Woody Allen zmiażdżony przez krytykę. Chwilowa czy ostateczna utrata formy?

W piątek w Rzymie odbędzie się premiera najnowszego filmu Allena „To Rome with Love”, który jest opowieścią o amerykanach zagubionych w „wiecznym mieście”. Jednym z bohaterów jest sam Woody Allen, który wciela się w emeryta, który przyjeżdża do Rzymu poznać narzeczonego swojej córki. Film składa się z czterech równolegle rozgrywających się historii. Poza wątkiem z reżyserem, będzie można śledzić losy włoskiego komika Roberto Benigni'ego, który zagrał człowieka pomylonego ze znanym celebrytą, czy Penelop Cruz, która wcieliła się w luksusową call girl. Wszystkie wątki mieszają się w typowym dla Allena obyczajowym sosie. Nie dziwne więc, że czytając streszczenie filmu ma się wrażenie jakby kiedyś już go się widziało. W końcu to już 45 z kolei film reżysera, który w dużej mierze opowiada o tym samym. Raz lepiej, raz gorzej.

Każdy kto miał okazję zobaczyć „Tajemnicę morderstwa na Manhattanie” czy „Hannah i jej siostry”, oglądając najnowsze produkcje Allena może poczuć lekkie rozczarowanie. Niby ten sam przewrotny język, niby tak samo celne obserwacje i zabawne dialogi, ale jednak to już nie to samo. Gdzie się więc zagubił reżyser, który najlepiej sportretował europejskich intelektualistów? Przyczyny na pewno można szukać w wyjazdach reżysera. Dopóki opowiadał o swoim ukochanym mieście, wszystko było zrozumiałe. Kiedy jednak zaczął podróżować z kamerą od Londynu, przez Barcelonę po Rzym jego filmy zaczęły zamieniać się w atrakcyjne widokówki. Nadal świetnie się je ogląda, ale pierwsze refleksja po ich obejrzeniu jest „muszę tam pojechać”, a nie „chętnie bym ich poznał”. Problemem może też być fakt, że od pewnego czasu reżyser przestał grać w swoich filmach. Zamiast więc samego Allena spotykamy w jego produkcjach mniej lub bardziej udane kopie reżysera. To co nas bawi u Woodego, niekoniecznie zachwyca w wydaniu Larry'ego Davida, który zgrała główną rolę w „Co nas kręci, co nas podnieca”, czy Owena Wilsona – młodszej wersji reżysera z ostatniego filmu „O północy w Paryżu”.

Jak zauważa krytyk filmowy, Paweł Mossakowski nierówny poziom filmów Allena może wynikać również z tempa w jakim powstają jego filmy. – Trudno powiedzieć, że Allen się skończył. Przy takiej hiperproduktywności, mało który reżyser jest tak wydajny. Oczywiście zdarzają się filmy lepsze i gorsze, ale nie spisywałbym go już na straty. Myślę, że najnowszy film to tylko chwilowa obniżka formy. Wszystko zależy od tego w jakiej skali przypatrujemy się twórczości reżysera. Jeżeli porównujemy jego filmy z szczytowej formy, z tym najnowszymi, to rzeczywiście te nowe wypadają słabo, ale na tle tego co ostatnio się kręci to nadal są ciekawe. To naprawdę nie są złe filmy, o czym może chociażby świadczyć ostatni Oscar dla „O północy w Paryżu”.

Nie mogę nie zgodzić się z Mossakowskim. Rzeczywiście są to filmy, które jak najbardziej nadają się do obejrzenia, są miłą atrakcją w deszczowe popołudnie i świetnym rozwiązaniem na randkę. Nie czuć w nich jednak oka mistrza. Niedawno z przerażeniem zauważyłam, że ostatni film Allena był reklamowany na plakacie jako: "najnowsze dzieło twórcy "Vicky, Christina, Barcelona". Być może niedługo młodzi odbiorcy będę kojarzyć reżysera, tylko z jego najnowszymi filmami. A przecież Allen ma o wiele więcej do powiedzenia niż w "Co nas kręci, co nas podnieca" czy "Scoop". Tym, którzy nie wierzą proponuje wycieczkę do kina Iluzjon w Warszawie, gdzie trwa przegląd starych filmów Allena. A tym z nas, którzy martwią się kondycją reżysera zacytuje na pociesznie jego słowa: "Gwiżdżę na mój dorobek. Katolik wierzy w życie pozagrobowe, a artysta i intelektualista w transcendencję dzieła sztuki. Obaj niestety się mylą."
Wychodzi na to, że znów wszystko dobrze się skończy.