• W nowym systemie odszkodowań za błędy medyczne sprawny system przyznawania odszkodowań ma zapewnić Rzecznik Praw Pacjenta
• Ministerstwo Zdrowia zaproponowało stawki takich odszkodowań w zależności od uszczerbku na zdrowiu i stopnia utraty jakości życia
• Stawki te według Rzecznika Praw Pacjenta "będą na poziomie zbliżonym do kwot możliwych do uzyskania przed sądem"

Przy okazji procedowania ustawy o jakości w ochronie zdrowia powstały też projekty rozporządzeń do dokumentu. Jedno z nich określa stawki odszkodowań za błędy medyczne.

Nowy system odszkodowań ma zastąpić funkcjonujące od kilku lat wojewódzkie komisje orzekające. To pozasądowa ścieżka uzyskiwania odszkodowania.

Wojewódzkie komisje nie sprawdziły się jednak w praktyce, m.in. dlatego, że wysokość odszkodowania jest proponowana przez placówkę, w której doszło do błędu. Zdarzało się, że szpital proponował pacjentowi 1 zł odszkodowania, mimo że maksymalne stawki sięgały 100 tys. zł za zakażenie lub rozstrój zdrowia, a w przypadku śmierci było to nawet 300 tys. zł. Ostatecznie więc wielu pacjentów decydowało się na ścieżkę sądową.

Projektowane przepisy ustawy o jakości regulują m.in. system przyznawania odszkodowań za błędy medyczne na nowo, właśnie jako element jakości leczenia. To Rzecznik Praw Pacjenta zajmie się oceną wniosków pacjentów, a kwoty odszkodowań będą wynikały z przepisów.

Jak przekonuje Rzecznik Praw Pacjenta, przyznawane przez niego świadczenia pieniężne na rzecz poszkodowanych pacjentów "będą na poziomie zbliżonym do kwot możliwych do uzyskania przed sądem".

Jednocześnie będą one dostępne szybciej i łatwiej, bez potrzeby udowadniania winy sprawcy szkody. Pacjent nie będzie też ponosił ryzyka poniesienia wysokich kosztów w razie przegranej.

Nowe stawki odszkodowań

W projekcie rozporządzenia opublikowanym na stronach Rządowego Centrum Legislacji resort zdrowia określił wysokość świadczeń kompensacyjnych, które wypłacane będą pacjentom lub bliskim w momencie, kiedy dojdzie u nich do niepożądanego zdarzenia medycznego.

Pacjenci nie będą musieli dochodzić swych roszczeń przed sądem, zaś wypłata odszkodowania będzie następowała bez orzeczenia o winie.

Ministerstwo Zdrowia przewidziało stawki za uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w zależności od charakteru tego uszczerbku na zdrowiu, czy zakażenia, ale też uciążliwości późniejszego leczenia oraz pogorszenia jakości życia chorego. Natomiast wysokość odszkodowanie za śmierć w wyniku błędu medycznego będzie uzależniona od wieku zmarłego pacjenta.

Wysokość odszkodowania będzie ustalana ostatecznie przez Rzecznika Praw Pacjenta, bo to właśnie ten urząd będzie prowadził postępowania w takich sprawach. Ma już doświadczenie w przyznawaniu odszkodowań za niepożądane odczyny poszczepienne po szczepieniach przeciwko COVID-19.

Maksymalnie, w ramach nowego systemu, odszkodowanie wyniesie 200 tys. zł, ale może składać się na nie kilka elementów różnych następstw zdrowotnych.

Jeżeli utrata np. palca lub nogi będzie częściowa, wówczas wypłacona będzie połowa wartości odszkodowania.

Ile za utratę palca, ręki, nerki?

Lista konkretnych uszczerbków na zdrowiu jest dość długa i liczy kilkadziesiąt pozycji. Oto, jakie będą stawki przypisane do przykładowo wybranych uszkodzeń w wyniku działań niepożądanych przy wykonywaniu świadczeń medycznych w szpitalach:

• Całkowita utrata kończyny górnej powyżej stawu łokciowego - 55 000 zł
• Całkowita utrata kończyny górnej poniżej stawu łokciowego - 45 000 zł
• Całkowita utrata palców ręki III, IV, V - (za każdy palec) 4 000, łącznie nie więcej niż 8 000 zł
• Całkowita utrata kciuka lub palca ręki II - 6 000 zł
• Całkowita utrata kończyny dolnej powyżej stawu kolanowego - 50 000 zł
• Całkowita utrata kończyny dolnej poniżej stawu kolanowego - 40 000 zł
• Całkowita utrata stopy - 25 000 zł
• Całkowita utrata wzroku w jednym oku - 40 000 zł
• Całkowita utrata wzroku w obu oczach - 85 000 zł
• Całkowita utrata słuchu w jednym uchu - 30 000 zł
• Całkowita utrata słuchu w obu uszach - 65 000 zł
• Utrata zębów stałych (za każdy ząb) - 2 000, maksymalnie 12 000 zł
• Całkowita utrata jednej nerki (przy drugiej zdrowej) - 20 000 zł
• Całkowita utrata obu nerek lub utrata jednej przy upośledzeniu funkcji drugiej nerki - 60 000 zł
• Utrata macicy - 40 000 zł
• Całkowita utrata jajnika lub jądra 15 000 zł
• Całkowita utrata mowy - 75 000 zł
• Utrata brodawki u kobiet - 12 000 zł
• Całkowite porażenie jednej kończyny - 40 000 zł
• Porażenie lub niedowład co najmniej dwóch kończyn poniżej 3 stopnia w skali Lovette'a - 90 000 tys.
• Stan wegetatywny, stan minimalnej świadomości - 100 000 zł
• Uszkodzenie przełyku powodujące trudności w odżywianiu - 20 000 zł
• Potwierdzona (obserwacjami napadu przez lekarza) padaczka - 40 000 zł
• Uszkodzenie nerwu twarzowego - 10 000 zł

Co to znaczy stały uszczerbek na zdrowiu?

