Co decyduje o oglądalności programów informacyjnych? Tomasz Lis: Śmieszą mnie brednie o prorządowych "Faktach" [wywiad]

Ja nie widzę sukcesu "Wydarzeń". Widzę błąd, który popełnił TVN, umieszczając przed "Faktami" koszmarnie tandetny program "Wawa non stop". Widzowie stwierdzili, że nie da się tego oglądać. Program, który w tym paśmie godzinowym ma 10 proc. udziałów w rynku, to katastrofa. Takie wprowadzające programy nazywają się "lead in". Przed wakacjami w tym miejscu byli "Detektywi" na poziomie 18 proc. Jeśli więc oglądalność lead in-u spadła prawie o połowę, to "Fakty" też musiały na tym stracić. Serial "Pierwsza miłość" na Polsacie, przed "Wydarzeniami", miał dzięki wpadce TVN-u zdecydowanie lepsze wyniki, to i "Wydarzeniom" poprawiła się oglądalność, a “Faktom” spadło. Cała tajemnica.

Patrzyłem dzisiaj na wyniki oglądalności wczorajszych programów. Przed "Faktami" był serial “Szpital” z 18 proc. udziałów. "Fakty" natychmiastowo przeskoczyły oglądalnością "Wydarzenia" o 400 tysięcy widzów.

Ma, ale na dłuższą metę. Bo jak o 18.00 włączę "Panoramę", potem "Fakty" i "Wydarzenia", to przecież z góry nie wiem jaka będzie jakość dzisiejszego programu – ona ma wpływ w dłuższym przedziale czasu. Nie chciałbym jednak teraz recenzować tych programów i robić propagandy jednego programu przeciwko drugiemu, tym bardziej, że w “Wiadomościach” pracowałem 7 lat, a “Fakty” i potem “Wydarzenia” tworzyłem. Jeśli miałbym coś o programach informacyjnych powiedzieć, to ogólna krytyka dotyczy wszystkich: coraz bardziej drażni mnie tabloidyzacja tych programów.

Jako naczelny tygodnika wiem, że okładka musi czasem krzyczeć i prowokować, ale w środku jest miejsce na większe zbalansowanie treści. I po prostu szlag mnie trafia, nie mówię tu o żadnym konkretnym programie, kiedy po 13 minutach programu informacyjnego zaczynają się opowieści o pierdołach, nieistotne materiały z zagranicy, ciekawostki z kraju, a na końcu pojawiają się bardzo często grafomańskie felietony. Może widzowie to lubią, mnie one doprowadzają do szału. Nie oczekuję, żeby program informacyjny mnie bawił.

Doskonale rozumiem walkę konkurencyjną i część błędów kolegów i koleżanek sam popełniałem. O 9 rano odpalałem wyniki, śledziłem krzywą oglądalności minuta po minucie i jeśli gdzieś zauważałem spadek, to zastanawiałem się dlaczego nastąpił. Patrzyłem w program i często bywało tak, że to akurat przy tematach zagranicznych następowało zahamowanie albo lekki spadek. Patrząc jednak z dystansu na to i na swoje odruchy, to patrzenie na te minutówki nie ma sensu. Jeśli dokręcamy śrubę tak, by program był coraz bardziej "grzejący", to trzeba pamiętać, że to co grzeje dziś, jutro już mniej, a za tydzień w ogóle. I z takim myśleniem po trzech miesiącach z programu informacyjnego robi się pośmiewisko.

Trzy rzeczy – jakość, lead in i to z kim się rywalizuje w tym samym paśmie. Podam taki przykład: "Wydarzenia" ruszyły 11 października 2004 roku. W ciągu paru dni mieliśmy o połowę wyższe udziały w rynku, niż “Informacje”, które w Polsacie były przed “Wydarzeniami”. Po trzech tygodniach od "Faktów" byliśmy gorsi od ułamki procenta. I co wtedy zrobił TVN? Natychmiast podjęto decyzję o zdjęciu bloku reklamowego, który był tuż przed “Faktami”. Zamiast sześćiu minut przerwy po programie przed 19-tą od razu wjeżdżała czołówka "Faktów". W ten sposób "Fakty" wchodziły jak w masło. Mówiłem wtedy prezesowi Solorzowi, właścicielowi Polsatu, żeby zrobić tak samo, bo mamy “Fakty” na widelcu i potrzebuję miesiąca żeby je zjeść, ale on stwierdził, że bloku nie zdejmie, bo on daje wielkie pieniądze. I to był w zasadzie koniec rywalizacji.

Takiej reguły nie ma. Jeśli coś jest atrakcyjne, to ludzie to oglądają, lead in może w tym pomóc. Dlatego będę się upierał, że na dłuższą metę decyduje o oglądalności jakość programu.

Programy mają pewną zdolność przyciągania publiczności pomimo słabego lead-inu, ale jeśli pyta mnie Pan, ile czasu potrzeba, by odpowiednio podbić oglądalność, to odpowiadam: nigdy nie jest go dosyć. Jeśli widz nie wyłączy programu w pierwszej minucie, to może go wyłączyć w czwartej albo trzynastej minucie. Ten dystans jest do odzyskania, ale tylko w części, nigdy w pełni. Dlatego nic nie zastąpi dobrego lead inu, tym bardziej, że dzisiaj oferta dla widzów jest szalenie bogata.

Jakość i ludzie, którzy tworzą program. Ja i w "Faktach" i w "Wydarzeniach" miałem świetne zespoły świetnych reporterów. Weźmy przykład “Faktów”. Materiały robili za moich czasów Tomek Sekielski, Mikołaj Kunica, Marcin Pawłowski, Grzegorz Kajdanowicz, Roman Młodkowski, świetni ludzie od zagranicy i na koniec Tomasz Sianecki. Jak ten program mógł nie odnieść sukcesu? A potem jeszcze dołączyli Paweł Płuska i Katarzyna Kolenda-Zaleska. Jak na polskie warunki dziennikarstwa telewizyjnego to był dream team. Ci ludzie mieli pasję, a jak jest pasja po stronie dziennikarzy, to jest też pasja po stronie widzów – ludzie to wyczuwają, choć nie wiem jak.