Ta przewlekła choroba dotyczy ponad 2 mln Polaków. Wielu boi się powiedzieć o niej pracodawcy

Cukrzyca to choroba przewlekła, która ma wpływ na wiele aspektów życia codziennego. Choć jest uciążliwa, nie musi wiązać się z rezygnacją z pracy. Tym bardziej że w Polsce na cukrzycę choruje ponad 2 mln osób, w tym większość w wieku produkcyjnym.

Wielu diabetyków pracuje, ale nie przyznaje się do choroby podczas rekrutacji, ani w trakcie zatrudnienia, bo obawia się reakcji pracodawcy, dyskryminacji i utraty pracy. Tymczasem coraz więcej pracodawców deklaruje otwartość na zatrudnienie osób z cukrzycą, ale wciąż wielu jeszcze trzeba edukować i uświadamiać, że wystarczą niewielkie udogodnienia, aby mieć kolejnego dobrego pracownika.

Istnieją zawody, gdzie niezbędne jest zachowanie szczególnej uwagi, ale osoby chore na cukrzycę mogą wykonywać pracę zawodową w większości sektorów przemysłu i biznesu. Decyzja o tym powinna być podejmowana zawsze indywidualnie dla każdego przypadku i na podstawie opinii lekarskiej. Możliwa jest nawet praca zmianowa, np. po modyfikacji leczenia i przy częstszych kontrolach glikemii.

Ograniczeniem jest konieczność regularnego kontrolowania poziomu glukozy we krwi, a także przyjmowania insuliny. Diabetycy powinni mieć także z góry ustalony rozkład posiłków, ale też np. dłuższą przerwę na obiad, bo więcej czasu zajmuje im przygotowanie odpowiedniego posiłku. Istotne ułatwienie stanowią nowoczesne glukometry i urządzenia do kontroli glikemii.

O wyzwaniach dotyczących diabetyków na rynku pracy rozmawiano podczas konferencji "Cukrzyca a praca zawodowa", gdzie zaprezentowano pierwszą część raportu "Barometr polskiej diabetologii". Inicjatorem raportu jest Roche Diabetes Care a partnerami badań Pracodawcy RP oraz SED Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej.

Autorzy raportu stawiają pytanie: czy osoby chorujące na choroby przewlekłe – w tym cukrzycę, dobrze czują się na naszym rynku pracy?

Jak wynika z raportu, większość osób z cukrzycą pracuje zawodowo, natomiast 1/3 to emeryci lub renciści. Co istotne, aż 70 proc. badanych osób z cukrzycą zadeklarowało, że nigdy nie wzięli L4 z powodu cukrzycy. Te dane pokazują, że choroba ta w większości nie wyklucza z życia zawodowego.

Świetni pracownicy

Co więcej, ci, którzy zatrudniają diabetyków, widzą korzyści takiej decyzji. Według Marty Rosińskiej, dyrektorki generalnej Roche Diabetes Care, osoba, która na co dzień musi kontrolować regularnie swoje parametry, pilnować diety, jest równie dokładna i obowiązkowa w pracy, a więc to pracownik idealny.

– Nasza firma może podzielić się własnymi doświadczeniami, bo wśród pracowników zatrudniamy ponad 15 proc. osób chorujących na cukrzycę. Z tej perspektywy widzimy, że są to świetni pracownicy, bardzo zaangażowani w swoje zadania, i to dzięki nim w prosty, ale też bezpośredni sposób zbieramy opinie na temat ich potrzeb – podkreśla Marta Rosińska.

Jak dodaje, "jeżeli ktoś jest w stanie kontrolować swoją chorobę, to dla pracodawcy oznacza, że jest to osoba sumienna, odpowiedzialna, czyli idealny kandydat na pracownika".

Także Andrzej Mądrala, członek Rady Pracodawców RP przekonuje, że diabetycy to ogromny potencjał na rynku pracy, tym bardziej że większość chorych to osoby w wieku produkcyjnym.

– Pracodawca nie ma większego wpływu na to, że pracownicy chorują. Dlatego zadaniem nas wszystkich jest budowanie takich rozwiązań, aby problemy zdrowotne nie ograniczały aktywności zawodowej. Oczywiście z perspektywy rynku pracy zatrudnienie osób z cukrzycą jest absolutnie pożądane. Wynika to właśnie z przeprowadzonych badań. Są to osoby bezcenne dla naszej gospodarki. Ważne tylko, by właściwie o nie zadbać poprzez wprowadzenie różnego rodzaju zasad organizacji pracy – wskazuje Andrzej Mądrala, członek Rady Pracodawców RP.

Co do tego, że choroba nie przeszkadza diabetykom wykonywać dobrze swojej pracy - przekonuje też dr n. o zdr. Beata Stepanow, prezes Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej.

– Z cukrzycą można normalnie żyć, kontrolować ją za pomocą nowoczesnych systemów monitorowania, dbać o to, by być "wyrównanym". Osoby chorujące są naprawdę zmotywowane, pełne energii, stąd bywają fantastycznymi współpracownikami – zaznacza.