Resort zdrowia postanowił nie pozostawiać pola do interpretacji, jeżeli chodzi o rozróżnienie między stałym a długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Zdefiniował więc w projekcie rozporządzenia stały uszczerbek na zdrowiu jako naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy. Z kolei długotrwały uszczerbek na zdrowiu to - w myśl propozycji MZ - upośledzenie czynności organizmu na okres dłuższy niż pół roku.

Stawki za uciążliwość leczenia

Odszkodowanie można będzie otrzymać także za uciążliwość leczenia, które będzie konieczne w wyniku błędu medycznego.

Tu łączna wysokość świadczenia kompensacyjnego związanego z uciążliwością leczenia nie przekroczy 50 tys. zł. Przykładowe kwoty odszkodowań to:

• Hospitalizacja od 7 dni do 14 dni - 5 tys. zł
• Hospitalizacja od 15 dni do 30 dni - 10 tys. zł
• Hospitalizacja od 31 dni do 90 dni - 20 tys. zł
• Hospitalizacja dłuższa niż 90 dni - 30 tys. zł
• Zabieg operacyjny w znieczuleniu ogólnym - 10 tys. zł
• Stomia przewodu pokarmowego - 15 tys. zł
• Żywienie pozajelitowe lub przez zgłębniki dłuższe niż 14 dni - 8 tys. zł

Rekompensata także za utraconą jakość życia

Jak przewidziano w projektowanych przepisach, odszkodowanie można uzyskać także w związku z pogorszeniem jakości życia w efekcie błędu medycznego. Łączna wysokość świadczenia kompensacyjnego w tym przypadku nie będzie wyższa niż 50 tys. zł.

Tu przykładowe stawki:

• Orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności lub niezdolność do samodzielnej egzystencji albo spełnienie przesłanek uzyskania takiego orzeczenia - 30 tys. zł
• Orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności lub całkowita niezdolność do pracy albo spełnienie przesłanek uzyskania takiego orzeczenia - 20 tys. zł
• Konieczność zapewnienia stałej opieki i pomocy innych osób - 12 tys. zł
• Niemożność podjęcia lub kontynuowania nauki (wiek do 25 lat) - 15 tys. zł
• Utrata możliwości posiadania dzieci a) wiek do 40 lat - 25 tys. zł, wiek 40-50 lat - 8 tys. zł
• Istotne ograniczenie funkcji seksualnych - 20 tys. zł

Zakażenia szpitalne

Odrębną tabelę i stawki odszkodowań przygotowano też jeżeli chodzi o zakażenia szpitalne. Konkretne zakażenia "wyceniono" na:

• Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) oporny na metycylinę (MRSA) lub glikopeptydy (VISA lub VRSA) lub oksazolidynony - 5 tys. zł
• Grypa (w tym grypa ptaków u ludzi) – przebieg ciężki lub z powikłaniem - 15 tys. zł
• Inwazyjne zakażenie Haemophilus influenzae - 10 tys. zł
• COVID-19 z niewydolnością oddechową - 20 tys. zł
• Sepsa (posocznica) - 20 tys. zł
• Wirus zapalenia wątroby typu B - 60 tys. zł
• Wirus zapalenia wątroby typu C - 70 tys. zł
• Wirus nabytego niedoboru odporności u ludzi (HIV) - 60 tys. zł

Odszkodowanie za śmierć pacjenta

Ostatni katalog zawiera stawki odszkodowań w przypadku śmierci pacjenta. Tu wysokość będzie zależała od wieku takiego pacjenta:

• Dziecko do 18 r. życia za śmierć rodzica w wieku do 24 lat otrzyma 100 tys. zł, w wieku 25-45 lat - 80 tys. zł, 45-65 lat - 50 tys. zł, a w wieku powyżej 65 r. życia - 30 tys. zł
• Dziecko powyżej 18 r. życia za śmierć rodzica w wieku między 25 a 45 lat - 40 tys. zł, 45-65 lat - 30 tys. zł, a w wieku powyżej 65 r. życia - 20 tys. zł
• Rodzic do 18 r. życia za śmierć dziecka otrzyma - 100.000 zł, rodzic między 18 a 24 r. życia - 70 tys., między 25 a 45 r. życia - 50 tys., między 46 a 65 r. życia - 40 tys., a powyżej 65 r. życia - 20 tys. zł
• Małżonek - do 24 r. życia - 80 tys., między 25 a 45 r. życia - 60 tys., między 46 a 65 r. życia - 40 tys., a powyżej 65 r. życia - 25 tys. zł

Nowe przepisy miałyby wejść w życie od nowego roku.