To wcale nieprawda, że woda gazowana jest niezdrowa. Dwutlenek węgla w wodzie pobudza trawienie i wzmaga apetyt, działa też lekko moczopędnie. Według wielu lepiej orzeźwia, niektórym osobom może jednak zaszkodzić. Sprawdziliśmy, kiedy możemy pić wodę gazowaną, a kiedy niegazowaną.
Partnerem akcji "Świadomie o wodzie" jest Żywiec Zdrój
O tym, że wodę pić trzeba, wiedzą wszyscy. Nasz organizm składa się z wody w około 60 proc. Jest niezbędna dla naszego zdrowia, ale i urody. W sklepach można jednak kupić kilka rodzajów wody. Najczęściej wybieramy między niegazowaną i gazowaną. Zapytaliśmy ekspertkę, dietetyczkę kliniczną Sylwię Leszczyńską z Instytutu Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA, jak wybrać najlepszą wodę dla siebie.
Czym się od siebie różni woda niegazowana i gazowana?
Sylwia Leszczyńska: Mówiąc o wodach pitnych mamy ich różne rodzaje, m.in. gazowane i niegazowane. W zależności od uwarunkowań geologicznych źródła zawartość dwutlenku węgla w wodzie może być różna. Wody nienasycone dwutlenkiem węgla to wody niegazowane. Wody gazowane to wody nasycone CO2, pośród których wyróżniamy trzy rodzaje. Wody niskonasycone CO2 to wody o stężeniu CO2 poniżej 1500 mg/l, średnionasycone CO2 - od 1500 do 4000 mg CO2/l, wysokonasycone C02 - zawierające więcej niż 4000 mg CO2/l.
Która z nich jest zdrowsza? Często mówi się, że woda gazowana jak inne napoje gazowane jest szkodliwa, a przecież niektórym osobom jest wręcz zalecana.
Zarówno woda niegazowana, jak i gazowana jest dobra do picia, gazowana jednak nie dla wszystkich. Picia wody gazowanej powinny unikać osoby z problemami gastrycznymi, mające kłopoty z krtanią czy cierpiące na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POCHP), kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz małe dzieci. Czysta woda gazowana jest korzystniejszym wyborem, niż inne gazowane napoje, bo nie zawiera kalorii i innych dodatków, chociaż nie w każdym przypadku można ją zalecić. Przykładowo po operacjach przewodu pokarmowego gazowana nie będzie wskazana. Podobnie, jeśli cierpisz na zespół jelita drażliwego, czy też masz problem ze wzdęciami brzucha – nadmiar wody gazowanej może nasilać dolegliwości. Generalnie, jeśli osoba jest zdrowa w zależności od preferencji może wybierać oba rodzaje wód. Natomiast jeśli występują dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – należy ograniczyć wodę gazowaną i wybierać tą nienasyconą CO2. Nie należy podawać wody wysokonasyconej CO2 zwykle pijącym łapczywie dzieciom, co zresztą dotyczy również dużo chętniej wybieranych, a mniej zdrowych napojów słodzonych typu cola. Najważniejsze jest to, aby wodę pić w ogóle. Jej spożycie w Polsce jest znacznie niższe niż zalecane.
Kiedy sięgnąć po wodę niegazowaną, a kiedy po gazowaną?
Niegazowane naturalne wody źródlane ze względu na niski stopień mineralizacji i brak gazu są właściwie dla wszystkich bez większych ograniczeń. Wodę niegazowaną powinieneś wybrać, jeśli masz nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, zespół jelita drażliwego, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, w stanach pooperacyjnych, zalecana jest osobom wymagającym stosowania diety łatwostrawnej.
Działanie wód gazowanych potwierdzają m.in. wyniki badań efektów kuracji z zastosowaniem leczniczych wód nasyconych dwutlenkiem węgla. Wskazują, że pod wpływem wód nasyconych tym gazem w stężeniu 250-1000 mg/l zawierających wodorowęglany (w ilości ok. 1500 mg/l) w połączeniu z sodem uzyskuje się korzystne efekty w leczeniu nadkwasoty żołądka, w zaburzeniach funkcjonowania jelit oraz infekcjach dróg moczowych. Wody zawierające więcej niż 1000 mg/l dwutlenku węgla, w których składzie najwięcej jest wodorowęglanów wapnia i magnezu, zalecane są w stanach zapalnych oraz jako sposób na uzupełnienie niedoborów wapnia i magnezu. Dwutlenek węgla stymuluje przyswajanie tych pierwiastków przez organizm. Efekty takie uzyskuje się przy racjonalnym piciu wody zawierającej znaczne ilości tych składników (tj. >300 mg wapnia i >150 mg magnezu w litrze) przez przynajmniej 3-4 tygodnie w ilości 700 ml do 1 l dziennie. Dodatkowym walorem wód gazowanych może być to, że dwutlenek węgla działa bakteriostatycznie – hamuje wzrost flory bakteryjnej, co zwiększa trwałość wody. Niemniej jednak i tak dobrze z otwartej butelki wypić wodę w ciągu 24 godzin.
Jakie dolegliwości mogą się pojawić, jeśli na co dzień zastąpi się wodę niegazowaną wyłącznie gazowaną?
