Dramatyczna sytuacja na Ukrainie w związku z gruźlicą. Czy Polsce grozi epidemia?

W Polsce mieszkają setki tysięcy Ukraińców. Nie wpłynęło to jednak dotychczas na poziom zachorowań w naszym kraju. Jak wskazują oficjalne statystyki, brak tendencji wzrostowej. Odnosi się to też do gruźlicy, która jest oporna na leki. W Polsce poziom zachorowań na nią jest niższy niż w krajach wschodnich. Dla przykładu, na Litwie okazuje się on wyższy. Pamiętajmy bowiem, że problem gruźlicy dotyka nie tylko Ukrainy, ale i naszych pozostałych towarzyszy ze wschodu. Natomiast liczba zachorowań w Polsce jest wyższa niż np. w Niemczech czy we Francji.

Cały czas przyglądamy się gruźlicy. Nie wykluczamy potencjalnego zagrożenia, które zawsze istnieje. Ono jest monitorowane, ale na tę chwilę nie ma żadnego sygnału, który mówiłby, że dzieje się coś złego. Nie widać wzrostu zachorowań spowodowanego migracjami. Trzeba też pamiętać, że znacząca część populacji Polski jest zaszczepiona. I nawet biorąc pod uwagę niską skuteczność tego szczepienia, stanowi ono pewne zabezpieczenie. Gruźlica lekooporna występuje w znacznie wyższym stopniu u naszych sąsiadów. Prątki gruźlicy, które są lekooporne, biorą się wówczas ze złego lub przerwanego leczenia. Dla naszego kraju jest zagrożeniem, że ludzie z takimi prątkami mogę do nas przyjeżdżać. Ale trzeba także pamiętać, że przyjeżdżają do nas obywatele z całego świata.

W Polsce od kilku lat poziom gruźlicy utrzymuje się na podobnym poziomie, który wynosi około siedmiu tysięcy zachorowań rocznie. Nic nie wskazuje, że istnieje większe niż zwykle zagrożenie dla naszego kraju. Mamy dwie sfery. Pierwsza odnosi się do wiedzy medycznej, a druga to tzw. fake newsy. Wiedza medyczna wskazuje, że – choć istnieje pewne zagrożenie – nie ma stanu alarmowego związanego z gruźlicą. Z kolei wszelkiego rodzaju informacje, które biją na alarm, mogą być klasycznymi niesprawdzonymi newsami.

Szczepionka przeciwko gruźlicy ma ponad 100 lat i jej skuteczność jest ograniczona. Chroni co prawda przed ciężkimi objawami, ale generalnie działanie szczepionki jest przez niektórych oceniane dość słabo. Nasze sąsiedztwo jest argumentem za utrzymaniem szczepień. Gdyby spojrzeć na sprawę historycznie, to w Polsce od czasów II Wojny Światowej liczba przypadków gruźlicy na przestrzeni dziesięcioleci spada, a nie rośnie. Skala problemu jest jednak nieco większa niż w krajach Europy Zachodniej.

Choć może zachorować każdy, to – patrząc statystycznie – zachorowanie na gruźlicę jest bardzo związane ze stanem zdrowia. Kiedyś gruźlicę określano chorobą biednych – i jest to ciągle aktualne. Nie jest tak, że młody, piękny i bogaty nie może zachorować, ale statystyki wskazują, że jest to choroba, która dotyka grupy, będące materialnie i zdrowotnie upośledzonymi. Jeśli ktoś ma osłabiony organizm, bo regularnie nadużywa alkoholu, a przy tym źle się odżywia i żyje w nieodpowiednich warunkach, to oczywiście wtedy jest bardziej narażony na zachorowanie niż osoba zdrowa i silna. Pamiętajmy jednak, że prątki gruźlicy tak łatwo się nie przenoszą. Nie widzę powodu, żeby bić na alarm. Różne doniesienia, sugerujące, że zniesienie wiz do strefy Schengen, spowoduje w Europie epidemię gruźlicy, nie mają uzasadnienia merytorycznego.

Chcę jednak powiedzieć, że nikt nie bagatelizuje zagrożenia. Ono istnieje, ale trzeba rozumieć skalę problemu. Póki co, w Polsce nie dzieje się nic złego.

Przede wszystkim, konieczne jest szczepienie dzieci. Jest to ochrona nie tylko dla naszego dziecka, ale i poniekąd dla wszystkich, bo utrudnia krążenie chorobotwórczych bakterii. Nie ulegajmy propagandzie antyszczepionkowej, bo to jest dopiero wielkie ryzyko. Musimy również pamiętać, że trzeba o siebie dbać. Prowadźmy zdrowy styl życia – aktywny fizycznie i z odpowiednią dietą. To nam się przydaje nie tylko w zabezpieczeniu przed gruźlicą, ale i jeszcze przynajmniej kilkudziesięcioma innymi chorobami. Kluczowe są też zasady higieny. Mycie rąk po pobycie w dużym skupisku ludzi to podstawowa zasada. Jeśli byliśmy w markecie, to pierwszą rzeczą po powrocie do domu, którą powinniśmy zrobić, jest umycie rąk. Bo na pewno na naszych dłoniach są wirusy grypy, a być może także jakieś inne czynniki chorobotwórcze. Każda osoba w Polsce, która pracuje, powinna poddawać się regularnie badaniom profilaktycznym.

Gruźlica nie stała się w ostatnich latach groźniejsza, ale jest coraz więcej przypadków gruźlicy lekoopornej, zwłaszcza za wschodnimi granicami. Dlatego mamy większy poziom zachorowań na gruźlicę, którą leczy się bardzo trudno. I to jest wyzwanie dla medycyny. Gdyby nie gruźlica oporna na stosowane leki, to mielibyśmy do czynienia z chorobą całkowicie wyleczalną. Liczba lekoopornych odmian gruźlicy wzrasta i istnieje ryzyko jej przeniesienia z zagranicy.