Co roku w Polsce, około 250-500 kobiet w trakcie ciąży lub do roku po jej rozwiązaniu dowiaduje się, że ma nowotwór. Ta liczba kobiet rośnie. Wszystko z powodu ogólnego wzrostu zachorowań na choroby onkologiczne, późnego macierzyństwa oraz występowania nowotworów w coraz wcześniejszym wieku. Żeby pomóc i jak najlepiej leczyć rak’n’rollowe Boskie Matki lekarze stworzyli specjalne standardy postępowania w przypadku ciężarnych, u których zostaje rozpoznana choroba onkologiczna.
Coraz częściej lekarze diagnozują choroby nowotworowe u kobiet w ciąży. Marcin Onufryjuk / Agencja Gazeta
Jak tłumaczył podczas konferencji prasowej prof. Mirosław Wielgoś, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, kierownik I Katedry i Kliniki Położnictwa i Ginekologii, konsultant krajowy w dziedzinie perinatologii, prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, z jednej strony kobieta w czasie ciąży przechodzi dużo badań diagnostycznych, które zwyczajnie sprzyjają wykryciu zmian nowotworowych ale z drugiej strony objawy nowotworu mogą być podobne do tych, które występują podczas ciąży.
Objawy jak w ciąży
Niektóre z objawów nowotworów podczas ciąży, to złe samopoczucie, bóle brzucha, nudności, wymioty, zaparcia. Te wszystkie objawy występują też u zupełnie zdrowych kobiet w ciąży. Dlatego często nie są powodem do pogłębionej diagnostyki kobiety. Zresztą wykonywania wielu badań diagnostycznych lekarze nie zalecają w ciąży. Choć jak wyjaśnia prof. Wielgoś, obawy często nie są uzasadnione, a niezlecanie niektórych badań jest błędem.
Ja podaje specjalista, najczęstsze nowotwory złośliwe występujące u ciężarnych to: rak piersi, rak szyjki macicy, chłoniak Hodgkina, czerniak, białaczki, rak jajnika i rak jelita grubego.
Nie muszą wybierać
Oczywiście wykrycie nowotworu w czasie ciąży to dramat dla kobiety, która często stawiana jest przed wieloma moralnymi dylematami. Przykładowo, czy kontynuować ciążę, czy nie, leczyć się w czasie ciąży, czy może po porodzie, jakie wybrać metody leczenia, żeby zachować płodność.
Mimo prowadzonych działań informacyjnych, kobiety w takiej sytuacji nadal często stawiane są przed dramatycznym wyborem: życie moje czy dziecka? Na szczęście tak nie musi być. Zarówno badania naukowe, jak i doświadczenie specjalistów (polscy lekarze są światowymi pionierami w tej dziedzinie) pokazuje, że w ciąży można leczyć się onkologicznie i urodzić zdrowe dziecko.
Aby zadbać o kobiety w tym szczególnym dla nich okresie Fundacja Rak’n’Roll wyszła z inicjatywą opracowania standardów postępowania w przypadku ciężarnych, u których zostaje rozpoznana choroba onkologiczna. Pod przewodnictwem prof. Mirosława Wielgosia, oraz prof. Macieja Krzakowskiego, konsultanta krajowego w dziedzinie onkologii, 25 ekspertów w dziedzinie onkologii, ginekologii i położnictwa przez 1,5 roku pracowało nad "Standardami postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u kobiet w ciąży chorych onkologicznie". Właśnie opublikowano ostatnią część dokumentu, tym samym zaczyna on obowiązywać.
– Oczekujemy, że Standardy upowszechnią wiedzę na temat prowadzenia ciąży z równoległym leczeniem onkologicznym, wskażą konkretne wyspecjalizowane ośrodki, w których leczone mogą być "Boskie Matki” oraz zwrócą uwagę na, uśpioną w przypadku ciężarnych, czujność onkologiczną – mówi prof. Mirosław Wielgoś.
Pod skrzydłami fundacji
Fundacja Rak’n’Roll od początku istnienia prowadzi aktywne działania na rzecz poprawy sytuacji młodych kobiet, u których w ciąży zostaje zdiagnozowany nowotwór.
Pomoc kobietom w ciąży chorym na raka jest programem misyjnym Fundacji.
– Spełnieniem marzenia naszej założycielki - Magdy Prokopowicz, która po własnych doświadczeniach, walce o możliwość leczenia onkologicznego i zachowania ciąży, postanowiła głośno mówić o tym, że "z rakiem można żyć, a nawet życie dawać” – zaznacza Ozimek-Kędzior.
Rodzą zdrowe dzieci
Należy przypomnieć, że polscy lekarze poradzili sobie już z niejedną pacjentką w ciąży, która chorowała na nowotwór. Centrum Onkologii w Warszawie ma na swoim koncie ok. 300 takich przypadków. Kobietom w ciąży chorym na nowotwór nieustannie pomaga też Fundacja Rak’n’Roll. Większość jej podopiecznych to ciężarne z rakiem piersi.
– Teraz mamy też pod opieką ciężarne z chłoniakami, czerniakiem, rakiem jelita grubego i dwie chorujące na glejaka – mówi przedstawicielka Fundacji.
Co ważne, chorujące podczas ciąży na nowotwór kobiety, odpowiednio prowadzone przez lekarzy, rodzą zdrowe dzieci. Choć oczywiście radio czy chemioterapia podawana podczas ciąży może nie być zupełnie obojętna, dlatego dzieci są objęte specjalnym nadzorem i regularnie badane.
Nowotwór zawsze jest straszną diagnozą, a co dopiero dla kobiety, która spodziewa się dziecka. Jednak medycyna nie stoi w miejscu i dzisiaj te kobiety można skutecznie leczyć i jednocześnie bezpiecznie przeprowadzić przez ciążę. Nowopowstałe standardy pomogą to zrobić lekarzom jeszcze lepiej.
Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, kierownik I Katedry i Kliniki Położnictwa i Ginekologii, konsultant krajowy w dziedzinie perinatologii, prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników
Jednak nowotwory podczas ciąży to nadal rzadkość, występują w przypadku 0,002 – 0,1 proc. ciąż. Sprzyja im późne macierzyństwo, wielorództwo, ciąże mnogie, wysoki status ekonomiczny, korzystanie z technik wspomaganego rozrodu a także częściej występują u kobiet, które w rodzinie mają przypadki chorób nowotworowych.
Marta Ozimek-Kędzior
Członek zarządu Fundacji Rak’n’Roll
Od 2015 roku prowadzimy Program kompleksowej opieki dla kobiet w ciąży chorych na raka "Boskie Matki”, z którego skorzystało do tej pory ponad 100 kobiet. W ramach Programu podopieczne otrzymują bezpłatną pomoc onkologiczną, ginekologiczno-położniczą, psychologiczną, dietetyczną, rehabilitacyjną i urodową.
Prof. Mirosław Wielgoś