U niektórych osób pijących nadmierną ilość napojów gazowanych bąbelki gazu mogą powodować rozpychanie jelit, dyskomfort w jamie brzusznej, wzdęcia brzucha. Podobnie dzieje się w przypadku szybkiego jedzenia, czy zbyt częstego żucia gumy do żucia – co wiąże się z połykaniem powietrza. U dzieci bąbelki gazu, które przedostaną się do nosa mogą powodować podrażnienie śluzówki. Warto mieć świadomość, że dwutlenek węgla drażniąc śluzówki przewodu pokarmowego i żołądka sprawia wrażenie szybszego ugaszenia pragnienia, przez co możemy wypijać mniej, niż nasz organizm faktycznie potrzebuje. Obecność gazu może więc dawać szybsze odczucie ugaszenia pragnienia, nie należy jednak kierować się uczuciem nasycenia tylko wypitą jej ilością w ciągu doby.
Jak wybrać właściwą wodę dla siebie?
Kierujmy się kilkoma kryteriami: wiekiem, poziomem wysiłku fizycznego, chorobami i dolegliwościami oraz oczywiście preferencjami smakowymi. Wody z bąbelkami są zwykle postrzegane jako bardziej orzeźwiające, smak jest pobudzony przez uwalniający się gaz, dlatego część osób je preferuje. I nie ma w tym nic złego, pod warunkiem, że nie pojawiają się dolegliwości. Jeśli bąbelki nie służą twojemu organizmowi, a nie przepadasz za wersją niegazowaną, odpowiedni smak wodzie możesz nadać dodając plasterki cytryny lub limonki i mięty czy ogórka i plasterków truskawek lub kilku malin. Może to zachęci do wypijania większej ilości wody przez dzieci, które często niechętnie po nią sięgają.
Dzieci nie powinny przesadzać ani z wodą gazowaną, ani tym bardziej z niezalecanymi im napojami gazowanymi. Gaz, który dostanie się do nosa w niektórych przypadkach może u nich nawet podrażnić śluzówkę. Z kolei u osób starszych może być zalecana pod warunkiem, że nie występują u nich np. schorzenia przewodu pokarmowego. Ale przecież wody nie dzielą się tylko na te gazowane i niegazowane. Mamy wody o różnym stopniu mineralizacji, wzbogacone różnymi pierwiastkami, bardziej lub mniej pożądanymi w zależności od jednostki chorobowej, czy wysiłku fizycznego, który wiąże się z większymi stratami minerałów. Skład chemiczny wody zamieszczony jest na etykiecie.
Dlaczego woda jest tak ważnym składnikiem naszej diety?
Woda jest najlepszym i powinna być najważniejszym źródłem płynu dla naszego organizmu. Jest ona pozbawiona energii, a zależnie od składu mineralnego może dodatkowo uzupełniać dietę w takie składniki mineralne jak wapń, magnez (potrzebny zwłaszcza w warunkach stresu, profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych), potas. Pierwiastki te występują w wodzie w formie jonowej, co korzystnie wpływa na ich biodostępność. Wody wysokozmineralizowane mogą dostarczyć sporo potasu, magnezu i wapnia, które korzystnie wpływają na pracę serca oraz układu krążenia. Można je zalecić osobom bardzo aktywnym oraz tym, którzy pracują fizycznie. Zalecane są latem, gdy temperatura jest wysoka - uzupełniają składniki, które tracimy wraz z potem.
Dotyczy to również sportowców?
Sportowcy mają szczególne wymagania odnośnie diety i napojów. Zazwyczaj stosuje się u nich tzw. płyny izotoniczne. W przypadku intensywnej aktywności fizycznej związanej z większa stratą minerałów, woda będzie bardzo dobrym dodatkowym ich źródłem. Gdy wykonujemy ćwiczenia o niskiej intensywności trwające do godziny (gimnastyka ogólnorozwojowa, marsz na bieżni, rower stacjonarny) wystarczy nam woda nisko- lub średniozmineralizowana. W trakcie bardzo intensywnych ćwiczeń trwających do godziny (np. interwały) warto sięgnąć już po napoje izotoniczne. W przypadku intensywnych ćwiczeń trwających ponad godzinę zaleca się spożycie około 30-60 g węglowodanów na godzinę oraz zwiększenie ilości wypijanego płynu. O odpowiednie nawodnienie trzeba szczególnie dbać zarówno przed jak i w trakcie (jeśli ćwiczymy dłużej niż godzinę) oraz po wysiłku fizycznym. Odwodnienie jest najczęstszą przyczyną spadku wydajności i wytrzymałości podczas ćwiczeń fizycznych. Utrata płynów w ilości 5 proc. masy ciała ogranicza wydajność pracy o 30 proc.
Jakie są zalecenia w trakcie odchudzania?
Jeśli się odchudzasz najlepiej wodę wypić przed posiłkiem. W jednym z badań opublikowanym w "Obesity" wykazano, że prosta zmiana w postaci dwóch szklanek wody spożytej przed posiłkami dała efekt większego spadku masy ciała w porównaniu do osób, które nie piły wody. Wypijanie wody prowadzi do: zmniejszenia spożycia energii całkowitej i zwiększenia stopnia utleniania tłuszczu w porównaniu z innymi napojami. Zwiększenie spożycia wody przez dzieci zmniejsza przyrosty tłuszczowej masy ciała i zwiększa utratę tłuszczowej masy ciała u dorosłych. Przejście z płynów słodzonych na wodę może w szybkim czasie przyczynić się do spadku masy ciała nawet o kilka kilogramów. Aby mieć pewność, że organizm jest prawidłowo nawodniony, należy pić regularnie, małymi łykami. I co ważne, warto pić zanim wystąpi pragnienie, które jest sygnałem, że niewielkie odwodnienie (1-3 proc.) już ma miejsce.