Diecezja gdańska na skraju bankructwa. Głos katolików: Ludzie oczekują, aby finanse były jawne

Gdańska diecezja została doprowadzona do bankructwa. Długi odziedziczone po wydawnictwie Stella Maris nie zostały spłacone do dziś. Właścicielem działki, na której znajdują się między innymi biuro abp. Sławoja Leszka Głódzia, mieszkanie abp. Tadeusza Gocłowskiego czy archikatedra oliwska, jest gdańska diecezja. Jednak z powodu zadłużenia działka przy ulicy bp. Edmunda Nowickiego w Gdańsku-Oliwie może zostać zlicytowana. Do tej pory komornik zadowolił się jednak samochodami i maszynami poligraficznym, które należały do wydawnictwa Stella Maris.

Długi powstały w latach 1999 - 2002 w wyniku upadku wydawnictwa Stella Maris. Na początku wynosiły one 70 mln złotych. Wiele osób zastanawia się dziś, jak to możliwe, że w obliczu tak ogromnych długów, abp Sławoj Leszek Głódź wydał kilka milionów złotych na remont dworku w Gdańsku.

Nikt nie potrafił nam dziś odpowiedzieć na pytanie, jaka kwota została do spłacenia. Z prośbą o komentarz zadzwoniliśmy do Katolickiej Agencji Informacyjnej, która przygotowała raport o finansach Kościoła. Redaktor Naczelny stwierdził, że nie zna wystarczającej liczby szczegółów dotyczących kondycji gdańskiej diecezji. – Powinien pan zadzwonić bezpośrednio do Gdańska – usłyszałem od Marcina Przeciszewskiego z KAI.

Zadzwoniłem więc do Gdańska: – Dzień dobry, chciałbym porozmawiać o problemach finansowych gdańskiej diecezji. Ta sprawa zastanawia wiele osób, chcieliśmy zatem dowiedzieć się u źródła, jak faktycznie wygląda kondycja finansowa gdańskiej diecezji – powiedziałem, dzwoniąc do archidiecezji.

– Z chęcią odpowiedziałbym na pańskie pytania, ale obawiam się, że nie mam wystarczających informacji na ten temat – usłyszałem, a po chwili połączenie zostało przerwane. Taki przebieg rozmowy tym bardziej zaskakuje, że telefon odebrał ks. Filip Krauze, dyrektor Centrum Informacyjnego Archidiecezji Gdańskiej.

W Polsce nie mieliśmy jeszcze takiej sytuacji, ale na Zachodzie takie rzeczy już się niestety zdarzały. Budynki kościelne przechodziły w ręce osób lub instytucji świeckich. I choć człowiek się instynktownie dziwi, że istnienie katedry może być zagrożone, to trzeba jasno powiedzieć - tak, w świetle prawa jest to możliwe.

Nie chce mi się wierzyć, że komornik zdecyduje się zająć katedrę. Jednak Kościół podlega prawu, tak jak wszyscy w Polsce i jeśli będzie taka decyzja organów państwa, to trzeba ją będzie przyjąć i zaakceptować. Jeśli doszło do niegospodarności, problemów z finansami, trzeba się z tym liczyć, że katedra trafi w świeckie ręce. Jak nie spłacasz kredytu, możesz stracić mieszkanie. Tu mamy podobną sytuację.

Kościół w tym wypadku spija piwo, które naważył ktoś inny. To zarząd Stella Maris kolokwialnie mówiąc wpuścił arcybiskupa na minę. Powstanie tego długu nie jest kwestią niegospodarności Kościoła. To była inicjatywa zarządu wydawnictwa, które w sposób instrumentalny traktowało Kościół i wiernych. I to zarząd Stella Maris jest bezpośrednio odpowiedzialny za dzisiejszą sytuację.

Nie wiem, jak duże są odsetki, które narosły przez te lata. Ale to nie jest tak, że diecezja może zacząć rozwijać działalność gospodarczą czy sprzedawać majątek. To, co było można i tak już zostało zwindykowane. Pieniądze, które wpływają na konto diecezji, są automatycznie zajmowane przez komornika. Po prostu nie ma wystarczających sił, aby to spłacać. To sytuacja trudna i może niektórych bulwersować, bo dotyczy Kościoła, a w tej przestrzeni finanse budzą duże emocje. Jest też przykra dlatego, że być może licytowana będzie katedra.

Nie jest tak, że nikt nie wie. Wysokość długów zna prokurator i diecezja. W dużych przedsiębiorstwach też nie wszyscy pracownicy wiedzą, jaka jest wysokość zadłużenia spółki. Finanse w dużej mierze nie są tajne, ale nie są też ogólnodostępne. W Kościele nie ma polityki rachunkowości, zapisywania zysków i strat na koniec roku. Choć w świetle niedawnych ustaleń w gronie Episkopatu na ten temat myślę, że to jednak będzie się zmieniało.

Ludzie oczekują, aby finanse były jawne, bo to pozwala im mieć poczucie, że wiedzą co się dzieje. Ale to dobrze. Jak będzie przejrzystość finansowa, to będzie trudniej opowiadać bajki o tym, że księża nie śpią na złotych łóżkach. Ludzie przestaną myśleć, że ksiądz zarabia 10 tysięcy i nie wie co zrobić w pieniędzmi. Ksiądz w Polsce żyje za średnio 1500 złotych miesięcznie.

Podam przykład mojego znajomego proboszcza z Węgorzewa. Mówił mi ostatnio, że ma fatalną sytuację finansową. Że jest zima i nie ma czym zapłacić za ogrzewanie. Kościół zaś jest stary i nieocieplony, a do tego - ponieważ to zabytek - musi prowadzić prace konserwatorskie. Sytuacja jest taka, że nie ma na jedzenie dla księży, a ludzie nie chcą mu dawać na tacę, bo twierdzą, że skoro mu dają pieniądze co tydzień, to na pewno ma ich za dużo. Poradziłem mu, aby pokazał ludziom, na co wydaje pieniądze i ile ich pozyskuje. Niech zobaczą, jak to wygląda - łatwiej im będzie zrozumieć.

Każdy z nas prowadzi rachunki domowe i wie, na co go stać, a na co nie. Ludzie potrzebują znać własne finanse. Chcą też wiedzieć, co się dzieje z pieniędzmi Kościoła. Zajmie trochę czasu, aż księża nauczą się tej dobrej praktyki. Wielu z nich, tak jak wielu z nas, nie jest wirtuozami księgowości. Na dzień dobry, jak usiądą przed rachunkiem zysków i strat, to nie będą wiedzieli, jak się do tego zabrać. Jednak ludzie chcą mieć tę wiedzę, i trzeba wyjść temu naprzeciw.