalne pobudki do walki. Tymczasem Sienkiewicz napisał po prostu pamflet na Ukraińców. Tymczasem Hoffman w imię jakichś wyższych celów zupełnie zmienił wymowę książki – przypomina.

Na szkolnych półkach jest jeszcze sporo lektur, które nie doczekały się swoich ekranizacji. Poza tym zawsze można nakręcić remake (jak w przypadku "Quo Vadis"). Dodając od tego długą listę bitew z polskiej historii, możemy tylko czekać kolejnych "dzieł" na miarę "Bitwy warszawskiej" czy "Quo Vadis". W końcu podstawówki i tak przyjdą.