Rząd nagle wycofał się ze zmiany akcyzy na papierosy, teraz gęsto się tłumaczy
Rząd nagle wycofał się ze zmiany akcyzy na papierosy, teraz gęsto się tłumaczy Fot. shutterstock.com
Reklama.
Cena papierosów w ponad 80 proc. składa się z VAT-u i akcyzy. Dzięki tej drugiej państwo zarobiło na wyrobach tytoniowych ponad 18 miliardów złotych. Akcyza spędza sen z powiek producentom produktów tytoniowych, a rządowi pozwala na kontrolowanie – w jakimś stopniu – tego rynku, tak samo jak alkoholowego.
Mało kto jednak wie, że akcyza składa się z dwóch części: składki procentowej i stałej kwoty. Ta pierwsza wynosi obecnie 32,41 proc., druga 170-188 zł za tysiąc papierosów.
Rząd jeszcze na początku października chciał zmniejszyć stawkę procentową z 32 do 25 proc., a zarazem podwyższyć stałą kwotę. To miało zagwarantować, że wpływy do budżetu z papierosów będą bardziej stabilne (nie uzależnione od procentów) i wyższe. Jak przypomina "Puls Biznesu", jeszcze 12 października przedstawiciele ministerstwa finansów przekonywali, że taka zmiana zapewni budżetowi dodatkowe 300-400 milionów złotych.
Zobacz też: Przemyt papierosów. Czytając ten tekst stracisz 50 tysięcy złotych
Oczywiście, przeciwko zmniejszeniu procentowej składki protestowali producenci wyrobów tytoniowych – twierdząc, że taka zmiana sprzyja największym koncernom papierosowym. Ministerstwo te zarzuty określało jako "czysty lobbing".
Czyżby jednak ów lobbing był skuteczny? Można tak pomyśleć, patrząc na fakty: minister finansów wycofał się z planowanych zmian i póki co stawki – zarówno kwotowa jak i procentowa – pozostaną bez zmian.
Taki ruch był wbrew polityce Unii Europejskiej, która zachęca do tego, by papierosy były jak najdroższe. Takie rozwiązania propagują też organizacje pro-zdrowotne, twierdząc, że im droższe papierosy, tym mniej palaczy. "Puls Biznesu" ustami posła PiS Przemysława Wiplera przypomina jednak, że zwiększenie ceny papierosów nie zmniejszy liczby palaczy, a jedynie przysporzy szarej strefie klientów, których nie będzie stać na oryginalne wyroby.
Zmianę decyzji ministerstwa krytykował również Przemysław Noworyta, prezes Polskiego Związku Plantatorów Tytoniu. W rozmowie z naTemat Noworyta przekonywał: "Obniżenie części procentowej gwarantowałoby uniezależnienie wpływów budżetowych od ewentualnych manewrów cenowych pomiędzy koncernami. Przecież sam minister finansów o tym mówił. Dlatego zmiana decyzji jest dla nas całkowicie niezrozumiała."
Czy to oznacza, że KPRM uległa lobbingowi producentów papierosów? Takie głosy pojawiły się po decyzji ministerstwa. Twierdził tak, między innymi, dr Łukasz Balwicki z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, wiceprzewodniczący Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych. Doktor Balwicki od lat walczy z branżą tytoniową.
Dr Łukasz Balwicki
Wiceprzewodniczący Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych

Zmiana decyzji spowoduje przechodzenie palących dotychczas droższe wyroby (z punktu widzenie naukowego wcale nie zdrowsze) do segmentu tańszego co niweluje nasze wysiłki zdrowotne.

Premier tym samym podjął decyzję sprzyjającą producentom wyrobów tytoniowych (mających zarówno drogie i tanie marki w swojej ofercie).

Była ona poprzedzona bardzo silnym lobbingiem firm tytoniowych, zrzeszeń ich reprezentujących (np. BCC) oraz innych grup eksperckich (np. Fundacja Republikańska).

Wygrała więc perspektywa firm tytoniowych a nie perspektywa dobra publicznego.


Rząd postanowił odpowiedzieć na te zarzuty. KPRM przesłała do naszej redakcji oświadczenie, wyjaśniające kulisy decyzji Jacka Rostowskiego. Powodami nagłej zmiany są "względy społeczne" i fakt, że rząd chce, by ceny papierosów drogich i tanich rosły równomiernie. Poniżej całe oświadczenie KPRM. Wierzycie w wyjaśnienia rządu? A może w ten sposób resort tylko maskuje ulegnięcie tytoniowemu lobby?
Oświadczenie KPRM w sprawie wycofania się ze zmiany akcyzy na wyroby tytoniowe

W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej na 2013 r., która była przedmiotem szerokich konsultacji społecznych, w zakresie wyrobów tytoniowych zaproponowano podwyższenie akcyzy na 2013 r. jak również proponowano, w ramach obowiązującego mieszanego systemu opodatkowania podatkiem akcyzowym papierosów i tytoniu do palenia, zmianę relacji między stawką kwotową, a procentową, polegającą na wzroście stawki kwotowej i obniżeniu stawki procentowej.

  Dokonując oceny wyboru relacji między stawką kwotową i procentową opodatkowania akcyzą papierosów brano pod uwagę szereg uwarunkowań.
System z większym udziałem stawki kwotowej akcyzy zmniejsza ryzyko generowania strat z akcyzy z tytułu obniżania poziomu cen detalicznych wyrobów tytoniowych, z części procentowej podatku akcyzowego od tych wyrobów.

  System oparty na podnoszeniu stawki kwotowej przy pozostawieniu wysokości stawki procentowej na poziomie 31,41% zapewnia równomierność podnoszenia wszystkich cen papierosów bez względu na segment cenowy, w którym się znajdują.

  Minister Finansów po analizie, właśnie ze względów społecznych, uwzględniając, że ceny papierosów tanich jak i drogich powinny wzrastać o podobną kwotę, złożył autopoprawkę do ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej określającą stawki podatku akcyzowego od papierosów na poziomie 31,41% od maksymalnej ceny detalicznej i stawki kwotowej w wysokości 188,00 zł/1000 sztuk. Zapewni to wpływy do budżetu państwa na planowanym poziomie tj. ok. 345 mln zł dodatkowych wpływów w skali roku i wprowadzi równomierny wzrost cen detalicznych dla wszystkich poziomów cenowych papierosów. Dzięki temu osiągnięty zostanie równomierny wpływ podwyżki podatku akcyzowego na poszczególne segmenty cenowe wyrobów tytoniowych i zrealizowany zostanie cel społeczny poprzez równomierne obciążenie podwyżką zarówno tanich jak i drogich papierosów.
System mieszany, bez względu na przyjętą strukturę opodatkowania, polega na stosowaniu kwotowo-procentowych stawek podatku akcyzowego, określonych w jednakowej wysokości dla wszystkich rodzajów papierosów i tytoniu do palenia. Akcyza jest podatkiem pośrednim, obciążającym wyrób, a nie producenta. Jeżeli więc dla wszystkich papierosów i tytoniu do palenia obowiązują te same stawki akcyzy, to zachowana jest zasada równego traktowania wszystkich podmiotów tej samej branży. Zatem jest to bez znaczenia dla podziału rynku papierosów między jego uczestników.

  Wzrost cen detalicznych wyrobów tytoniowych, a zwłaszcza tanich papierosów, ogranicza ich dostępność, w szczególności dla nieletnich i jest skutecznym narzędziem zapobiegającym rozpoczynanie palenia wśród młodzieży, co sprzyja realizacji celów zdrowotnych.