Jodie Foster: niezapomniane role i filmy amerykańskiej aktorki

19 listopada Alicia Christian Foster, znana jako Jodie Foster, obchodzi 60. urodziny. Amerykańska aktorka, reżyserka i producentka filmowa karierę zaczynała od reklam. Miała wtedy zaledwie 3 lata. Dwa lata później rozpoczęła się jej kariera serialowa, a po kolejnych kilku – filmowa. Przełomowa rola pojawiła się, gdy miała 13 lat. Od tego czasu zaczęła budować swoją pozycję nie tylko jako nastoletnia gwiazda, ale też jako ceniona aktorka.

Od 1968 r. Foster zagrała łącznie w blisko 50 filmach pełnometrażowych i wykreowała wiele kultowych postaci. "Entertainment Weekly" w 1996 r. umieściło ja na 57. Miejscu na liście 100 największych gwiazd filmowych wszech czasów. Sześć lat temu jej gwiazda pojawiła się w Hollywood Walk of Fame.

Przedstawiamy najlepsze role Jodie Foster.

"Taksówkarz" (1976)

W 1976 r. premierę miał przełomowy film dla Foster, czyli "Taksówkarz" w reżyserii Martina Scorsese. W wieku zaledwie 13 lat zagrała w nim nastoletnią prostytutkę Iris, którą główny bohater Travis Bickle – taksówkarz, który był weteranem wojny w Wietnamie (w tej roli Robert De Niro) – próbował uwolnić od sutenerów.

Jej angaż wzbudził z powodu wieku niemałe kontrowersje. Pomimo tego, a także przesycenia przemocą, film okazał się komercyjnym i artystycznym sukcesem. Zarobił w box office 28,6 mln dol. I otrzymał pozytywne recenzje. Role Foster i De Niro zostały docenione przez Akademię Filmową nominacjami do Oscarów. Sam obraz też był nominowany.

"Taksówkarz" zyskał status kultowego i znalazł się w amerykańskim Narodowym Rejestrze Filmowym jako "znaczący kulturowo, historycznie lub estetycznie". Otworzył też Foster drogę do prawdziwej kariery w Hollywood.

"Oskarżeni" (1988)

"Oskarżeni" to wyreżyserowany przez Jonathana Kaplana dramat sądowy z 1988 r., który oparto częściowo na prawdziwych wydarzeniach. Foster wcieliła się w postać Sarah Tobias – dziewczyny, która padła ofiarą zbiorowego gwałtu ze strony stałych bywalców baru, do którego chodziła. Dochodzić sprawiedliwości pomaga jej prokurator Kathryn Murphy (Kelly McGillis). Jednak w trakcie procesu pojawiają się pewne problemy.

Choć początkowo realistyczne przedstawienie sceny brutalnego gwałtu wzbudziło szok, to krytycy chwalili obraz właśnie za autentyczność i kompleksowe potraktowanie tematu zbrodni gwałtu, jakiego brakowało wcześniej w filmach.

Przy budżecie 13 mln dol. "Oskarżeni" przynieśli do kasy aż ponad 92 mln. Dramat był też chwalony przez krytyków. National Board of Review uznało go za trzeci najlepszy film roku, a kreacja Foster przyniosła jej pierwszego Oscara i Złoty Glob.

"Milczenie owiec" (1990)

Niecałe trzy lata po "Oskarżonych" Foster zagrała w kolejnej produkcji za rolę, w której została nagrodzona Oscarem – podobnie jak partnerujący jej Anthony Hopkins. Chodzi o "Milczenie Owiec", które otrzymało łącznie 5 statuetek Akademii Filmowej (w tym za najlepszy film).

Wydany w 1991 r. thriller psychologiczny w reżyserii Jonathana Demme to adaptacja opowiadania Thomasa Harrisa z 1988 r. o tym samym tytule. Opowiada o tym, jak młoda agentka FBI Clarice Starling (Foster) musiała sięgnąć po pomoc przebywającego w więzieniu seryjnego zabójcy i manipulatora Hannibala Lectera (Hopkins), by odnaleźć innego mordercę, obdzierającego swoje ofiary ze skóry.

Co ciekawe, Foster otrzymała rolę po tym, jak zagrania jej odmówiły zaniepokojone makabrycznymi motywami filmu Michelle Pfeiffer, Meg Ryna i Laura Dern. I zagrała tak dobrze, że poza Oscarem dostała też Złoty Glob.

Choć obraz zdobywał serca krytyków stopniowo, to w box office zarobił łącznie 273 mln dol., co było piątym najlepszym wynikiem 1991 r. na świecie. W kolejnych latach Amerykański Instytut Filmowy uznał postać Starling za 6. największego bohatera filmowego wszech czasów, Lectera za najlepszego złoczyńcę, a "Milczenie owiec" za jeden ze 100 najlepszych filmów ostatnich 100 lat (wg magazynu "Giant" to 2. najbardziej przerażający film w historii).

