"To jakby w małym powiecie ścisnąć 2 mln ludzi". Tak wygląda życie w palestyńskiej Strefie Gazy

Izraelscy wojskowi nazywają je "metrem". – Naszym celem jest rozbudowany system tuneli pod Gazą, głównie na północy. To sieć, którą bojownicy Hamasu używają do przemieszczania się i ukrywania – zapowiedzieli przed atakiem.

– W obecnej sytuacji mamy skojarzenie, że tunelami przemyca się tylko broń, części do rakiet. Ale nimi, oprócz broni, przemyca się paliwo, żywność, wszystko. Gaza jest absolutnie zależna od dostaw z zewnątrz. Bez tego szybko umarłaby z głodu. Dlatego czarny rynek kwitnie, przemyca się wszystko, co tylko można. I co tylko można przepchnąć takim kanałem – mówi naTemat Maciej Michał Münnich, znawca Bliskiego Wschodu, profesor KUL, współpracujący z Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego.

Jak wyglądają tunele? – W najtańszym, zwykłym, przejdzie się na czworakach. Ale są też takie, w których Hamas bardziej się specjalizuje, które są zdecydowanie dłuższe, lepiej zabezpieczone, czasem nawet z oświetleniem elektrycznym. One są kontrolowane przez Hamas lub inną organizację. I to one są szczególnym celem dla służb specjalnych Izraela – odpowiada.

Wskazuje, że największym problemem jest praca. A jej brak powoduje m.in. to, że mężczyźni odkładają decyzję o ślubie: – Większość ludzi jest bezrobotna, żyje z zasiłków, z czarnego rynku. Znalezienie pracy w instytucjach publicznych jest bardzo pożądane, bo to jedyny pewny pracodawca. W tym przypadku jest to Hamas. W ten sposób ma narzędzie wsparcia swoich ludzi, bo da im pracę.

Zamknięta enklawa, obwarowana izraelskim wojskiem, od 14 lat dotknięta izraelską blokadą – od morza, powietrza i lądu – najczęściej kojarzy się z przeludnieniem, biedą i Hamasem.

To właśnie od dojścia Hamasu do władzy w 2007 roku trwa blokada. Palestyńska sunnicko-islamska organizacja fundamentalistyczna na przełomie tysiąclecia odpowiedzialna była za wiele zamachów terrorystycznych. Do dziś cała, lub tylko jej zbrojne skrzydło, uznawana jest za ugrupowanie terrorystyczne m.in. przez USA i UE i oczywiście Izrael.

Jeden z liderów Hamasu jest aktywny na Twitterze. Amerykański dziennikarz już zauważył, że konto Donalda Trumpa zostało zablokowane, a on może świętować na TT atakowanie izraelskich miast.

Poważnym problemem jest woda. – Ma się wodę przez dwie, trzy godziny na dobę. Albo w ogóle. To jest standard. To, że odkręcamy kran i przez cały dzień leje się woda to nie występuje. Kłopot jest też z prądem. Elektrownie są na ropę, która musi być dostarczona. Jak są problemy z dostawą, to nie ma prądu. Pod tym względem jest podobnie jak w innych biednych krajach arabskich. Tylko dużo bardziej – mówi.

"Jednym z najważniejszych i najpilniejszych problemów jest dostęp do czystej wody pitnej – bez dostępu do stałego dostępu do bieżącej wody zostało 450 tysięcy osób! W Strefie Gazy woda obecnie jest na wagę złota" – alarmował PAH. Zorganizował zbiórkę, kupił wtedy m.in. 50 zbiorników.

– W takiej sytuacji w "normalnych" warunkach, można było przejechać przez checkpointy izraelskie i wjechać do Izraela do pracy. Jest też krótka granica z Egiptem, która była przejezdna, kontrolowana przez armię egipską. Tędy idzie przemyt na dużą skalę. Najczęściej tunelami podziemnymi, ale też przy pomocy bakszyszów dla pograniczników – opowiada.

Izrael zgodził się też, by przez Beit Hanoun, w wyjątkowych warunkach, mogła docierać do Gazy pomoc humanitarna i medyczna.

"Cały dzień słychać bomby, ostrzał. Oglądam wiadomości, widzę jak kobiety, dzieci i starsi w Gazie są mordowani. Jestem cywilem. Chcemy być bezpieczni, chcemy planować naszą przyszłość" – pisze jeden z nich.

Ktoś inny, że nie ma internetu, nie ma prądu. "W Gazie odbywa się ludobójstwo. Ludzie nie mają, gdzie uciec" – pisze.

Nasz rozmówca zauważa, że jak Izrael ostrzeliwuje cele, w których np. podejrzewa, że jest w nich skład broni, to wcześniej ostrzega.

– Albo są strzały ostrzegawcze, albo przychodzi sms na komórkę w danej lokalizacji. Wszyscy wiedzą, że trzeba uciekać, dlatego ofiar jest stosunkowo niedużo. Ale jeśli chodzi o przywódców Hamasu, wtedy nikt oczywiście nie ostrzega. Mogą zaatakować dom, w którym podejrzewają, że przebywa i wtedy ofiar może być więcej – mówi prof. Münnich.

– Widziałem surrealistyczny obrazek, kiedy w Strefie Gazy widać wybuchy i płonące niebo, a dzieci skaczą na trampolinie – mówi nasz rozmówca.

Tu jednak nie ma takich schronów jak w Izraelu, W czasie ostrzału, każdy radzi sobie jak może. Wielu pokazuje dramatyczne zdjęcia.

Schronem może być piwnica. – Przy okazji, jak się mieszka w centrum Gazy, można na tym zarobić. Kopiąc piwnicę, czy tunel, można znaleźć coś po starożytnej Gazie, co można sprzedać na czarnym rynku. Starożytnej Gazy praktycznie nie ma – zauważa nasz rozmówca.

Jest historykiem. Opowiada, że badania archeologiczne w Strefie Gazy prowadzone były tylko na samym wybrzeżu. Dosłownie nad brzegiem morza: – Dalej jest gęsto zaludniony teren. Trzeba by wyburzyć bloki, żeby móc tam kopać. Oczywiście nikt tego nie zrobi. Ale każdy, kto tam mieszka, miał szansę coś znaleźć. Oczywiście nikt nie jest. stanie tego sprawdzić, ale domyślamy się, że dziś niewiele byśmy tam znaleźli. A na pewno nie w stanie nienaruszonym.