Świąteczne życzenie: prawo do mieszkania

Nikogo nie trzeba już przekonywać, że każdy człowiek ma prawo do wolności sumienia, słowa czy poglądów. Ale prawo do mieszkania? Wciąż niewielu z nas jest świadomych skali problemu braku bezpiecznych i stabilnych warunków do mieszkania. Miliony ludzi na świecie nie mają dostępu do tak podstawowych rzeczy, jak czysta woda, oświetlenie, wentylacja czy urządzenia sanitarne. Żyją z kilkunastoosobową rodziną w jednym pokoju, w ciągłym strachu o swoją przyszłość. Od najbliższego miejsca pracy, szkoły czy szpitala dzielą ich dziesiątki kilometrów.

Nie musisz wierzyć mi na słowo. W ten weekend Polskę odwiedzą przedstawiciele rodzin, które zostały przymusowo wysiedlone z ulicy Coastei w Kluż-Napoce, w Rumunii. Claudia i Ernest Greta z Kluż-Napoki będą gośćmi specjalnymi na tegorocznym Maratonie Pisania Listów Amnesty International. W grudniu 2010 roku z centrum miasta Kluż-Napoka przymusowo wysiedlono 76 rodzin, w tym rodzinę Greta. Claudia i Ernest współpracują z Amnesty International, są lokalnymi aktywistami na rzecz ochrony prawa do mieszkania. O godzinie 16:00 w Teatrze Studio w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbędzie się spotkanie otwarte, gdzie będzie można spotkać się z nimi osobiście. Opowiedzą o tym, dlaczego pisanie listów w sprawie wysiedlonych rodzin jest tak ważne.

Czego doświadczyli Claudia i Ernest Greta? Dzięki lokalizacji w centrum miasta, mieszkania przy ulicy Coastei były wyjątkowo dogodne - Romowie mieli łatwy i szybki dostęp do rynku pracy, w bliskiej okolicy znajdowały się szkoły i przedszkole. Domy miały dostęp do Internetu, a mieszkający tam ludzie czuli się bezpiecznie.

Władze miasta nie poinformowały mieszkańców o swoich planach, nie odbyły się żadne konsultacje z mieszkającymi tam osobami, nie zapewniono dostępu do pomocy prawnej ani lokali zastępczych. Mieszkające tam osoby zostały poinformowane o wysiedleniu na niespełna dwa dni przed planowanym zdarzeniem. W tym czasie wiele rodzin było w trakcie przygotowań do świąt. Wysiedlenie przeprowadzono w obecności policji i straży pożarnej, przy temperaturze minus 20°C na dworze.

Obecnie rodzeństwo Greta mieszka na osiedlu Pata Rât. 40 rodzin przesiedlono tam do nowopowstałych budynków, niedaleko wysypiska śmieci oraz miejsca, w którym wcześniej składowano również odpady chemiczne. Sami przedstawiciele władz miejskich przyznali, że lokale w Pata Rât nie spełniają standardów krajowych dotyczących mieszkań zastępczych, uznali jednak, że "tymczasowość" sytuacji zwalnia ich z konieczności ich przestrzegania. Wysiedleni mieszkańcy wciąż nie otrzymali żadnej formy rekompensaty, a władze miasta nie podjęły żadnych wysiłków zmierzających do naprawienia zaistniałej krzywdy.

Około 30 z 76 wysiedlanych rodzin nie dostało żadnej propozycji mieszkania zastępczego. Część z nich zmuszona była zamieszkać u krewnych w i tak już przeludnionych lokalach, część natomiast wybudowała prowizoryczne domy na terenie osiedla, bez dostępu do elektryczności, wody czy urządzeń sanitarnych.