Tam, gdzie zaczęła się historia ropy naftowej. To miejsce na Podkarpaciu trzeba odwiedzić

Michał Gąsior
Bóbrka – niewielka miejscowość w podkrośnieńskiej gminie Chorkówka - przyciąga turystów z całego świata. Dzieje się tak za sprawą znajdującego się tam Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza, które jest unikatowe w skali Europy. Łączy bowiem nowoczesne muzeum i wciąż żywą kopalnię, co stanowi nie lada atrakcję dla zwiedzających.
Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Bóbrce
Czarne złoto w Bóbrce
Okazją do wizyty w tym wyjątkowym muzeum, położonym 15 km od Krosna może być przypadająca w tym roku roku 165. rocznica zapalenia lampy naftowej. Przypomnijmy, że pierwszy raz lampa naftowa została odpalona wiosną 1853 roku we lwowskiej aptece „Pod Złotą Gwiazdą”, dzięki wynalazkowi Ignacego Łukasiewicza i Jana Zeha, którzy wykorzystali czystą naftę do skonstruowania prototypu późniejszej lampy naftowej. Zrekonstruowaną lampę naftową według projektu Ignacego Łukasiewicza można obejrzeć w muzeum w Bóbrce. To właśnie w tej miejscowości powstała kopalnia ropy naftowej.
Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza
Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza funkcjonuje od 1961 roku i powstało na terenie najstarszej kopalni ropy naftowej. Kopalnia w Bóbrce została założona przez Łukasiewicza w 1854 roku i to właśnie tam po raz pierwszy zaczęto wydobywać ropę naftową na skalę przemysłową. Jak dotąd nie znaleziono żadnych dokumentów, które potwierdziłyby istnienie jakiegokolwiek podobnego ośrodka w Europie i na świecie.


Muzeum zajmuje powierzchnię 20 hektarów, a zgromadzone eksponaty dokumentują rozwój przemysłu naftowego. Muzeum podzielone jest na trzy sektory: sektor przemysłu naftowego, sektor rafineryjny oraz sektor gazowniczy. Najcenniejszymi eksponatami są jedyne w swoim rodzaju kopanki ropne „Franek” i „Janina”, które nadal są czynne, a pochodzą z XIX w. i zostały stworzone właśnie za czasów samego Ignacego Łukasiewicza. Do najcenniejszych zabytków muzealnych należy także obelisk ufundowany w 1872 r. przez Ignacego Łukasiewicza.

Spora część muzeum poświęcona jest Ignacemu Łukasiewiczowi, żyjącemu w latach 1822-1882. Polski chemik, farmaceuta i wynalazca lampy naftowej to pierwszy człowiek, który wykorzystał walory ropy naftowej na skalę przemysłową.
Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza
Bardzo ciekawy jest też zabytkowy budynek, zwany domem Łukasiewicza. To obiekt administracyjny, w którym za czasów Łukasiewicza mieściła się kancelaria. Obecnie znajdują się tam sale ekspozycyjne, które upamiętniają życie i dorobek wielkiego Polaka.

Naftowe korzenie w…Pałacu Polanka

Jak się okazuję, nie tylko Bóbrka była ściśle związana z odkryciem ropy naftowej i z osobą Łukasiewicza. Ciekawe ślady prowadzą też do miejsca obecnie znajdującego się na terenie Krosna.

Historia pałacu, w którym dziś mieści się jeden z najbardziej eleganckich hoteli w Krośnie, a wcześniej dworu nierozerwalnie wiąże się z historią wsi Polanka, o której pierwsze wzmianki sięgają XIV wieku i z historią…ropy naftowej również. Pierwszym właścicielem wsi był niejaki Dierżko. W następnych latach wieś przechodziła na własność różnych rodów.

W 1808 roku wzniesiono murowany piętrowy dwór, posadzono drzewa i stworzono coś na kształt parku. W parku znajdowały się liczne altanki, z których można było podziwiać przepiękny widok na ruiny pobliskiego zamku w Odrzykoniu. Jak podają źródła, w projektowaniu tego ogrodu miał udział bliski przyjaciel właściciela, znany poeta, geograf i podróżnik Wincenty Pol.
Pałac w Polance
To właśnie w tym miejscu w 1854r. Ignacy Łukasiewicz wraz z właścicielem dworku Tytusem Trzecieskim i przedsiębiorcą Karolem Klobassą utworzyli pierwszą na świecie spółkę, która miała na celu poszukiwanie i wydobywanie ropy naftowej. Spółka ta na początku miała charakter nieformalny, później przyjęła kształt umowy handlowej. Spółka ta przetrwała do 1871 roku, przynosząc znaczące dochody. Potomek Karola Klobassy, który został spadkobiercą posiadłości po objęciu zaszczytnej funkcji wiceprezesa Izby Handlowej w Wiedniu wydzierżawił pałac w Polance koncernowi naftowemu „MAŁOPOLSKA”, który obrał go na siedzibę swej spółki. Warto nadmienić, że w okresie międzywojennym była to największa firma naftowa w Polsce! Tradycje naftowe pałacu kontynuowała francuska spółka naftowa „Verdatok”.
Pałac w Polance


Szanse na UNESCO
Niedawno Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce skierowało wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wpisanie zabytkowej kopalni ropy naftowej na listę Pomników Historii. Uznanie kopalni w Bóbrce za Pomnik Historii otworzy drogę o ubieganie się o jeszcze większy prestiż, czyli o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Współpraca: Grzegorz Skrzypak