Te najpopularniejsze postanowienia noworoczne zwykle wiążą się z naszym zdrowiem. Rzucamy palenie, odchudzamy się, ćwiczymy, czy zaczynamy zdrowo się odżywiać. Może w ramach postanowień noworocznych warto też zrobić sobie zdrowotny przegląd, czyli wykonać podstawowe badania. To może uchronić nas przed przeoczeniem poważnych zachorowań lub sprawić, że wykryjemy nieprawidłowości na takim etapie, że leczenie będzie skuteczne i niezbyt obciążające.
USG jamy brzusznej, to jedno z badań, które warto zrobić raz w roku. Prawo autorskie: casanowe / 123RF Zdjęcie Seryjne
To na pewno nie wszystkie badania, każdy może coś dodać do tego zestawu albo ująć, ale te dadzą nam już pewien obraz naszego zdrowia:
Badania laboratoryjne
1. Morfologia krwi
To badanie podstawowe, które każdy z nas powinien zrobić przynajmniej raz w roku. Niewiele kosztuje, jeśli wykonujemy ją prywatnie. Wystarczy, że do laboratorium stawimy się rano na czczo, a wynik tego badania krwi dostaniemy nawet w przeciągu kilku godzin lub następnego dnia, w zależności od laboratorium.
To badanie, które może pokazać wiele procesów chorobotwórczych toczących się w naszym organizmie. Zaczynając od stanów zapalnych, problemów z odpornością, anemię a kończąc na nowotworach układu krwiotwórczego.
Tę analizę krwi, powinien wykonywać każdy, bez względu na wiek, czy płeć.
2. Badanie ogólne moczu
Choroby układu moczowego to coraz większa plaga. Zresztą nieprawidłowości w badaniu ogólnym moczu mogą wskazywać na problemy również z innymi organami np. na cukrzycę lub chorą wątrobę. To badanie pomaga stwierdzić rozwijającą się niewydolność nerek, która w początkowym okresie może nie dawać szczególnych objawów. Wyniki mogą też wskazać na toczący się proces zapalny w obrębie nerek, czy pęcherza.
3. Badanie poziomu cukru we krwi
To podstawowe wykonuje się na czczo, rano. W Polsce, tak jak i na całym świecie, mamy do czynienia z epidemią cukrzycy, szczególnie tej typu 2. Dlatego nie ma co wymyślać, że to na pewno mnie nie dotyczy. Na wszelki wypadek, raz w roku trzeba zbadać poziom cukru we krwi.
Zbyt wysoki poziom cukru we krwi najczęściej świadczy o cukrzycy, ale może być też obserwowany przy akromegalii, w zespole Cushinga lub przy niewydolności nerek.
4. Próby wątrobowe
To badanie enzymów wątrobowych (AspAT, ALAT) i stężenia bilirubiny. Do badania pobiera się próbkę krwi. Trzeba być na czczo. Nieprawidłowe wyniki mogą świadczyć o wirusowym zapaleniu wątroby typu B lub C. Mogą być też wynikiem stłuszczenia wątroby a także uszkodzenia tego narządu lekami.
Podwyższone próby wątrobowe mogą być również jednym z sygnałów, że mamy problem z trzustką. Wielu chorych na raka tego narządu mówi, że nieprawidłowy wynik prób wątrobowych był pierwszym sygnałem o tym, że z trzustką jest coś nie tak.
5. Test na HCV
Wirusowe zapalenie wątroby typu C , to choroba, która rozwija się bardzo długo. Jednak w ostatecznym rozrachunku potrafi doprowadzić do rozwinięcia się raka wątroby i śmierci. Możemy zakazić się w szpitalu, przy zabiegach medycznych, u fryzjera, kosmetyczki, podczas robienia tatuażu.
Przeciwko WZW C nie ma szczepionki. Jednak chorobę można skutecznie leczyć, jeśli w porę zostanie wykryta, dlatego warto zrobić sobie prezent w postaci testu na HCV.
6. Lipidogram
Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że „zatkane żyłki” nie służą naszemu układowi sercowo-naczyniowemu. Warto zrobić nie tylko zwykłe badanie cholesterolu, ale właśnie lipidogram, który pokaże nam poziom HDL (tzw. dobrego cholesterolu), LDL (tzw. złego cholesterolu) oraz trójglicerydów.
Odpowiednie leczenie w przypadku wykrycia nieprawidłowości pomoże nam uchronić się przed udarem niedokrewiennym mózgu lub zawałem serca.
7. Cytologia
To badanie dotyczy oczywiście tylko kobiet. Dzięki niemu zmiany nowotworowe szyjki macicy można wychwycić w bardzo wczesnym stadium i dzięki temu zachować nie tylko zdrowie ale i życie. To jest absolutnie obowiązkowe badanie, które warto zrobić raz w roku a koniecznie raz na trzy lata.
