Minął rok od ważnych zmian w Kodeksie pracy dla rodziców. Sprawdziliśmy, jak z nich korzystają

Każdy z nas styka się codziennie z jakimiś mniejszymi, lub większymi zmianami. Niektóre są na lepsze, inne na gorsze. Te, które wprowadziła dyrektywa work-life balance są zdecydowanie z korzyścią dla pracujących rodziców, co wyraźnie wybrzmiewa w najnowszej kampanii OLX Praca. 

Marka pokazuje w niej, że istotne jest dzielenie się urlopem rodzicielskim i jak wiele zyskują na tym wszyscy: dzieci, każde z rodziców, a także pracodawcy. Wspólna opieka wspiera równowagę między pracą a życiem prywatnym, korzystnie wpływa na rozwój dziecka i wzmacnia więzi rodzinne.

Oczywiście należy podkreślić, że wspomniane korzyści, wynikające z ubiegłorocznych zmian w Kodeksie pracy, są dobrowolne, bo przecież nie każdy musi brać dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Jest to przywilej, którego wykorzystanie poprzedza analiza wielu czynników zarówno rodzinnych, jak i sytuacji zawodowej obu rodziców. 

Przede wszystkim zacznijmy od tego, jaki urlop i w jakim wymiarze czasowym przysługuje rodzicom w Polsce. Wyróżnić możemy trzy:

Urlop macierzyński – trwa 20. tygodni (w przypadku jednego dziecka), a do jego wykorzystania uprawniona, a nawet zobowiązana (nie można z niego zrezygnować) jest matka.  Prawo dopuszcza jednak sytuację, kiedy obowiązki opiekuńcze przejmuje ojciec. Może to nastąpić nie wcześniej niż po 14. tygodniach od narodzin dziecka. W tym przypadku każdy rodzic przebywający na urlopie otrzymuje 100 proc. wymiaru zasiłku macierzyńskiego. 

Urlop ojcowski – trwa 2 tygodnie i jest wyłącznym prawem ojca, niezależnym od świadczeń, z których korzysta matka. Ojciec może go wykorzystać jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Ważne, że musi to zrobić do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia.  Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Urlop rodzicielski – trwa obecnie 41 (przy jednym dziecku) lub 43 tygodnie (w przypadku urodzenia co najmniej dwojga dzieci). Każdy z rodziców ma indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego oraz swoje 9 tygodni, których nie może przekazać drugiemu rodzicowi. Cały urlop może być wykorzystany w maksymalnie pięciu częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

I teraz powstaje pytanie: czy ojcowie korzystają ze swojego urlopu rodzicielskiego? Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zdecydowanie tak i trend ten rośnie. Od kwietnia 2023 roku, czyli od momentu wejścia w życie zmian w prawie, skorzystało z niego 19 tysięcy ojców, czyli około 7 proc. uprawnionych. A już w samym okresie od stycznia do maja 2024 było ich już 16,2 tysiąca, czyli ponad 15 proc. uprawnionych. 

OLX Praca przeprowadziło swoje badania, które znacznie szerzej opisują kwestię urlopu rodzicielskiego, z którego korzystają ojcowie. Ich wyniki podzielono na cztery kategorie.

Pierwsza to korzyści, które wynikają z faktu, że tata jest na urlopie rodzicielskim. Tak wyglądają odpowiedzi ankietowanych:

• 69 proc. z nich jest zdania, że współdzielenie opieki nad małym dzieckiem umożliwia matkom rozwój zawodowy. 
• 73 proc. badanych wskazuje, że ojciec na urlopie gwarantuje równiejszy podział obowiązków domowych.
• 71 proc. ankietowanych uważa, że największą korzyścią przebywania na urlopie przez ojca jest możliwość budowania trwałych relacji z dzieckiem. 
• 81 proc. badanych twierdzi, że dzięki temu, że ojciec przebywa na urlopie, dziecko lepiej poznaje ojca i buduje z nim bezpieczną więź.

W badaniach OLX Praca padło pytanie o ocenę modelu związku. Według 76 proc. badanych najlepszy model związku to ten, w którym mąż (partner) i żona (partnerka) wykonują pracę zawodową i równo dzielą się obowiązkami domowymi. Z kolei 61 proc. wskazało, że najlepszy model związku to ten, w którym życie oparte jest o relacje partnerskie. 

Zapytano także o role w związku kobiety i mężczyzny. Jeśli chodzi o panie, to 65 proc. respondentów wskazało na opiekę i wychowanie dzieci, potem 60 proc. wskazało na dbanie o rozwój psychiczny i fizyczny dzieci, 55 proc. zaznaczyło dbanie o porządek w domu, a 53 proc. – przygotowywanie posiłków. Z kolei jeśli chodzi o mężczyzn to aż 72 proc. ankietowanych jest zdania, że ich rola w związku polega na byciu wsparciem psychicznym dla żony czy partnerki oraz na dbaniu o bezpieczeństwo finansowe rodziny. 

Pytamy Polaków o urlop rodzicielski i nie tylko

Czy więc zatem Polacy wspierają partnerki i np. korzystają z urlopów rodzicielskich? Jeśli tak, to dlaczego? I Czy wiedzą, jakie rodzaje urlopów im przysługują? Zapytaliśmy o to wszystko mieszkańców stolicy. Sporo odpowiedzi może was zaskoczyć, oczywiście na plus!