O pustce życia dzisiejszych 30-latków rozmawiamy z reżyserką „Galerianek” przy okazji premiery jej nowego filmu

Tym razem na ekranie zobaczymy pełne seksu i narkotyków sceny z życia młodej pisarki, a przy okazji sportretowane w krzywym zwierciadle warszawskie środowiska aspirujących artystów. Z reżyserką rozmawiam o dojrzałości, braku pokory i o tym, czy jest gadżeciarą.

Dużo się nad dojrzałością zastanawiałam przy okazji postprodukcji tego filmu. Dla mnie to przede wszystkim myślenie o skutkach tego, co się mówi i robi i branie odpowiedzialności za konsekwencje nieprzewidziane czy nieprzyjemne. To nie ma nic wspólnego z tym, że jesteśmy w poważnym związku czy że dobrze zarabiamy. Nie brak stabilizacji jest w moim odczuciu cechą na wskroś dziecięcą, ale egoizm.

Sporo, ale to są raczej jakieś powierzchowne szczegóły. Zajmowałam się kostiumami, więc Karola nosi niekiedy moje prywatne ciuchy. Do tego jej młodsza siostra, grana przez Hannę Koczewską, nazywa się Matylda, czyli tak samo jak moja. Maltańczyki, filmowe pupilki Danuty Stenki, to z kolei psy mojej mamy. No, nie wszystkie, dwa zostały wypożyczone, nie jest aż taka zwariowana. Część scenariusza pisałam mieszkając w Berlinie, w którym Karola szuka w filmie mieszkania. Jednak to po prostu elementy tła, jeśli chodzi o emocjonalny trzon, stosunek do świata, jestem od Karoli zupełnie inna.

Jako osoba na pewno tak, mam męża, roczne dziecko, jak to mówią „ustatkowałam się”. Natomiast jako reżyserka mam wrażenie, że jestem na początku drogi. Gdyby kilka lat temu ktoś zapytał mnie jakie filmy będę robiła jako 36-latka, pewnie wyobrażałabym sobie to zupełnie inaczej. Poważne, skończenie dobre. Śmieję się, że za kilka lat będę już reżyserką starszego pokolenia, która nadal uważa się za debiutantkę.

Życie na Instagramie wydaje mi się bardzo smutne, nie nazwałabym więc tego hołdem. Kręcę filmy o młodych ludziach, więc może to trochę dziwne, ale nie mam profilu na żadnym portalu społecznościowym. Wracając do pytania – jeden na jeden to kadr, który stawia cię w centrum uwagi, ty jesteś tu gwiazdą, to co z boku jest nieważne. Egocentryzm i egoizm robią dziś ogromną karierę, jako źle pojęta nowoczesna wersja pewności siebie. To wchodzi w krew, a z tego rodzi się samotność. I taka jest Karola – z jednej strony zagubiona i osamotniona, a z drugiej cholernie skupiona na sobie. Ten kadr charakteryzuje ją i jej podobnych.

Nie, tym razem zaliczam generacyjny przeskok. Chcę nakręcić kameralny film drogi o 40-latkach. O kobiecie chorej na chorobę afektywną dwubiegunową, która jedzie na wakacje z mężem. Samochodem, z Polski do Hiszpanii. Piękne krajobrazy i dużo trudnych emocji z różnych rejestrów.

Nigdy nie nazwałabym się gadżeciarą, nie mam nawet smartfona. Za to muszę się przyznać, że rzeczywiście bardzo lubię ciuchy. Oglądam pokazy, kupuję magazyny, czasem jeżdżę na wystawy z nią związane. Na co dzień nie chce mi się jakoś przesadnie stroić, w filmie mogę się w tej dziedzinie wyżyć. Lepiej, żeby bohaterowie byli ubrani ciekawie, niż nijak. Dokolorowuję swoje filmy, bo uważam, że to fajniej wygląda, zresztą nie tylko w filmie przywiązuję wagę do koloru, w mieszkaniu mam np. różowe drzwi. Nienawidzę za to z jakiegoś tajemniczego powodu beżów i żółci, której w Warszawie jest pełno, choć w powszechnym wyobrażeniu to miasto szare. Moja poprzednia scenografka, Norweżka, powiedziała, że Warszawa kojarzy się jej kolorystycznie z kapuśniakiem. Ciuchy i scenografia są ważne, bo ludzi charakteryzuje też to, jak wyglądają, jak się ubierają. Mówią za nich przedmioty, którymi się otaczają. Pamiętam, że przy „Baby blues” głównym pytaniem było skąd ta niebieska szminka, co ona oznacza i gdzie się ją kupuje. Albo zarzut, że przecież w Warszawie nie ma zielonych tramwai, a u mnie są. Dla mnie to małostkowość i skupienie się na tym, co w filmie ma znaczenie drugorzędne, chcę opowiadać o emocjach, a nie o sukienkach vintage.

Zacznijmy od tego, że ja trochę nie wiem, co w ogóle ma oznaczać bycie pokornym. Być może nie jestem z czyjejś perspektywy pokorna, ale szczerze powiedziawszy nie wiem jak moje bycie pokorną miałoby w praktyce wyglądac. Powinnam swoją postawą przeprasza, że żyję? Że zrobiłam film taki, a nie inny? Nie odpowiedzieć na komentarz Andrzeja Wajdy, tylko dlatego, że jest Andrzejem Wajdą? Jestem szczera w życiu i w tym, jak pracuję, moi bohaterowie i ich emocje są dla mnie szalenie prawdziwe. Rozmawiałyśmy o scenach seksu – to nie jest tak, że jest ich tyle, bo wymyśliłam sobie jakiś efekt. Chciałam być kontrowersyjna, albo przyciągnąć do kina tłumy. W moim odczuciu takie sceny pasują do filmu i do bohaterki, więc po prostu tam są. Nie uważam, że istnieją jakieś tematy których kino nie powinno pokazywać. Może pokora miałaby oznaczać pozostawanie w schematach społecznych, które istnieją dla każdej dziedziny życia. Jeśli się w nich mieścisz, to super, a jeśli nie, to z już dostajesz łatkę „brak pokory”. To strasznie nudne. Miałam to szczęście, że nie czekałam na swój debiut reżyserski. „Galerianki” były pierwotnie krótkometrażowym filmem dyplomowym, potraktowałam go jako wizytówkę, dzięki której mogłam znaleźć fundusze na realizację długiego metrażu.

No co ty, czasem bywam straszną idiotką (śmiech). Nie jestem szczególnie oczytana, nie mam jakiejś wybitnej wiedzy ogólnej, ale nie wstydzę się do tego przyznawać. Mam też wrażenie, że mnóstwo jest ludzi, którzy myślą o sobie jako o intelektualistach, bo to im pasuje do obrazu siebie. Skończyli studia, czasem przeczytają jakąś książkę, którą wypada przeczytać czy klikną w ten czy inny news, żeby móc zamienić potem dwa zdania. Nigdy nie miałam parcia na dowiadywanie się czegoś, tylko dlatego, że „się powinno” czy czytanie i oglądanie „ważnych” pozycji, jeśli mnie nudziły. Potrafię się za to głęboko zagłębić w jakiś temat. Piszę scenariusz filmu, którego bohaterka cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową. Przeczytałam na ten temat już chyba wszystkie publikacje dostępne po polsku i po angielsku, konsultowałam się z psychiatrami. Trochę też podśmiewam się z mojego męża, który czuje się intelektualistą, zanim przyszłaś wysłałam mu motto z książki, którą teraz czytam – „Intelektualista to ktoś, kto odkrywa jakąś rzecz ciekawszą od seksu”. To słowa Huxleya.

Uważam, że Magda była już bardzo dojrzała jako 18-latka. To nieprzeciętnie inteligentna dziewczyna, a do tego pracowała w Azji jako modelka, więc była bardzo samodzielna. Na planie zbliżamy się do siebie niemal intymnie. Mówimy sobie o wszystkim, spędzamy mnóstwo czasu razem. Przerabiałyśmy razem scenariusz, szukając emocji w historiach z własnego życia. Po zakończeniu zdjęć ta nasza symbioza jakoś naturalnie się rozmywa. Mam wrażenie, że to trochę tak, jak kiedy jest się zakochanym. Jesteś z kimś ekstremalnie blisko, obnażasz się emocjonalnie, a kiedy to się kończy, ciężko porozmawiać z tą osobą, jak ze zwykłym znajomym. Magda jest mi bliska w naturalny sposób, ponieważ podobnie do mnie rozumie świat. Nie muszę jej tłumaczyć jak odbieram niektóre rzeczy, jak czuje pewne sceny, po nakręceniu tych szczególnie trudnych obie drżałyśmy z nadmiaru emocji. Tak było od początku, mimo że była nastolatką, a różnica wieku między nami jest spora.

Nie, wręcz przeciwnie. Imprezowało się zawsze. Podobnie jak od wieków znano alkohol i narkotyki. Kiedyś być może tyle się o tym nie mówiło, bo to nie był temat. Robienie zdjęć czy oznaczanie się w klubach, to tylko nowe zwyczaje wokół odwiecznego zwyczaju. Narkotyki są teraz rzeczywiście powszechniejsze, niż na imprezach, na które chodziłam jako studentka, kiedy właściwie jedyną znaną nam z autopsji nielegalną substancją była marihuana. Ale też nie demonizowałabym, wszystko jest dla ludzi. Wierzę, że narkotyki mogą być jakimś etapem, o ile nie są ucieczką. Bardziej niepokoi mnie nie samo zjawisko ćpania na imprezach, ale to, że nie wiadomo co te dzieciaki biorą, nikt tego przecież nie bada.

O pustce. O tym, że jeśli nie angażujemy się w drugiego człowieka, to nie mamy nic. Mój znajomy powiedział mi, że kilka dni po zobaczeniu tego filmu w głowie zostają tylko muzyka, kilka kolorowych obrazków i nic więcej. To był chyba zarzut, ale ja się ucieszyłam, chciałam, żeby „Szatan kazał tańczyć” wyrażał pustkę życia na pokaz także na tym poziomie. Opowiadanie o pustce głębią już było. To nie jest film do podobania się.