Harcerz będzie mógł pić alkohol? Nic z tego. "Społeczeństwo potrzebuje ludzi z silnym charakterem"
Przemysław Zyra
19 kwietnia 2014, 15:21·4 minuty czytania
Publikacja artykułu: 19 kwietnia 2014, 15:21
Dwa tygodnie temu do mediów wyciekł wewnętrzny dokument, z którego wynikało, że ZHR rozważa zniesienie nakazu abstynencji. Ale delegaci obradujący podczas zjazdu tej organizacji zdecydowanie opowiedzieli się za utrzymaniem zakazu picia alkoholu. "Ideały zawarte w Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim są w pełni aktualne i niezmienne" – piszą.
"Kosztem byłaby co prawda 'częściowa utrata dotychczasowej tożsamości w warstwie najbardziej z harcerstwem kojarzonej', ale 'straty wychowawcze z tego tytułu nie muszą być tak wielkie, jak się wydają' – można było w nim przeczytać. Okazuje się jednak, że zmian nie będzie. Pisze o tym Przemysław Zyra, instruktor ZHR.
Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach, nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych – to treść ostatniego z dziesięciu harcerskich praw. Dla wszystkich w ZHR jest to jasna informacja, że zarówno młody uczestnik, jak i starszy wychowawca, żyją według tych samych reguł, bez sięgania po alkohol i papierosy.
Choć ten fakt często dziwi rówieśników i znajomych, członkowie organizacji dają sobie radę z przestrzeganiem tej zasady. Przygodę w harcerskim mundurze ma za sobą spora część naszego społeczeństwa i wielu ludzi z sentymentem wspomina biwaki, wędrówki i obozy.
Harcerskie wychowanie zakłada przygotowanie młodego człowieka do wyzwań dorosłego życia. Poprzez zabawę i służbę utrwala się w młodych ludziach pozytywne postawy, a także uczy zaradności i samodzielności. System małych grup, w których młodzi harcerze nie są anonimowi, sprzyja realizacji indywidualnie wyznaczonych celów.
Wiele dziewcząt i chłopców podczas letnich obozów po raz pierwszy w życiu samodzielnie wykonuje „domowe prace”, korzysta z narzędzi takich jak młotek czy piła. Rodzice cenią tę formę wypoczynku, wielokrotnie podkreślając, że jest to „szkoła życia”. Podejście wychowawców pokrywa się z tym przeświadczeniem i z niego właśnie wynikają ograniczenia, takie jak abstynencja. Każde społeczeństwo potrzebuje zaradnych i ambitnych ludzi z silnym charakterem, a dorosłe życie wielokrotnie wymaga wyrzeczeń.
Odstawienie alkoholu, czy inne próby realizowane przy okazji zdobywania stopni i sprawności służą kształtowaniu silnego charakteru. Wychowawcy swoim przykładem pokazują młodym ludziom, że żyją tymi samymi zasadami, których nauczają, a rezygnacja z alkoholu nie utrudnia im dobrej zabawy, śpiewania, tańczenia, nawiązywania znajomości i wygłupiania się.
Polski harcerz nie pije
Harcerstwo jest polską odmianą skautingu zawierającą pewne specyficzne cechy. Różnice te zostały nakreślone już w początkach działalności, gdy podkreślono np. nacisk na odzyskanie niepodległości. Dążenia niepodległościowe miały bowiem wpływ na kształtującą się organizację. Kształtu nadawały: Towarzystwo Gimnastyczne Sokół, Związek Strzelecki i Stowarzyszenie Eleusis, a więc organizacje, z których każda miała inny pomysł na odzyskanie Polski oraz na jej odbudowę. One współtworzyły harcerstwo i każda wniosła do niego coś odmiennego.
Z Eleusis, a więc stowarzyszenia, które dążyło do odnowy Polski przez przygotowanie elit, przeniesiono wstrzemięźliwość od alkoholu i tytoniu. Harcerskie zasady, zarówno te dotyczące abstynencji, jak i innych, niejednokrotnie spotykają się z pytaniami ze strony młodzieży, o ich podstawy. Instruktorzy starają się wówczas ukazać wartość zasad poprzez rozmowy, ale przede wszystkich przez przykład własny, a więc radosne życie. Podczas harcerskich obozów i rajdów dają też mnóstwo sposobów na energiczne i radosne spędzanie czasu.
Bez zmian
O przekonaniu do tych wartości świadczyć może fakt, że podczas Zjazdu ZHR, który miał miejsce w pierwszy weekend miesiąca (4-6 kwietnia), wybrani na niego delegaci przyjęli stanowisko potwierdzające trwałość zasady abstynencji:
W obliczu zauważalnego w społeczeństwie zjawiska relatywizacji wartości, XIV Zjazd ZHR podkreśla, że ideały wychowawcze zawarte w Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim są w pełni aktualne i niezmienne. Ponadto wobec dyskusji o sensie abstynencji w organizacjach harcerskich XIV Zjazd ZHR zwraca uwagę na kluczowy związek między wychowaniem przez abstynencję i w czystości a wychowaniem do wolności i ochroną przed uzależnieniami.
ZHR powstał dwadzieścia pięć lat temu, na fali przemian ustrojowych w Polsce. W lutym 1989 roku, podczas spotkań w Warszawie, liczna grupa instruktorów harcerskich reprezentujących środowiska z całej Polski podjęła decyzję o zawiązaniu nowej ideowo-wychowawczej organizacji harcerskiej, która miała przywrócić odradzającej się Rzeczypospolitej autentyczny polski ruch skautowy.
Wierni tradycji
W kwietniu 1989 roku, w salach Uniwersytetu Gdańskiego w Sopocie odbył się Zjazd Założycielski ZHR. Wybrano wówczas pierwszego przewodniczącego – hm. RP Tomasza Strzembosza, który tak napisał w pierwszym liście do instruktorów: ZHR kształtuje swych członków i uczestników przede wszystkim poprzez działanie i atmosferę życia – na drodze wychowania pośredniego. Chce ich wychowywać na ludzi uczciwych i dzielnych, samodzielnych w myśleniu i podejmowaniu decyzji, otwartych na świat wartości i świat wokół nich.
Dziś ZHR liczy ponad szesnaście tysięcy członków i jest jedną z największych organizacji wychowawczych w Kraju. Obok ZHR w Polsce działają inne organizacje harcerskie i skautowe. W części z nich podejście do kwestii wstrzemięźliwości alkoholowej jest mniej restrykcyjne. Organizacje, mimo różnic, pozostają w dobrych relacjach, wielokrotnie podejmując współpracę na różnych przestrzeniach. Różnice tożsamości, takie jak podejście do kwestii abstynencji, sprzyjają szerokiej ofercie i możliwości dotarcia do różnych grup i środowisk. [Śródtytuły pochodzą od redakcji]