"Czyste Powietrze": Palenie śmieci w "kopiuchach" jest szkodliwe dla zdrowia i portfeli

Wioleta Wasylów
Choć prognozy pogody na najbliższy weekend pokazują wysokie temperatury, nie da się ukryć, że kolejne miesiące będą coraz zimniejsze. Wraz z niskimi temperaturami wraca temat ogrzewania mieszkań i domów. Wiele osób pali w piecach i kotłach centralnego ogrzewania. Sporo z nich to najstarsze piece, czyli tzw. kopciuchy, do tego opalane opałem najniższej jakości lub śmieciami. Jest to nie tylko niebezpieczne, ale stanowi też wykroczenie.
Zakładanie, że palenie śmieci i niskokalorycznego węgla, a także niewymienianie źródła ciepła jest wygodne i opłacalne, jest bardzo krótkowzroczne. Na dłuższą metę okazuje się, że jest na odwrót. Fot. Bartlomiej Magierowski / East News
Spalanie niskiej jakości węgla i odpadów, szczególnie plastikowych, w piecach bez filtrów ochronnych ma bardzo negatywny wpływ na środowisko oraz nas samych. Uwalniane w ten sposób pyły i szkodliwe gazy to przykład "niskiej emisji", która pochodzi ze źródeł znajdujących się do 40 m nad ziemią. To tam powstaje najwięcej zanieczyszczeń powietrza.

Światowa Organizacja Zdrowia coraz bardziej zmniejsza limity dopuszczalnego poziomu zawartości szkodliwych cząstek i gazów w powietrzu, ponieważ okazuje się, że są jeszcze bardziej groźne niż myślano. Szczególnie tyczy się to najmniejszych cząsteczek PM 2,5, dlatego że mogą wnikać bezpośrednio do układu krwionośnego. WHO przypomina: "Szacuje się, że co roku z powodu chorób związanych z zanieczyszczeniem powietrza umiera siedem milionów ludzi".


Czytaj także: WHO ostrzega: Zanieczyszczenie powietrza jest jeszcze bardziej szkodliwe niż myślano

Dochodzi do zaostrzania alergii i chorób dróg oddechowych, w tym obturacyjnej choroby płuc. Znacznie zwiększa się też ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia i nowotworów, a u ciężarnych kobiet – uszkodzenia płodu. Zanieczyszczenia stają się największym problem wtedy, kiedy nie ma odpowiedniej cyrkulacji powietrza i, osiadając na gęstym powietrzu lub mgle, tworzą smog.

Jakie kary grożą za palenie odpadów?

Każdy z nas może pomóc w redukowaniu emisji zanieczyszczeń. Musimy śladem innych krajów europejskich przyłożyć do tego większą wagę. Jeśli komuś nie zależy na własnym zdrowiu i nie przekonują go argumenty ekologiczne, to powinien chociaż zdać sobie sprawę z tego, że spalanie odpadów to wykroczenie zgodnie z art. 191 ustawy o odpadach i kodeksem wykroczeń i można za nie słono zapłacić. Mandat może wynieść do 500 zł, a jeśli ktoś skieruje przeciw "palaczowi" wniosek do sądu rejonowego, wtedy grozi mu nawet do 5 tys. zł grzywny.

Kontrola może być przeprowadzona na wniosek władz lokalnych lub regionalnych. Straż miejska jest też zobowiązana zbadać sprawę po zgłoszeniach od mieszkańców. Jeśli potwierdzi się, że doszło do popełnienia wykroczenia, to zgłaszający zostanie przesłuchany jako świadek. Będzie mógł też zajrzeć do materiałów dowodowych.

Jeśli jednak kontrola nie wykaże nieprawidłowości, wtedy zgłaszający zostanie o tym powiadomiony najpóźniej miesiąc po zgłoszeniu. Jeśli nie zgadza się z tą decyzją i uważa, że sąsiad zanieczyszcza powietrze, może też złożyć do sądu wniosek o jego ukaranie.

Do kiedy można wymienić "kopciuchy" z dotacją?

Od września 2018 roku trwa program "Czyste Powietrze". Jego celem jest modernizacja źródeł ciepła w domach jednorodzinnych – chodzi o wymianę ogrzewania na bardziej ekologiczne lub o termomodernizację budynków. Osoby fizyczne, które spełniły odpowiednie warunki, mogą po złożeniu wniosków do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, otrzymać dofinansowanie do wcześniej wspomnianych inwestycji albo do inwestycji w odnawialne źródła energii, takie jak fotowoltaika i pompy ciepła.

Czytaj także: Serce z petów, ryba z nakrętek. Wielu nie myśli o tym, jak rzucone na plaży śmieci do nas "wracają"

W ramach tego można też wymienić swoje "kopciuchy" na najbardziej bezpieczne dla środowiska spośród pieców węglowych piece piątej generacji. W ramach pilotażowego programu w województwach dolnośląskim i zachodniopomorskim dofinansowanie będzie można dostać także w przypadku budynków wielorodzinnych.

Trzeba pamiętać, że większość województw przyjęła uchwały antysmogowe, które w najbliższych latach wymuszą wymianę "kopciuchów" na bezpieczniejsze ogrzewanie. Tak więc lepiej już teraz się za to zabrać. Podstawowy poziom dofinansowania w programie "Czyste Powietrze" sięga do 30 tys. zł na poziomie podstawowym, a na poziomie podwyższonym – do 37 tys. zł. Wszystkie informacje można znaleźć tutaj.

Posłuchaj "naTemat codziennie". Skrót dnia w mniej niż 5 minut