Kolejna osoba padła ofiarą przecinkowców po kąpieli w Bałtyku. Jakie są objawy zakażenia tymi bakteriami?

Dawid Wojtowicz
W Niemczech zmarła kobieta, która kąpała się w Bałtyku. Powód? Infekcja groźną dla zdrowia bakterią przecinkowca Vibrio vulnificus. W tym sezonie to już piąty i pierwszy tak tragicznie zakończony przypadek zakażenia w niemieckim kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie. Czym są przecinkowce i jakie wywołują objawy u ludzi?
Przecinkowce to bakterie występujące głównie w morzach, gdzie temperatura wody przekracza 20 stopni Celsjusza. Dla zdrowia człowieka szczególnie groźny jest gatunek Vibrio vulnificus Fot. Oleksandr Prykhodko / 123rf.com
Przecinkowce (łac. Vibrio) to rodzaj ruchliwych bakterii o wygiętym kształcie, względnie beztlenowych, czyli zdolnych rozwijać się zarówno w obecności tlenu, jak i w warunkach beztlenowych. Występują zazwyczaj w środowisku morskim, szczególnie w akwenach, gdzie temperatura wody przekracza 20 stopni Celsjusza, co sprzyja ich namnażaniu.

Niektóre przecinkowce są bakteriami chorobotwórczymi. Wyróżnia się około 12 patogennych gatunków, czyli takich, które wywołują choroby u ludzi. Najbardziej znanymi przecinkowcami są bakterie cholery (Vibrio cholerae). Najczęściej za infekcje odpowiadają jednak szczepy: Vibrio alginolyticus. Vibrio parahaemolyticus i Vibrio vulnificus.
Przecinkowce zawdzięczają swoją nazwę wygiętemu kształtowi. Niektóre z nich są bakteriami chorobotwórczymi dla człowieka. Zdjęcie przedstawia najbardziej znany gatunek tego rodzaju – Vibrio cholerae, który wywołuje choleręFot. CDC / Dr. Edwin P. Ewing, Jr. / Wikimedia Commons
Spośród tej trójki najbardziej niebezpieczne są przecinkowce Vibrio vulnificus. To one właśnie spowodowały, że kąpiel jednej z mieszkanek Niemiec w Bałtyku miała niestety taki tragiczny finał. Tymi bakteriami można zakazić się przez uszkodzoną skórę (otwarte rany) lub drogą pokarmową (zjedzenie nieodpowiednio ugotowanych owoców morza).

Przedostające się do organizmu poprzez rany bakterie wywołują wysypkę skórną z pęcherzami, a w skrajnych przypadkach martwicę, co może skończyć się amputacją kończyn, a nawet śmiercią. Problemy żołądkowo-jelitowe (wodnista biegunka, bóle brzucha, wymioty) towarzyszą zaś zatruciom pokarmowym wywołanym przez V. vulnificus.

Niezależnie od tego, czy źródłem infekcji jest zanieczyszczony pokarm, czy woda morska, bakterie tego szczepu mogą rozsiać się układem krwionośnym po całym organizmie, wywołując wstrząs septyczny, który może prowadzić do śmierci. Szczególnie narażone są osoby starsze, z obniżoną odpornością, z chorobami wątroby lub wirusem HIV.

Potocznie przecinkowce V. vulnificus nazywane są mięsożernymi bakteriami lub bakteriami jedzącymi ciało. Wynika to z ich zdolności do szybkiego wywołania tzw. martwiczego zapalenia powięzi typu trzeciego, czyli ostrego zakażenia podskórnej tkanki łącznej. Taka infekcja szerzy się wzdłuż powięzi okrywających grupy mięśni.
Bakteria przecinkowca gatunku Vibrio vulnificus. Obraz ze skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM)Fot. CDC/ Janice Haney Carr / Wikimedia Commons
Niektórzy naukowcy doszukują się powiązania wzrostu zachorowalności na choroby wywołane przez przecinkowce z ociepleniem klimatu. Na ogół bakterie V. vulnificus występują w wodach tropikalnych, jednak z powodu stopniowego wzrostu temperatury wody w Bałtyku coraz częściej nawiedzają kąpieliska nad graniczącym z nami morzem.

Ryzyko zakażenia można zminimalizować, unikając spożywania surowych lub niedogotowanych skorupiaków, szczególnie ostryg. Przede wszystkim jednak należy wystrzegać się pływania w wodzie morskiej, gdy ma się otwarte nacięcia i inne rany. Kąpiel z uszkodzoną skórą może doprowadzić do bardzo poważnych problemów zdrowotnych.

W przypadku zakażenia przecinkowcami główną rolę w leczeniu gra czas. Bakterie są bardzo wrażliwe na antybiotyki z grupy chinolonów, przy czym należy je podać bardzo szybko, zanim drobnoustroje wywołają spustoszenie w organizmie. Jeśli po kąpieli w morzu pojawia się na skórze zaczerwienienie i obrzęk, lepiej nie zwlekać z wizytą u lekarza.