Przyznaje, że dla części chorych motywacją do pracy są finanse, bo choroba niesie za sobą również koszty.

Czy mówić o chorobie na rozmowie rekrutacyjnej?

Osoby chorujące na cukrzycę mają jednak obawy o dyskryminację i niechęć pracodawców i nie wszyscy informują potencjalnego pracodawcę o swojej chorobie na rozmowie rekrutacyjnej.

Raport pokazał, że tylko 14 proc. badanych zadeklarowało, iż powiedziałoby swojemu potencjalnemu pracodawcy o swojej chorobie. Chodzi o obawy czy nie wpłynęłoby to na wyniki rekrutacji.

Jednak ponad połowa pracujących osób z cukrzycą (57 proc.) deklaruje, że pracodawca wie, o ich chorobie. – Warto zastanowić się, dlaczego aż 43 proc. powstrzymało się od tego, by poinformować pracodawcę? Pamiętajmy, że osoby z cukrzycą mają już swoje doświadczenia, które wpływają na to, że w zakładzie pracy nie informują o chorobie. Obawiają się, że nie będą mieć warunków do tego, żeby móc się rozwijać i pracować jak inni. To wpływa na ich blokadę – uważa Beata Stepanow.

Jednak ta informacja - jak zaznacza Andrzej Mądrala - jest ważna dla pracodawcy, bo wówczas może on próbować stworzyć diabetykom odpowiednie warunki pracy i wpierać ich. Apelował do pracodawców, aby podczas rozmów rekrutacyjnych decydowały kompetencje, a nie informacje o chorobie kandydata.

Edukacja to podstawa

Podejście obu stron może zmienić edukacja i dobra komunikacja. To ważne, by osoba żyjąca z cukrzycą, miała wiedzę na temat swojej choroby, znała swój organizm i rozumiała jego reakcje. Nie bez znaczenia jest też leczenie dopasowane do warunków i miejsca pracy.

Z drugiej strony istotna jest edukacja pracodawców i współpracowników, co przełoży się na dostosowanie warunków pracy, np. dodatkowy czas na posiłek czy skontrolowanie choroby, ale też umiejętność zareagowania w przypadku wystąpienia hipoglikemii.

Według Marty Rosińskiej, nic nie stoi na przeszkodzie, aby np. do obowiązkowych cyklicznych szkoleń z BHP dla pracowników dodać np. informację o tym, co się dzieje z człowiekiem, kiedy spada mu poziom cukru we krwi i co należy wtedy zrobić.

– To dosłownie kwestia 2 minut, i powtarzania tych wiadomości regularnie co roku – przekonuje.

Ułatwienia w życiu i w pracy

W ostatnich kilku latach nastąpiła rewolucja w leczeniu i monitorowaniu cukrzycy. Diabetycy zyskali m.in. nowoczesne możliwości monitorowania glikemii, w końcu zostali właściwie zaopiekowani przez systemowe decyzje. Chodzi o dostęp do darmowego glukometru podczas diagnozy i choroby czy rozszerzenie refundacji systemów ciągłego monitorowania glikemii.

To ma realny wpływ na jakość życia pacjentów, także w sferze zawodowej.

– Kolejnym etapem jest rozwój digitalowy, cyfrowy. My również idziemy w tym kierunku. Będą to wszelkiego rodzaju aplikacje, które poprawiają tzw. compliance pacjenta, czyli będą pomagać pacjentowi utrzymać wyrównany poziomu cukrzycy. W ten sposób mają go motywować do regularnego mierzenia, do regularnego zdrowego jedzenia, ale też do wysiłku fizycznego. My wśród naszych produktów mamy już aplikację „My sugar”, która została stworzona przez osoby chore na cukrzycą – mówi Marta Rosińska.

Komunikacja i przyjazne podejście

Starzejące się społeczeństwo i zmiany demograficzne mające wpływ również na rynek pracy powodują, że niezwykle istotne jest szukanie rozwiązań, które pozwolą być aktywnymi zawodowo także osobom z chorobami przewlekłymi.

Jak podkreśla Andrzej Mądrala, tworzenie właściwej atmosfery w miejscu pracy, dbałość o pracownika i połączenie tego z kondycją finansową firmy jest rzeczą bardzo istotną. Przyznaje, że wymaga to wysiłku różnych osób i to w wielu aspektach działania zakładu pracy, bo chodzi tu zarówno o kadrę zarządzającą, działy HR, ale i o pracowników. Jednak pracodawcy powinni widzieć potrzebę budowania odpowiedniej organizacji i przyjaznej atmosfery w firmie, która wpływa na komfort pracy pracowników, w tym pracowników z chorobami przewlekłymi np. cukrzycą.

– Kluczowa jest komunikacja. Pracodawca powinien usiąść z osobą, którą zatrudnił i przedstawić własne możliwości, wysłuchać czego oczekuje pracownik, a następnie znaleźć wspólne rozwiązania – radzi Beata Stepanow.

Dodaje, że część osób z cukrzycą ma orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, więc jej zatrudnienie daje pracodawcy możliwość skorzystania z dofinansowania na dostosowanie stanowiska pracy.