Google Doodle doceniło polską malarkę. Zofia Stryjeńska podawała się za... mężczyznę. Oto jej obrazy

Monika Piorun
Dokładnie 130 lat temu na świat przyszła Zofia Stryjeńska — polska malarka, projektantka i ilustratorka. To właśnie jej wizerunek widnieje dziś w logo najpopularniejszej wyszukiwarki na świecie. Poza Polską jej postać mogą dziś zobaczyć w Google Doodle użytkownicy m.in. ze Szwajcarii, Chile, RPA i Islandii. Mało kto wie, że podczas studiów wybitna artystka musiała udawać, że... nie jest kobietą.
13 maja 1891 roku w Krakowie urodziła się Zofia Stryjeńska. Z okazji 130. rocznicy urodzin artystki Google Doodle umieściło jej wizerunek w logo wyszukiwarki. Co wiemy o tej malarce? Fot. Google Doodle / Narodowe Centrum Kultury / Wikimedia Commons


Zofia Stryjeńska (z domu Lubańska) urodziła się 13 maja 1891 roku. Z okazji 130. rocznicy jej urodzin w Google Doodle widnieje jej postać namalowana przez gdańską artystkę Dixie Leota w charakterystycznym stylu odwołującego się do art déco.

Jak wyjaśnia Google, seria surrealistycznych ilustracji Zofii Stryjeńskiej (pt. "Bożki Słowiańskie") w przeszłości była drukowana na prawie wszystkim - od pocztówek do opakowań czekolady. Sama postać autorki, której pełne ekspresji i barw obrazy często porównywano do dzieł Tamary Łempickiej, zdaje się być jednak nieco zapomniana. Co warto o niej wiedzieć?

Kim była Zofia Stryjeńska? To jej postać widnieje w Google Doodle

Dziś mało kto zdaje sobie sprawę z tego, jaką drogę musiała przejść kobieta, która na początku XX wieku postanowiła zostać malarką.


Choć mała Zofia (wówczas Lubańska) od dzieciństwa przejawiała wybitne zdolności artystyczne, to nie było jej łatwo udowodnić, że ma talent. Malarstwa uczyła się m.in. w Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet w Krakowie, którą prowadziła Maria Niedzielska. Pobierała także lekcje u L. Strynowskiego.

Mimo że miała doskonały zmysł obserwacji, a pierwsze portrety (głównie karykatury) tworzyła... pod ladą sklepu z rękawiczkami, który prowadził jej ojciec, to na studia w wymarzonej Akademii Sztuk Pięknych w Monachium udało się jej dostać tylko dlatego, że... obcięła włosy i podała się za mężczyznę (Tadeusza Grzymałę Lubańskiego).

Zofia Stryjeńska musiała udawać mężczyznę, by móc studiować na ASP

Wcielanie się w osobę o przeciwnej płci nie było jednak łatwe. Rolę męską udało się jej grać tylko przez rok. Potem wróciła do Krakowa i stworzyła serię niezwykle barwnych, surrealistycznych obrazów i litografii zainspirowanych polskim folklorem. W 1916 roku 25-letnia Zofia związała się z popularnym wówczas artystą Karolem Stryjeńskim, wyszła za niego za mąż, przyjęła jego nazwisko i zamieszkała w Zakopanem. Para doczekała się dwóch synów — Jana i Jacka. Małżeństwo artystów rozpadło się jednak po 11 latach. Do rozwodu doszło w 1927 r.

Największy sukces Zofia Stryjeńska odniosła dzięki serii pt. "Bożki Słowiańskie", którą zaczęto ozdabiać wiele przedmiotów (od pocztówek po czekoladki), a nowoczesne ujęcie tradycyjnej sztuki ludowej wkrótce stało się jej znakiem rozpoznawczym. Szybko zaczęto nazywać ją "księżniczką sztuki polskiej", a jej charakterystyczny styl był wykorzystywany nawet na tkaninach dekoracyjnych. Często kolorowe postaci wykreowane przez Zofię Stryjeńską można było spotkać także na zabawkach, a namalowane przez nią ilustracje nierzadko zdobiły książki i pojawiały się w prasie.

Zofia Stryjeńska — jej dzieła porównywano do twórczości Tamary Łempickiej [OBRAZY]


Stryjeńska obracała się w środowisku najwybitniejszych artystów, którzy tworzyli w jej czasach. Przyjaźniła się m.in. z Magdaleną Samozwaniec i Marią Pawlikowską-Jasnorzewską.

Razem z Tamarą Łempicką była uznawana za jedną z najwybitniejszych polskich artystek dwudziestolecia międzywojennego.

Oprócz malowania obrazów, plakatów i litografii świetnie władała też piórem. Pod pseudonimem prof. Hilar udało się jej nawet napisać podręcznik savoir vivre (pt. Światowiec współczesny). Wydano także jej pamiętniki (pt. "Chleb prawie że powszedni").

Za najbardziej znane prace Zofii Stryjeńskiej oprócz„Bożków” uznaje się takie dzieła jak:





Do najdroższych prac Zofii Stryjeńskiej należy zaś cykl "Rzemiosło" z 1929 roku, który sprzedano za 826 tys. zł. Artystka po rozwodzie była związana z kilkoma mężczyznami (m.in. z pisarzem i podróżnikiem Arkadym Fiedlerem) i urodziła córkę, która po latach zamieszkała w Genewie. To właśnie do tego miasta po II wojnie światowej udało się uciec Zofii Stryjeńskiej. Wkrótce w Szwajcarii osiedlili się także jej dwaj synowie. Malarka zmarła w 1979 roku w wieku 88 lat.