"Nell" (1994)

W 1994 r. Foster wystąpiła obok Liama Neesona w wyreżyserowanym przez Michaela Apteda na podstawie sztuki Idioglossia Marka Handleya dramacie psychologicznym "Nell". Zagrała w nim żyjącą w leśnej chatce i kryjącą mroczną tajemnicę pustelnicę Nell, którą po śmierci jej matki, odkrywa lekarz.

"Nell" odniosło triumf na polu finansowym, ponieważ zarobiło blisko 107 mln dol. przy 24,5 mln budżecie. Było też nominowane za najlepszy dramat do Złotych Globów. Chociaż część krytyków nie była zachwycona samym scenariuszem, to w kwestii występu Foster panował konsensus: że bardzo dobrze w nim wypadła. Wyróżniono ją za to nominacjami do Oscara i Złotego Globu.

"Kontakt" (1997)

"Kontakt" z 1997 r. w reżyserii Roberta Zemeckisa jest filmem science fiction nawiązującym do powieści Carla Sagana o tym samym tytule. Przedstawia historię odebrania przez wieloletnią badaczkę kosmosu dr Ellie Arroway pierwszego w historii sygnału nadanego przez pozaziemską cywilizację, który zawiera w sobie wiadomość z planami budowy kapsuły kosmicznej.

Film spotkał się w większości z dość pozytywnymi recenzjami, a w box office zarobił 171 mln dol. (przy 90 mln budżetu). Kreacja Foster, której partnerował Matthew McConaughey, ponownie została zauważona przez Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej, które nominowało ją do Złotego Globu. Trafiła do niej natomiast statuetka Saturn Awards.

"Odważna" (2007)

Nominację do Złotego Globu aktorka uzyskała także m.in. za sprawą roli w psychologicznym thrillerze z 2007 roku w reżyserii Neila Jordana pt. "Odważna", który stanowi częściowy remake filmu "Death Wish" z 1974 r.

Zagrała w nim Ericę Bain, prezenterkę radiową, która staje się samozwańczym stróżem prawa po tym, kiedy grupa napastników ciężko ją pobiła i zabiła jej narzeczonego. Tymczasem tropem jej krwawej zemsty podąża detektyw Sean Mercer (Terrence Howard).

Chociaż recenzje ze strony krytyków były mieszane, a film okazał się finansowym fiaskiem (zarobił 69 mln dol., a więc o 1 mln mniej niż wynosił budżet), to sama rola Foster była doceniona przez krytyków, a także przedstawicieli branży. Za portret kobiety poszukującej usilnie zemsty na oprawcach otrzymała kolejną nominację do Złotego Globu.

"Rzeź" (2011)

W 2011 r. Foster po raz kolejny walczyła o Złoty Glob: tym razem za swoją kreację we francusko-polsko-niemieckiej czarnej komedii "Rzeź" na podstawie sztuki "Bóg mordu".

W wyreżyserowanym przez Romana Polańskiego filmie zagrała jedną z głównych ról obok Kate Winslet, Christopha Waltza i Johna C. Reilly'ego. Obraz opowiada o spotkaniu dwóch par rodziców, którzy początkowo uprzejmie próbują wyjaśnić okoliczności bójki po między ich synami, ale z upływem czasu stają się wobec siebie coraz bardziej złośliwi i małostkowi.

Choć film nie odniósł sukcesu finansowego i zarobił jedynie 30,7 mln dol. (zwrócił się jedynie o niecałe 6 mln), to był nominowany do kilku nagród, w tym Złotego Lwa w Wenecji i otrzymał w większości przychylne recenzje, tak jak rola Foster.

"Mauretańczyk" (2021)

Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej doceniło aktorski kunszt Foster także w 2021 r. za sprawą roli w brytyjsko-amerykańskim dramacie sądowym "Mauretańczyk" w reżyserii Kevina Macdonalda. Jednak w tym przypadku wręczono jej Złoty Glob.

Film opowiada prawdziwą historię Mohamedoua Oulda Slahiego, który starał się odzyskać wolność po tym, jak przez czternaście lat przebywał w więzieniu Guantanamo, choć nie usłyszał przez ten czas żadnych zarzutów.

Foster w drugoplanowej roli partnerowała Taharoqiemu Rahimowi, Shaileneowi Woodley'owi i Benedictowi Cumberbatchowi. Większość krytyków wystawiła pozytywne opinie produkcji i została ona nominowana do kilku nagród. Jednak częściowo ze względu na COVID-19 i fakt, że większość kin była zamknięta, a film wydano na jednej z platform streamingowych, obraz zarobił w box office tylko 7,5 mln dol.