Badanie polega na mikroskopowej ocenie rozmazu pobranego z tarczy i kanału szyjki macicy. Cytologia nie powinna być wykonywana wcześniej niż 4 dniu po miesiączce i nie później niż w 4 dniu przed następną miesiączką. Najlepszym czasem na wykonanie badania cytologicznego jest okres między 10 a 18 dniem cyklu miesiączkowego.
8. Badanie hormonów tarczycy
Kto z nas nie słyszał o nadczynności, niedoczynności a nawet raku tarczycy. O chorobie Hashimoto mówią już nie tylko lekarze w zaciszu gabinetów ale nawet celebryci. Wszystko przez to, że bardzo dużo osób ma problemy z tarczycą.
Przez nie możemy cierpieć na depresję, mieć problemy z poczęciem dziecka a nawet zwykłym, codziennym funkcjonowaniem. Choroby tarczycy wciąż częściej dotyczą kobiet, jednak z roku na rok specjaliści mają coraz więcej panów wśród swoich pacjentów.
Hormony bada się w ramach analizy krwi. warto zrobić badania poziomu TSH, FT3 i FT4.
Badania obrazowe i endoskopowe
1. Kolonoskopia
Wszyscy się boją tego badania, zupełnie niepotrzebnie. Nie ma potrzeby by wykonywać je często, wystarczy raz na kilka lat. Dzięki niemu można wykryć zmiany w jelicie grubym. Chodzi o te, które mogą stać się nowotworem lub nim już są. Oczywiście z pomocą tej diagnostyki wykrywa się też inne choroby np. nieswoiste zapalenia jelit.
To badanie, w którym za pomocą giętkiego endoskopu, lekarz jest w stanie obejrzeć jelito grube. Mało tego, jeśli znajdzie tam polipy, to zwykle może je usunąć, czyli zapobiec procesowi nowotworowemu.
W wielu placówkach to badanie można wykonać w znieczuleniu. Do badania trzeba jednak specjalnie się do niego przygotować. Na trzy dni przed badaniem przestaje się spożywać posiłki stałe, pije się duże ilości wody i przyjmuje preparat przeczyszczający, przepisany przez lekarza.
Na to badanie powinny zdecydować się szczególnie osoby po 50. roku życia.
2. USG jamy brzusznej
Dzięki temu badaniu można wykryć nieprawidłowości dotyczące wątroby, trzustki, nerek, pęcherza, aorty i innych dużych naczyń, śledziony i pęcherzyka żółciowego.
Lekarz nie będzie jednak w stanie ocenić żołądka czy jelit.
3. Pantomogram zębów
Badanie rentgenowskie, które pozwala na ocenę wszystkich zębów. Dzięki niemu możemy np. dowiedzieć się o stanie zapalnym, który już toczy się przy korzeniu zęba, a jeszcze nie dał nam do wiwatu bólowo. Takie wczesne wykrycie patologii często pozwala na uratowanie zęba.
4. USG narządów rodnych kobiet
Panie przynajmniej raz w roku powinny zrobić to badanie. Pozwala ono wychwycić chociażby takie zmiany jak torbiele jajników, mięśniaki macicy, czy inne niepożądane zmiany, które mogą tworzyć się w obrębie narządu rodnego. Ginekolog nie jest w stanie wszystkiego wyczuć i zobaczyć przy zwykłym badaniu ginekologicznym, a niektórych zmian w inny sposób zwyczajnie nie da się zauważyć.
5. USG piersi lub mammografia
To pierwsze badanie jest zarezerwowane dla młodszych kobiet. Ich struktura piersi jest lepiej widoczna w badaniu USG. Starsze panie powinny wykonywać mammografię.
Nie ma co czekać, aż obejmie nas program badań przesiewowych, dostępny dla pań po 50. roku życia. Onkolodzy alarmują, że na raka piersi chorują coraz młodsze kobiety.
6. Badania prostaty
To badania oczywiście tylko dla panów. Młodzi mężczyźni raczej nie muszą ich wykonywać. Sprawdzać prostatę należy po 40. roku życia. Nie ma się czego wstydzić, bo tu stawką może być nawet życie.
Jest kilka badań. Najprostsze to badanie per rectum wykonywane przez urologa lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Jeśli specjalista zauważy powiększenie gruczołu, to należy wykonać USG jamy brzusznej, na którym będzie widoczna prostata. Można wykonać też oznaczenie markerów PSA, które mogą pomóc w wykryciu raka prostaty.
Gdyby postanowienie noworoczne każdego z nas brzmiało: przebadam się profilaktycznie, to pewnie niejednemu z nas uratowałoby to życie i zdrowie. Może więc warto dołączyć je do zestawu: rzucę palenie, schudnę, zacznę biegać itd.
