Atom, gaz łupkowy, węgiel? Polska potrzebuje wszystkiego

Po słowach prezesa PGE rozpętała się prawdziwa energetyczna burza. Donald Tusk szybko oświadczył, że to tylko wypowiedź "prezesa spółki", należy więc patrzeć na nią przez pryzmat finansów PGE, a nie tego, co może być priorytetem rządu. Na słowa Krzysztofa Kiliana zareagowała też pełnomocnik rządu ds. polskiej energetyki jądrowej Hanna Trojanowska, która uważa, że Polska powinna bardziej zająć się atomem – bo łupki to tak naprawdę, na chwilę obecną, wróżenie z fusów.

porównywalną do USA, to niewątpliwie byłby to duży atut Polski – mówi nam dr Robert Zajdler, prawnik i ekspert ds. energetyki również z Instytutu Sobieskiego.

Jak jednak podkreśla dr Zajdler, Polska po prostu musi realizować projekty gazowe i atomowe naraz. – Ważną kwestią jest to, co daje prąd. Bo z gazu można produkować energię, ale rozwój energetyki atomowej nie zastąpi problemu gazu jako surowca – przypomina nasz rozmówca. Tak naprawdę gaz łupkowy jest dla nas ważniejszy jako surowiec, niż paliwo energetyczne. Dlatego też potrzebujemy obu tych projektów.

– Atom zawsze jest pierwszym źródłem energii i nawet mając zarówno atom i elektrownie wiatrowe, nadal musimy mieć gaz, który będzie zarówno ważnym surowcem, jak i źródłem energii, gdyby pozostałe źródła słabo sobie radziły – przekonuje dr Zajdler.

Jasne jest, jak zaznacza Chmal, to jak musimy ograniczyć emisję CO2. Jasne są też kwestie związane z postawieniem elektrowni atomowej: ile to kosztuje, jak to zrobić, dopracowane są technologie. Niejasne zaś jest, jakie posiadamy złoża gazu łupkowego. Łatwo więc dojść do wniosku, że na chwilę obecną rząd powinien zrobić zdecydowany krok w stronę atomu, ale kontynuując działania związane z łupkami. – Oba projekty są realne i nie ma jakiegoś ryzyka, że przeinwestujemy, jeśli wybudujemy elektrownię atomową, a potem się okaże, że mamy duże złoża gazu. Wówczas najwyżej będziemy mogli wykorzystywać ten surowiec bardziej efektywnie i elastycznie, co byłoby sporym atutem – przekonuje Chmal.

Czemu więc jeszcze nie budujemy elektrowni atomowej? Rządy powstrzymywał do tej pory sprzeciw obywateli wobec atomu. W Polsce elektrownie tego typu jednoznacznie kojarzą się z tragedią w Czarnobylu. Niestety, politycy niewiele robią, by uświadomić Polakom, że od 1982 roku sporo się zmieniło – i jest to dzisiaj technologia bezpieczna. – Miałem sporo kontaktów ze społecznościami, które zgłaszały swoje wątpliwości i pytania odnośnie atomu. Rzeczywiście, wiele z tych obaw wynika z braku fachowej i przejrzystej wiedzy – przyznaje dr Robert Zajdler.

Dr Zajdler zaznacza przy tym, że "rząd nie może być jak chorągiewka" i uginać się pod protestami mieszkańców, którzy nie chcą atomu. Tomasz Chmal z kolei przekonuje: –

Oczywiście pojawia się tu pytanie o ekonomię, bo elektrownia atomowa to drogi projekt, który w pierwszej odsłonie może nie być opłacalny – stwierdza ekspert ds. energetyki. I wyjaśnia, że państwa, gdy zaczynają budować elektrownie atomowe, najczęściej robią ich kilka naraz. – W ten sposób płynnie przechodzą na energetykę atomową. Pierwsza taka inwestycja jest, oczywiście, najtrudniejsza i bardzo droga, ale moim zdaniem warto to zrobić – mówi Chmal.

– Świat idzie w stronę nowych technologii, odchodzi się od klasycznego wydobycia i kopalin, które przecież kiedyś się kończą. Im szybciej dołączy się do tego klubu nowoczesnych technologii, tym lepiej. Bez względu na to, jak rozwiną się innowacje czy polityka ochrony środowiska. Ale musimy zarazem myśleć o węglu i gazie, bo przegięcie w jedną stronę w tym mixie energetycznym nigdy nie jest dobre – podkreśla Tomasz Chmal.

– Gazem więc powinny zajmować się PGNiG, Lotos, to ich naturalna działka. Dobre też byłoby połączenie PGE z Energą, niedawno zablokowane przez UOKiK. Powstanie takiego energetycznego giganta wydaje się naturalne, również w perspektywie zbudowania elektrowni atomowej – zauważa Chmal.

proc. To nie tylko zwiększy efektywność, ale i zmniejszy emisję CO2 przez te elektrownie – zauważa Chmal. I dodaje, że takie ruchy niestety natrafiają na administracyjne bariery w postaci nadmiernych regulacji i biurokracji. W efekcie nikt nie chce podejmować decyzji i managerom firm energetycznych łatwiej jest udowadniać, że czegoś nie da się zmienić, niż zbudować coś od nowa.

Drugą przeszkodą w korzystaniu z węgla jest unijne prawo. Obecnie mamy ograniczyć o 20 proc. emisję CO2 do 2020 roku, a zaczyna się mówić nawet o polityce zero-emisyjnej. – Przy tak ostrych ograniczeniach, narzucanych przez UE, może się okazać, że w Polsce niemożliwe będzie produkowanie energii z węgla i gazu. I wtedy takie miejsca powstaną na wschód od nas, na Ukrainie i Białorusi i znowu będziemy stamtąd kupować energię – wyjaśnia Tomasz Chmal.

– Polski rząd powinien walczyć o możliwie najmniej inwazyjną politykę UE, najmniej ingerującą w nasz mix-energetyczny. Ale też Komisja Europejska powinna wziąć pod uwagę, że w np. u nas energię produkuje się głównie z węgla, nie da się przecież zmienić tego z dnia na dzień. Takie uśrednianie polityki klimatycznej do krajów takich jak Francja, gdzie większość energii pozyskuje się z elektrowni atomowych, jest bez sensu. Bo Francja może sobie pozwolić na ograniczanie emisji CO2 – zaznacza nasz rozmówca.

Ryszard Pazdan przekonuje jednak, że w 2030 roku – czyli wtedy, gdy skończyłaby się ewentualna budowa elektrowni – "dzisiejsze technologie atomowe mogą być już przestarzałe". Ekspert z BCC dodaje też, że za kilka lat polski dylemat łupkowo-atomowo może być już po prostu nieaktualny: – Problem ten zostanie rozwiązanymi nowymi technologiami, zobaczymy jak się rozwinie sytuacja. Być może powstaną źródła energii tańsze i łatwiejsze w uzyskaniu, niż na przykład atom.