Coraz więcej osób odchudza się, stosując leki na cukrzycę. Chorzy nie mają czym się leczyć

Popularność leków na cukrzycę jak Ozempic, Trulicity i Suliqua, czyli analogów GLP-1 przerosła oczekiwania, gdy okazało się, że działają również odchudzająco. Wiele osób, w tym celebrytów sięga po te leki poza zarejestrowanymi wskazaniami właśnie po to, aby zrzucić zbędne kilogramy.

Wykupić je można w aptece jedynie na receptę, a gdy wskazaniem nie jest cukrzyca, trzeba zapłacić pełną cenę bez refundacji.

Mimo tego sprzedaż tych leków w aptekach - według wyliczeń resortu zdrowia - w ostatnich trzech latach wzrosła o 1350 proc.

Ministerstwo śledzi to, co dzieje się, jeżeli chodzi o przepisywanie i dostępność tych leków, bo brakuje ich dla pacjentów z cukrzycą. Przeważająca liczba recept na leki z grupy GLP-1 jest wypisywana w celu leczenia nadwagi i otyłości, czyli we wskazaniu pozarejestracyjnym.

Stąd ostatni specjalny komunikat resortu zdrowia, w którym apeluje on do lekarzy, aby przy rozpoczynaniu terapii tymi lekami u nowych pacjentów uwzględnili problemy z ich dostępnością. A te mogą się jeszcze pogłębić, bo od 1 października - jak informuje resort - nie będzie możliwa refundacja leku Trulicity.

Zwiększony popyt, ograniczona podaż

Jak podaje MZ, aktualnie przeważająca liczba recept na analogi GLP-1, w tym głównie na Ozempic, wypisywana jest w celu leczenia nadwagi i otyłości, czyli we wskazaniu pozarejestracyjnym.

Na przestrzeni ostatnich 3 lat sprzedaż produktu Ozempic wzrosła o około 1 50 proc.. Jednocześnie możliwości produkcyjne firm, zarówno w Polsce, jak i w większości państw członkowskich Unii Europejskiej, są ograniczone i problemy z dostępnością tych leków występują wszędzie. Dotyka to szczególnie osób z cukrzycą.

Co istotne, problemy z dostępnością mogą się jeszcze pogłębić.

W przypadku leku Trulicity, 30 września upływa bowiem termin obowiązywania decyzji refundacyjnej, a - jak informuje MZ - złożone przez Eli Lilly Polska sp. z o.o. wnioski o kontynuację refundacji nie spełniały warunków określonych przepisami. Chodzi o maksymalną cenę leku.

Resort tłumaczy, że "nie ma prawnych możliwości kontynuowania refundacji tych leku Trulicity od 1 października 2024 r. na zaproponowanych przez podmiot odpowiedzialny warunkach".

Alternatywa w leczeniu otyłości

Resort postanowił też przypomnieć, że są inne drogi prowadzące do zrzucenia zbędnych kilogramów. Wskazuje, że redukcję masy ciała, można w wielu przypadkach z powodzeniem uzyskać przez "restrykcje dietetyczne i zwiększenie aktywności fizycznej bez wprowadzania farmakoterapii".

Z kolei w przypadku konieczności zastosowania leczenia farmakologicznego u pacjentów z otyłością, alternatywnym rozwiązaniem może być użycie leku Mounjaro (tirzepatyd), który zgodnie z jednym ze wskazań rejestracyjnych, może być stosowany w leczeniu osób dorosłych z otyłością lub nadwagą.

Możliwe jest również zastosowanie produktu leczniczego Saxenda (liraglutyd), który zgodnie ze wskazaniem rejestracyjnym jest lekiem wspomagającym utratę masy ciała, stosowanym łącznie z dietą i ćwiczeniami fizycznymi u osób dorosłych.

Wybór właściwej terapii pozostaje do decyzji lekarza prowadzącego proces terapeutyczny pacjenta.

Nieprawidłowe przyjmowanie

Resort analizując statystyki, zwrócił też uwagę na problem nieprawidłowego przyjmowania analogów GLP-1 przez pacjentów.

Z danych przekazanych Ministrowi Zdrowia przez Centrum e-Zdrowie wynika, że w okresie styczeń 2020 r. - maj 2024 r. ok. 20 proc. pacjentów nie wykupiło zaordynowanych opakowań analogów GLP-1, większość pacjentów nie realizuje recept w ilości wystarczającej do nieprzerwanego stosowania leku i podania leku następują rzadziej niż raz w tygodniu.

Z aptek wydano w tym czasie w sumie 8,7 mln opakowań analogów GLP-1, w tym zaledwie 27 proc. z refundacją i aż 73 proc. pełnopłatnie.

"Wymienione dane mają bezpośrednie przełożenie na dostępność analogów GLP-1 oraz osiągane przez pacjentów efekty zdrowotne" - zaznacza resort.

Rozważne przepisywanie

Stąd apel Minister Zdrowia do lekarzy "o rozważne przepisywanie recept na leki przeciwcukrzycowe grupy GLP-1" i uwzględnienie przy rozpoczynaniu terapii u nowych pacjentów "istotnych problemów z dostępnością, które mogą stanowić barierę uniemożliwiającą realizację recepty i zachowanie odpowiedniego compliance".

Resort prosi też o "rozważne dystrybuowanie produktów z tej grupy, by możliwe było zabezpieczenie dostępności do nich dla pacjentów wymagających prowadzenia terapii przeciwcukrzycowych".

"Racjonalnym wydaje się rozważenie preskrypcji jedynie we wskazaniach rejestracyjnych poszczególnych produktów oraz dla pacjentów kontynuujących terapie, umożliwiając pacjentom, dla których dedykowana jest terapia przedmiotowymi lekami, zachowanie optymalnych efektów terapeutycznych poprzez zapewnienie ciągłości leczenia" - podkreśla Ministerstwo Zdrowia.

Co jakiś czas pojawiają się też ostrzeżenia przed podróbkami leku i próbami kupowania go na "czarnym rynku".