Będzie miał co robić, tylko nic nie osiągnie. Czym "bez języka" zajmie się w Brukseli Brudziński?

Problem dostrzegają też w samej Unii. Choć teoretycznie swoboda wypowiedzi gwarantuje możliwość przemawiania w swoim ojczystym języku, a język każdego unijnego państwa jest urzędowy, to w Brukseli zachęcają do nauki języków. – Są do tego dopłaty, wysyłają choćby na wakacje, gdzie można się uczyć języków – twierdzi Migalski.

Co więc może (albo czego nie może) europoseł, który mówi tylko po polsku?

Czyli codzienność europosła, to co widzimy w telewizji na zdjęciach ze Strasburga czy z Brukseli. Praca europosła rozumiana w ten sposób bez znajomości języka jest oczywiście jak najbardziej możliwa.

A to dlatego, że – jak już wspomnieliśmy wyżej – w Europarlamencie nad komunikacją cały czas czuwa cały sztab tłumaczy. Na bieżąco tłumaczone są wystąpienia, więc każdy wie czego dotyczy rozmowa i nad czym głosuje.

– W Parlamencie Europejskim funkcjonują 24 oficjalne języki i parlament dostarcza tłumaczeń podczas posiedzeń komisji, sesji plenarnych, grup politycznych – wyjaśnia Dariusz Rosati, europoseł PO.

Tylko że w pracy europosła tak naprawdę nie o to chodzi. – Najistotniejsze w Europarlamencie są tzw. działania kuluarowe – mówi wprost Migalski.

– To właśnie w kuluarach dochodzi do najważniejszych ustaleń. I naprawdę ciężko coś wynegocjować, coś zyskać, bez znajomości języka – zauważa były europoseł.

Pod koniec zeszłego roku Jarosław Gowin z dumą mówił, że choć Polska jest publicznie krytykowana przez inne kraje członkowskie UE, w tych mistycznych kuluarach politycy mieli mówić, że "mieliśmy rację w sprawie imigrantów".

Oczywiście teoretycznie w kuluarach taki europoseł Brudziński mógłby rozmawiać i bez znajomości języków obcych – nic bowiem nie stoi na przeszkodzie, żeby poruszał się po Brukseli czy Strasburgu z tłumaczem, który będzie za nim podążał jak cień.

Tylko że inni politycy – którzy język angielski czy francuski znają – mogą nie być chętni do takiej rozmowy. I nawet nie chodzi o wierność tłumaczenia, które może być bardzo dobre. Chodzi o zaufanie i obecność tej trzeciej, "zbędnej" osoby.

– To właśnie raczej kwestia zaufania, nie wszystkie polityczne kwestie będą rozpatrywane przy tłumaczach. W polityce niezwykle istotne są działania zakulisowe, utrzymywanie relacji z innymi, budowa zależności i powiązań – przekonuje Migalski i zwraca uwagę, że bez znajomości wspólnego języka takie działania będą po prostu niemożliwe.

– Rzeczywiste negocjacje toczą się jednak w kuluarach, w gabinetach poszczególnych posłów, przy kawie w kawiarni czy barze, gdzie spotykają się posłowie pracujący nad danym tematem. To tam trzeba negocjować, argumentować, kłócić się. W takiej sytuacji brak znajomości języka jest właściwie dyskwalifikujący – dodaje Rosati.

Jak zwraca uwagę, niby można próbować działać tak z tłumaczem, ale to po prostu nie to. – Można oczywiście wybrać się na takie spotkanie z tłumaczem i przekazać swoje stanowisko, ale to za mało. Nie da się w ten sposób skutecznie forsować swojego stanowiska. Negocjacje to umiejętność pozyskiwania poparcia, budowania sojuszy wokół określonych spraw. Posłowie, którzy znają języki, mają o wiele większą skuteczność w takich działaniach. Poseł-niemowa niewiele wskóra – wyjaśnia.

Zresztą: zanim zaczniemy negocjować, warto się w ogóle poznać. – Ogromną rolę w Parlamencie Europejskim odgrywają kontakty osobiste. Prosta rozmowa między dwoma politykami: kim byłeś, co robiłeś, jakie masz doświadczenia, czy znasz mój kraj. Tego nie da się zrobić z tłumaczeniem, bo nie ma tego bezpośredniego kontaktu. Inny poseł nie otworzy się na osobę nieznającą języka, nie nawiąże tych relacji. Tylko się pouśmiechają do siebie w windzie – tłumaczy Rosati.

