Spanikowane sprzedawczynie, uczynni przechodnie, czyli jak obcokrajowiec poradzi sobie w Warszawie

Do godzinnej rundki po sklepach i kioskach w pobliżu centrum redakcja oddelegowała mnie. Ponoć z plecakiem na plecach i mapą w rękach mogę przypominać Szweda. Co Szwed miałby robić dzisiaj w Warszawie - nie wiemy, ale niech będzie. Ustaliliśmy, że warto obskoczyć takie miejsca, w które zagraniczni goście mogą potencjalnie odwiedzać: spożywczaki, sklepiki, kioski, piekarnie itd.

Nic skomplikowanego, kilka pytań o to, gdzie znajdę jakiś produkt, którędy dojdę do strefy kibica, jak dojadę na stadion, czy mogę płacić w euro, albo czemu za pączka nie mogę zapłacić kartą. Tuż po wyjściu z redakcji miły dla oka i serca mnie - rodowitego Szweda - widok.

Podejście numer jeden. Zwykły spożywczak, jakich pełno w centrum. Wchodzę, młoda dziewczyna układa towar na półkach. Podchodzę i najgrzeczniej jak mogę pytam, czy mówi po angielsku. W odpowiedzi słyszę zestresowane: "tak". No cóż, wykładam sprawę: szukam kanapki, takiej gotowej, zrobionej. Z serem, szynką, czymkolwiek. Jednocześnie pokazując na zwykłą bułkę z zaznaczeniem, że nie o to chodzi. Pani lekko zmieszana, ale prowadzi mnie regał dalej i wskazuje ręką mówiąc "left". Dziękuję i udaję się we wskazanym kierunku. Jest!

Kilka minut później w kasie czekała na mnie ta sama pani. Tutaj było dużo gorzej. Płacę cztery złote, ale kartą. Kasjerka zdezorientowana, bo pewnie płacić można od 10 złotych. Próbuje coś wyjaśnić, ale jedyne słowo po angielsku to "cost". Tłumaczę grzecznie, że nie rozumiem. Wyjaśniam o co mi chodzi i widząc desperackie próby pytam, czemu nie mogę. Na nic się to zdaje, pani zrezygnowana, że nie może wyjaśnić o co jej chodzi postanowiła… przyjąć kartę. Wtedy do gry wkroczyła szefowa, która krzyczy, że "płatne dopiero od dziesięciu". Widząc stres w oczach młodej dziewczyny wyciągam monety i pytam, czy tak da radę. Dało.

Próbuję dalej, tym razem w piekarniach. Wchodzę do dwóch. We obu panie w wieku na oko 50 i 35 lat. Nie wróży to dobrze, ale nie poddaję się. Pierwsze podejście spalone, pani z rozbrajającą miną kręci głową, podnosi ręce w geście bezradności. Nie było nawet jak wejść w dłuższą rozmowę, bo na półkach przy kasie nie było upragnionych pączków.

Były za to w piekarni numer dwa. Pokazuję młodszej pani, że chcę jednego. Przy kasie kolejna trauma z kartą płatniczą. Ja, możliwie grzecznie swoje, pani swoje. Ja po angielsku, ona po polsku. Nikt nie odpuszcza. Chociaż wydaje mi się, że szansa, iż Polak po szkole zrozumie coś po angielsku jest większa niż obcokrajowiec po polsku. No ale cóż, po raz kolejny przychodzę z odsieczą: wyciągam gotówkę.

Z pomocą przychodzą koleżanki. Niestety, pomogły jedynie w odciągnięciu mojej uwagi od koleżanki, a nie mnie. Ani me, ani be. Pytam już najprościej jak mogę: euro, dolary. Nic. Dopiero przy "polish zloty" załapały o co chodzi. I o ile starsze panie odmawiały z gracją i usprawiedliwiającym uśmiechem, tutaj dało się wyczuć pewnego rodzaju wstyd. Może to i dobrze. Chociaż mam wrażenie, że nie byłbym może tak zdziwiony, gdybym przed wejściem spojrzał na sklepowy szyld.

Następny na celowniku był trochę starszy pan w szaliku i koszulce reprezentacji Polski. Koło pięćdziesiątki, więc nieładnie zakładam, że będą problemy. I tutaj moje pierwsze pozytywne zdziwienie. Mężczyzna bez żadnego problemu dokładnie odpowiada po angielsku na moje pytania.

Po restauracjach nie chodziłem, ale w ogródkach piwnych siedziała masa obcokrajowców, więc zakładam, że tam językowo jest w porządku. Podobnie jak w wszelkiej maści fast-foodach.

Odchodząc słyszę jeszcze ciche: kurde, a przydałoby się trochę euro. Wracam się więc spytać, czy można płacić w obcej walucie. Kolejne miłe zaskoczenie, nikt nie chciał mnie naciągnąć ani oszukać. Starszy pan wziął mnie pod rękę i na migi wyjaśnił, gdzie znajdę kantor.

Zdaję sobie sprawę, że nie można tak generalizować, ale ta godzinna rundka dała - wydaje mi się - wymierny obraz tego, czego mogą spodziewać się obcokrajowcy. W zwykłych sklepach - topornie, nawet bardzo. Na ulicy wręcz bezproblemowo.

Na koniec mała ciekawostka. Zaskakujące, że osoby, które twierdziły, że mówią po angielsku na pytanie "Excuse me, do you speak english" prawie zawsze odpowiadały polskie "TAK", a te które języka nie znały mówiły niesamowicie płynne, angielski "NO".

I ciekawostka numer dwa: sprzedający byli tak zestresowani koniecznością używania języka obcego, że żaden nie zauważył, iż karta płatnicza, którą im dawałem, to typowo polskie Inteligo z równie typowo polskim nazwiskiem.

Część kibiców mogła wcześniej przygotować się czytając rozmówki. Miejmy jednak nadzieję, że nie takie jak te w Irish Independent: