Chcą przesłuchiwać świadków i wchodzić do budynków Kościoła. Tak ma działać komisja ds. pedofilii w Kościele

– Nasza komisja byłaby precedensowa w skali światowej, bo byłaby komisją państwowo-społeczną. Czyli niezależną od organów władzy przez swój pluralizm i różnorodność – mówi Jolanta Banach.

W założeniu prawo do powoływania członków komisji przysługiwać będzie m.in. Rzecznikowi Praw Obywatelskich, prezesowi Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Radzie Sądownictwa, grupie 50 posłów i senatorów, organizacjom wspierającym ofiary seksualnych nadużyć oraz przedstawicielowi Kościoła.

Projekt ustawy, która powoływałaby komisję, jest na razie w fazie roboczej, a właściwie i ta faza dopiero startuje. Działacze Stowarzyszenia Lepszy Gdańsk rozpoczynają rozmowy z prawnikami. Chodzi o powołanie komitetu, który koordynowałby działania i był autorem obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej.

Jak mówi Banach, część prawników już zadeklarowała chęć współpracy. – Ostateczny kształt ustawy będzie zależał od ekspertów, a nie od nas. My mamy koncepcję i mówimy czego chcemy, ale oni jednak muszą poszukać rozwiązań optymalnych, czasami pewnie nawet kompromisowych jeśli chodzi np. o uprawnienia dochodzeniowo-śledcze komisji.

– Jeżeli komisja przez swój pion prokuratorski prowadziłaby działalność quasi prokuratorską, to oczywiście, że elementami tych działań będą przesłuchiwanie świadków, wejście do pomieszczeń, w których doszło do przestępstwa oraz możliwość przeprowadzenia tam wyjaśnień – wymienia moja rozmówczyni.

Gdańskie stowarzyszenie oczekuje też, że w ustawie znalazłby się zapis dotyczący sankcji karnych za utrudnianie komisji prowadzenia działań wyjaśniających kwestie pedofilii. To miałoby jej gwarantować skuteczność. – Nie ma innej możliwości, jeżeli ta komisja nie ma być fasadową instytucją analityczno-badawczą, to ona musi mieść te kompetencje – podkreśla liderka stowarzyszenia.

W koncepcji inicjatorów, komisja miałaby prawo do ustalania zadośćuczynienia ofiarom. – Sprawca byłby zobowiązany do zadośćuczynienia. Musiałby je uregulować pod rygorem sankcji, egzekucji komorniczej – mówi Banach, jednocześnie dodając, że są to bardzo skomplikowane prawnie rozwiązanie, dlatego wszystkie możliwości muszą przeanalizować specjaliści.

Być może uda się także powołać fundusz zadośćuczynienia. Nierozwiązaną pozostaje jednak kwestia, czy fundusz ten miałby być finansowany w całości przez instytucje kościelne, czy partycypowałby w nim także budżet państwa.

Pieniądze z budżetu miałyby na pewno finansować działanie samej komisji – Musi być organem finansowanym z dotacji celowej budżetu państwa. Każdy inny rodzaj finansowania tej komisji nie czyni jej niezależną – zaznacza Banach. – Nie chcę obiecywać zbyt wiele, bo to jest bardzo trudna materia, ale myślę, że jak zaczniemy i zmobilizujemy elity prawnicze, to z czymś skończymy.

Nadużycia seksualne w Kościele to temat, który w ostatnich miesiącach wywołuje ogromne poruszenie. Społeczne nastroje są więc paliwem, które może być wsparciem w walce o powołanie komisji, o której mówi się od dawna.

– Skala tego zjawiska jest ogromna, a ukrywanie tego faktu tak głębokie, że nierobienie nic w tej sprawie narusza zarówno ład społeczny, jak i ład moralny. Dla nas to jest niewyobrażalne – podkreśla aktywistka.

Projekt ustawy wraz z podpisami ma być złożony w Sejmie przed przyszłorocznymi wyborami parlamentarnymi.