Wbrew pozorom w Brukseli jednak nie wszędzie można się pojawić z tłumaczem. Spotkaniem, gdzie po prostu trzeba znać język angielski, jest tzw. trilog.

– To negocjacje między Parlamentem Europejskim, Komisją Europejską i Radą Unii Europejskiej, które stanowią ostatni etap negocjacji po przyjęciu jakiejś legislacji w parlamencie – mówi Rosati.

Jak wyjaśnia polityk, taki trilog to już wyższa szkoła jazdy. – Na takie spotkanie idzie z PE sprawozdawca główny plus sprawozdawcy cienie. To już jest bardzo zaawansowana dyplomacja polegająca na negocjowaniu ostatecznego kształtu danego aktu prawnego. Z jednej strony mamy profesjonalną Komisję Europejską z urzędnikami mówiącymi w wielu językach, z drugiej strony jest Rada, która ma swoje wielkie zaplecze, gdzie zawsze przychodzi prezydencja i te osoby zawsze znają języki. I tutaj wyobraźmy sobie sprawozdawcę, który ma ważne dossier i nie zna żadnego języka. Tak się po prostu nie da pracować – przekonuje.

Drugi przykład dotyczy prac parlamentarnych – spotkań sprawozdawców i sprawozdawców cieni.

– Polega to na tym, że dane sprawozdanie jest przyznawane powiedzmy posłowi X, a każda grupa polityczna wyznacza sprawozdawcę cień. I toczą się negocjacje. Sprawozdawca X przygotowuje sprawozdanie, a sprawozdawcy cienie z innych grup starają się wprowadzić zmiany stosownie do własnych interesów politycznych. Takie spotkania, a jest ich wiele, także odbywają się bez tłumaczy – wyjaśnia Rosati.

Według europosła "polityk, który nie zna języków, po prostu nie będzie czynnym posłem, nie dostanie żadnego ważnego sprawozdania, bo sobie z nim nie poradzi".

Delegacje w Brukseli dzielimy na dwa rodzaje. Na te, które nam wszystkim "od razu przychodzą do głowy", oraz na ukonstytuowane grupy posłów, które mają na celu poszerzanie współpracy z parlamentami państw nienależących do UE, innymi regionami świata czy regionami.

Marek Migalski był zaangażowany w prace choćby Delegacji do spraw stosunków z Białorusią. W takiej pracy można korzystać z tłumacza, z tłumaczem można też pojechać w "zwykłą" delegację – tyle że trzeba już za to zapłacić. Czyli tutaj problemu raczej nie ma.

Jedna jedyna rzecz, która Brudzińskiemu (czy jakiemukolwiek innemu europosłowi, który zna tylko język ojczysty) przyjdzie naprawdę łatwo.

Europoseł czas pracy dzieli bowiem między Strasburg, Brukselę oraz swój okręg – jest zobligowany do pracy na rzecz swoich wyborców i znaczącą część swojego czasu spędza właśnie w kraju. Czyli w przypadku obecnego szefa MSWiA byłby to okręg nr 13. Pokrywa on dwa województwa: zachodniopomorskie oraz lubuskie.

Nietrudno jednak zauważyć, że w kwestiach, które się naprawdę liczą, jest już gorzej. Taka praca będzie więc skrajnie nieefektywna. Na wszystkim cieniem kładzie się bowiem wspomniana obecność w kuluarach. Dla europosła najważniejsza jest praca zakulisowa. Wielu polskich kandydatów do Europarlamentu z tą kwestią sobie nie poradzi.

– Są delegacje, w których tradycyjnie mało kto mówi po angielsku. W znajomości języka przodują Skandynawowie, Holendrzy, także Niemcy – nic dziwnego, że są bardzo skuteczni. Wśród polskich posłów niestety są tacy, którzy nie tylko nie mówią w żadnym obcym języku, ale i po polsku nie mają wiele do powiedzenia. To oczywiście osłabia pozycję naszego kraju w Parlamencie Europejskim – podsumowuje Rosati.