Przecięta wyspa Utoya, buty pomordowanych i aleja kosmonautów. 9 nietypowych pomników z całego świata

– Pusta przestrzeń przywołuje poczucie nagłej straty połączonej z trwałą tęsknotą i wspomnieniem tych, którzy odeszli. Projekt jest odważny i radykalny. Odwołuje się do tragicznych wydarzeń w fizyczny i bardzo bezpośredni sposób – cytuje komisję która wybrała projekt Szweda “Newsweek”.

– Mocny, niesztampowy projekt. Daje do myślenia. To nie klasyczna rzeźba, obok której możnaby przejść obojętnie. Bardzo ciekawie rozwiązanie. Naprawdę mnie ruszyło – komentuje projekt w rozmowie z naTemat architekt Robert Konieczny.

– Recepta wydaje się bardzo prosta: talent, ciężka praca, dążenie do perfekcji i ambicja – mówi Konieczny o tym, czego potrzeba, by powstał ciekawy projekt pomnika. Przyznaje jednak, że ten zestaw reguł nie zawsze wystarczy. Choć niektóre nietypowe realizacje oszałamiają, czasem wyobraźnia artystów, projektantów i architektów prowadzi ich na manowce. Poniżej prezentujemy 9 nietypowych pomników z całego świata. Co o nich sądzicie?

Wyjątkowo poruszający pomnik znajduje się w samym sercu Budapesztu, przy promenadzie biegnącej wzdłuż Dunaju. Wyrzeźbione w skali 1:1 buty przypominają o Żydach, których na przełomie 1944 i 1945 roku węgierscy Strzałokrzyżowcy rozstrzeliwali nad brzegiem rzeki, tak, by ciała wpadały do wody. Przed egzekucją ofiarom kazano zdejmować buty...

Aleja Kosmonautów w Kazachstanie, która prowadzi do kosmodromu Bajkonur może być uznawana za pomnik tylko w bardzo szerokim sensie. I jeśli tak ją potraktować, jest pomnikiem bardzo wyjątkowym, bo składają się na niego dwa szpalery drzew, które zgodnie z tradycją własnoręcznie zasadzał każdy radziecki (a później rosyjski) kosmonauta startujący z kosmodromu – w tym Jurij Gagarin. Dziś drzewa są już okazałe i tworzą żywy “pomnik” podboju kosmosu.

Berliński pomnik autorstwa Petera Eisenmana składający się z 2711 kamiennych bloków rozstawionych na 19 tys. m² został odsłonięty w maju 2005. Każdy z bloków symbolizuje jedną ze stron Talmudu i przypomina o żydowskich ofiarach III Rzeszy. Cechą wyróżniającą ten projekt jest fakt, że pomnik jest “otwarty” na przechodniów – mogą oni swobodnie spacerować w swoistym “labiryncie”, tworzonym przez kamienne prostopadłościany.

To właśnie 200-letnie drzewo jako jedyne spośród 70 tys. innych sosen rosnących w okolicy japońskiego miasta Rikuzentataka przetrwało tsunami, które uderzyło w kraj w 2011 roku. Ale mimo starań lokalnej społeczności, nie udało się go na dłuższą metę uratować, bowiem z powodu zasolenia gleby “cudowna sosna” zaczęła usychać. Usunięta, powróciła jednak w 2013 roku już nie jako żywe drzewo, ale podświetalny, obudowany swoistym rusztowaniem pomnik.

8-metrowy widelec wystający z jeziora Genewskiego powstał w 1995 roku w związku z 10-leciem miejscowego muzeum jedzenia (Vevey słynie z czekolady). Początkowo był częścą czasowej wystawy, ale ostatecznie nikt go z jeziora nie usunął. Po wielu dyskusjach, petycjach i kontrowersjach w 2008 roku miejscowe władze w końcu zadecydowały ostateczenie, że widelec zostaje na stałe.

– To pomnik bezsilności, frustracji i gniewu – miał powiedzieć Bill Heine, brytyjski prezenter radiowy 9 sierpnia 1986 roku, gdy odsłonięto pomnik rekina wbijającego się w jego dom – pisze Bryla.pl. Co tak bardzo poruszyło Heinego? Podobno chodziło o negatywne skutki “zabaw” ludzkości z atomem: od zrzucenia bomby na Nagasaki po katastrofę w Czarnobylu.

Wyjątkowy hołd złożyli miłości francuscy artyści Frederic Baron i Claire Kito, którzy w ogrodzie Abbesses w dzielnicy Montmartre stworzyli ścianę ze słowami “Kocham Cię” zapisanymi w 300 różnych językach. Niebieski “pomnik” pokryty 612 kafelkami ma powierzchnię 40 metrów kwadratowych i od lat nieodmiennie przyciąga tłumy turystów.

Wymyślony ponoć przez samego mera Moskwy pomnik od lat trafia regularnie do licznych zestawień najbrzydszych pomników świata. Nawet jednak, jeśli jest brzydki, z całą pewnością jest w pewnym sensie wyjątkowy: ogromna, prawie 100-metrowa bryła pomnika jest niesłychanie bogata, złożona i “wielopiętrowa”. Tylko dlaczego statek, na którym stoi car, jest tak mały, a on sam tak ogromny?

Choć to Stany Zjednoczone szczycą się pierwszym miejscem w takich kategoriach, jak największa patelnia, największa kiełbasa czy też największy na świecie ananas, nie można zapominać o Kanadyjczykach z ich największym na Ziemi pomnikiem… łosia. 10-metrowe zwierzę pojawiło się przy jednej z autostrad w latach osiemdziesiątych jako forma turystycznej atrakcji. I stoi do dziś...