Nie tylko cebula. Polska to europejska potęga tytoniowa. Oto 5 faktów o produkcji papierosów nad Wisłą

Z 35 tys. ton produkcji rocznie plasuje się na drugim miejscu tuż po Włoszech. Aż 70 proc. polskiej produkcji trafia na eksport. Nad Wisłą zlokalizowanych jest 6 z 31 europejskich fabryk wyrobów tytoniowych. Ponad połowa wszystkich upraw znajduje się w woj. lubelskim (8,4 tys. ha). Następne w rankingu największych plantatorów tytoniowych są woj. świętokrzyskie i małopolskie. Polskie uprawy dają zatrudnienie blisko 9 tys. osób. Kolejnych 500 tys. pracuje w branżach ościennych takich jak dystrybucja czy przetwórstwo tytoniu.

Rzeczywista cena jednej paczki papierosów wynosi niewiele ponad 2 zł. Tyle dostają producenci wyrobów tytoniowych. Co się dzieje z resztą pieniędzy? Zabiera je rząd. Różnego rodzaje podatki stanowią aż 82 proc. ceny, którą płacą palacze. Polscy rządzący zrezygnowali z dalszej podwyżki podatku dopiero w tym roku. Dlaczego akurat teraz? Władze zorientowały się, że zbyt duże obciążenie fiskalne zamiast przyczyniać się do większych wpływów do budżetu, sprawiają, iż coraz więcej osób ucieka do szarej strefy, a zatem maleje pula zebranych podatków. W ubiegłym roku do fiskusa wpłynęło o 300 mln zł mniej niż w 2013 r.

Potrafimy, gdy chcemy! Mowa nie o tempie budowy autostrad. Polska 4 lata przed wyznaczonym przez Brukselę terminem osiągnęła minimalny wymagany próg stawki akcyzowej (90 euro na 1 tys. papierosów – przyp. red.). O ile rok przed wejściem do UE polscy palacze płacili za paczkę jakieś 4,40 zł, dziś muszą wydać ok. 15 zł. Czy sprawiło to, że Polacy zaczęli palić mniej? Poniekąd. W ciągu dekady spadek wyniósł 4,9 punktów proc. Z o wiele większym entuzjazmem zareagowała natomiast szara strefa. Ta zamiast spaść, rośnie jak na drożdżach i końca nie widać. W ciągu ostatnich 10 lat rynek nielegalnych wyrobów tytoniowych w Polsce wzrósł o blisko... 300 proc. Nawet każdy piąty papieros nad Wisłą to podróbka – wynika z danych instytutu Almares.

Obecna unijna dyrektywa tytoniowa (2014/04/UE) jest efektem wielu lat ciężkich negocjacji polskich przedstawicieli z Brukselą. Polakom udało się wywalczyć m.in. okres przejściowy dla papierosów mentolowych, co oznacza, że znikną one z zasięgu polskich palaczy 4 lata później niż w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Żeby nowe reguły weszły w życie, potrzebna jest krajowa ustawa implementująca postanowienia dyrektywy.

Taką właśnie opracowało Ministerstwo Zdrowie. Problem tkwi jednak w tym, że – jak twierdzą przedstawiciele branży tytoniowej – jest ona bardziej restrykcyjna od unijnego odpowiednika. Ustawa zawiera rozwiązania, których Bruksela nie wymaga (m.in. zakaz umieszczania informacji o wyrobach tytoniowych w punktach sprzedaży – przyp. red.), jednocześnie brakuje w niej tak ważnych informacji jak np. wielkość ostrzeżeń zdrowotnych.

Stwarza to ryzyko, że producenci nie zdążą z dostosowaniem do nowych wymogów parku maszynowego. Muszą zdążyć z zamówieniem i zakupem nowych cylindrów drukujących do 20 maja 2016 r., kiedy to ma wejść w życie prawo. Czym to grozi? Producenci mówią wprost: paraliżem całej branży tytoniowej. A my ze swojej strony dodajemy: i pozostaniem potentatem cebulowym na wieki wieków.