Atak na Adamowicza jak zabójstwo Narutowicza? Niepokojące podobieństwa i istotne różnice

1. Sprawcy i polityka
Zabójca, który 16 grudnia 1922 roku w warszawskiej Zachęcie oddał trzy śmiertelne strzały do Gabriela Narutowicza, nie był przestępcą jak Stefan W. Eligiusz Niewiadomski w momencie zamachu miał 53 lat i cieszył się uznaniem jako historyk sztuki. Od lat był też zdeklarowanym fanem myśli narodowej Romana Dmowskiego. Podczas procesu stwierdził, że planował wcześniej zabójstwo Józefa Piłsudskiego, ale zmienił cel po wyborze Narutowicza, który "został wybrany głosami żydowskimi". Swoim zaplanowanym na chłodno zabójstwem Niewiadomski chciał, to cytat z procesu, "bronić majestatu Rzeczpospolitej".

2. Ofiary propagandy?
Dziś nie brak w sieci dowodów na agresywne ataki prorządowych mediów na Pawła Adamowicza. Prezydentowi Gdańska odmawiano nawet polskości.

To język obecny też w Polsce 2019 roku: dość przeczytać reakcje prawicy na wynik wyborów prezydenckich w miastach. Czołowi publicyści mówili o porażce "genu uczciwości", utrwaleniu "stereotypu cwaniaka, złodzieja i kombinatora" czy deptaniu krwi przodków. Hejt nie był jednak skierowany wyłącznie na Adamowicza.

3. Męczeństwo napastnika i Kościół
Niewiadomski z miejsca stał się dla radykalnej prawicy bohaterem. W dniu egzekucji zabójcy pierwszego prezydenta II RP odwoływano bale, w szkołach księża gloryfikowali zamachowca, a w kościołach odbyły się... msze za "męczennika narodowego". Nabożeństwa przybrały tak masowy charakter, że musiał interweniować Episkopat.

Dziś żadna siła polityczna nie gloryfikuje czynu Stefana W. Nie oznacza to jednak, że nie pojawiają się tony jak z roku 1922, ale szczęśliwie na znacznie mniejszą skalę. Jak pisaliśmy w naTemat, modlitwy za Pawła Adamowicza odmówił ksiądz Jacek Dunin-Borkowski. – Adamowicz jest znany przez swoje draństwa. Nie widzę żadnego powodu, żebym się za niego modlił. Czy Jezus modlił się za Heroda? – szokował ksiądz na Twitterze. To jednak dziś margines.

Dziś biskup toruński Wiesław Śmigiel wzywa do modlitwy i oddawania krwi dla Pawła Adamowicza. – To tragiczne wydarzenie przynagla do rachunku sumienia, czy swoimi słowami i czynami nie szerzymy niechęci i nienawiści wobec bliźnich? Nie zapominajmy, że dar wolności łączy się z odpowiedzialnością za sowa i czyny oraz świadomością, że jesteśmy siostrami i braćmi, a Polska jest naszym domem – napisał dla Niedzieli.

4. Zemsta
Jedną z reakcji obozu socjalistycznego po zabójstwie Gabriela Narutowicza był pomysł... fizycznej likwidacji przywództwa ruchu narodowego z Romanem Dmowskim na czele. I dobrze, że te czasy minęły.

5. Pojednanie narodowe
Chwilowe wspólne działanie politycznych wrogów nic jednak nie znaczy. Tak jak w 1922 roku, tak i dziś w pierwszych chwilach po barbarzyńskim ataku wszyscy deklarują się jako przeciwnicy każdej przemocy, w tym werbalnej. – Albo się módlmy za zdrowie prezydenta Adamowicza, albo po prostu milczmy. W takich sytuacjach powinniśmy pokazać, że jesteśmy wspólnotą, która potrafi przeciwstawić się złu – zachęca dziś Beata Mazurek, które jeszcze niedawno usprawiedliwiała przemoc narodowców wobec aktywistów KOD. Jej kolega z rządu Zbigniew Ziobro kilka tygodni temu zarzucał z kolei byłemu wiceszefowi KNF, że "rozzuchwalił" przestępców", którzy niemal pozbawili go życia. Dziś Ziobro jest pierwszym wrogiem przemocy.