W ostatnich dniach maja Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt przygotowanej przez Ministerstwo Rozwoju Pracy i Technologii ustawy istotnie zmieniającej prawo pracy. Projektowane rozwiązania dotyczą wyrywkowej kontroli trzeźwości pracowników i mają ułatwić życie pracodawcom oraz rozwiać dotychczasowe wątpliwości prawne.
Kiedy pracodawca może zbadać trzeźwość pracownika? Jest już nowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Fot. Przemysław Skrzydło / Agencja Gazeta
Tempa nabierają prace nad nowymi przepisami ws. kontroli trzeźwości pracowników
Projektowane rozwiązania powinny rozwiać wiele wątpliwości prawnych, które występują aktualnie
Wyjaśniamy, jak mogą wyglądać nowe zasady kontroli
Zmiany ws. kontroli trzeźwości pracownika
W serwisie Rządowego Procesu Legislacyjnego znajduje się już projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zakłada on wprowadzenie do systemu prawnego rozwiązań, które w dość prosty sposób będą określały zasady wyrywkowej kontroli trzeźwości pracownika.
Pracodawca skontroluje nie tylko pijących, ale i zażywających narkotyki
Taka nowelizacja prawa pracy jest potrzebna nie tylko ze względu na fakt, iż aktualnie obowiązujące prawo budzi wątpliwości w zakresie możliwości przeciwdziałania wykonywaniu pracy po użyciu alkoholu. Pracodawcy całkiem często mają problemy także z pracownikami zażywającymi narkotyki i dziś są w takiej sytuacji właściwie bezsilni.
Projektowane przepisy zakładają więc, że Kodeks pracy oraz ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi na pytanie "czy pracodawca może sprawdzać trzeźwość pracownika" będą jasno odpowiadały: tak - zarówno pod kątem spożycia alkoholu i narkotyków.
Nowe zasady kontroli trzeźwości w pracy
Projekt dotyczący nowych zasad kontroli trzeźwości zakłada, że poddani jej mogą zostać wszyscy zatrudnieni przez danego pracodawcę. Mowa tutaj nie tylko o osobach związanych umową o pracę, ale nawet samozatrudnionych.
Pracodawcy mają jednak być związani zasadą, według której "grupę lub grupy pracowników objęte kontrolą trzeźwości, metodę kontroli oraz sposób jej przeprowadzenia ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu". O wprowadzeniu kontroli trzeźwości pracownicy mają zostać poinformowani nie później niż 2 tygodnie przed jej rozpoczęciem.
Przede wszystkim wprowadzenie kontroli trzeźwości pracowników ma być związane z występowaniem sytuacji, w której takie rozwiązanie jest "niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia pracodawcy". Choć brzmi to na ograniczenie, w rzeczywistości powinno dawać pracodawcom całkiem szeroki wachlarz możliwości.
Po planowanych zmianach Kodeks pracy ma jednak wyraźnie wskazywać, że kontrola nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Kolejne założenia nowego projektu dotyczą wymogu, by kontrola trzeźwości była przeprowadzana przy użyciu "metod niewymagających badania laboratoryjnego". A co zrobić z wynikami tej kontroli?
Ostatnią z ważnych kwestii pozostają konsekwencje odkrycia, że z trzeźwością pracownika jest coś nie tak. Tutaj nowe przepisy odwołują się do znanych już rozwiązań, według których pracodawca nie może dopuścić do wykonywania pracy osoby, u której kontrola wykazała stan po użyciu alkoholu w rozumieniu art. 46 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Konsekwencje pracy w stanie po użyciu alkoholu
Stan po użyciu alkoholu praktyce oznacza sytuację, gdy zawartość alkoholu w organizmie prowadzi do: obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 (lub stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu).
W przypadku odkrycia obecności alkoholu w organizmie pracownika, pracodawca będzie mógł sięgnąć po kodeksowe kary: upomnienia, nagany lub pieniężną. Poza tym wykonywanie niektórych zawodów czy danych czynności w stanie po użyciu alkoholu może oczywiście narażać na sankcje z Kodeksu wykroczeń czy Kodeksu karnego.
Kary dla nietrzeźwych pracowników:
upomnienie
nagana
kara pieniężna
Na koniec warto dodać, że na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do wykonywania pracy, badanie stanu trzeźwości będzie mógł przeprowadzić "uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego". Chodzi tutaj oczywiście o dokładniejsze badanie krwi lub moczu.
Kiedy nowelizacja prawa pracy?
Kiedy nowelizacja ws. kontroli trzeźwości pracowników może wieść w życie? Z pewnością nie szybciej niż za kilka miesięcy. Przed projektem jeszcze kilka ważnych etapów legislacyjnych, poprzedzających procedowanie w Sejmie i Senacie oraz podpis prezydenta.
Sprawa jest jednak na tyle ważna, że rządzący nie powinni z nią zwlekać i raczej nie będzie ona wywoływała większych kontrowersji w parlamencie.
sekretarz stanu w MRPiT w Informacjach o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie
Projektowana regulacja ma również na celu rozwiązanie problemu wynikającego z braku podstaw prawnych do przeprowadzania przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego badań pracowników na obecność tzw. narkotyków w ich organizmach. W chwili obecnej w polskim porządku prawnym nie ma bowiem przepisów, które określałyby procedurę takiego badania, na żądanie pracodawcy lub samego pracownika...Czytaj więcej
Projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
o postępowaniu z wynikami kontroli trzeźwości pracownika
Informację, wskazującą na obecność alkoholu w organizmie pracownika, pracodawca przetwarza wyłącznie do celów, dla których została zebrana i przechowuje w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy od dnia jej zebrania...
Iwona Michałek