Zrzucił bombę na poprawność polityczną. Jego stand-up płonie w ogniu krytyki

O jego stand-upie zrobiło się głośno, gdy w serwisie agregującym teksty krytyków miał okrągłe zero pozytywnych recenzji. Teraz jest niewiele lepiej. "Sticks & Stones" na Rotten Tomatoes ma 27 proc. pochlebnych opinii ze strony dziennikarzy, tymczasem widzowie oceniają go niemal wyłącznie pozytywnie. Wyraz buntu czy uznania? Myślę, że i jedno, i drugie.

Przybysz z innej epoki
Dla widzów, którzy szlifowali swoje poczucie humoru na starych występach Dave'a Chappelle'a, w tym najnowszym nie ma nic zaskakującego. Obrazoburcze i wulgarne teksty to wizytówka amerykańskiego komika, ale i generalnie cecha, która odróżnia stand-up od telewizyjnych kabaretów.

Dlatego jego występ jest dla wielu odtrutką na obecne czasy, w których wiele osób sprawia wrażenie przewrażliwionych – nie tylko na swoim punkcie, ale też na punkcie innych (choć oczywiście w wielu momentach faktycznie nie tylko jedzie po bandzie, ale ją masakruje i wykracza poza wszelkie społeczne normy). Bardziej jednak niż jego teksty szokuje ta nagła i jednostronna fala krytyki.

"Mówienie, że nowy show na Netflixie jest 'koszmarny, i Chappelle sam powinien być sobie winny', jaką to opinię można znaleźć wśród recenzji stand-upu, brzmi jak komentarz dziecka odbierającego świat jeden do jednego, niebędącego w stanie zrozumieć sarkastycznych docinek tatusia zmęczonego jego wygłupami. Obawa, że wypowiadane z dużym przymrużeniem oka żarty Chapelle’a mogą wyrządzić komuś krzywdę, sama w sobie brzmi jak żart, choć akurat z rodzaju tych głupich" – zauważa Jakub Piwoński w felietonie na portalu film.org.pl.

Chappelle nie bierze jeńców
Przerysowanie i dotykanie spraw, z których nie powinno się żartować, sprawia, że kariera Chappella trwa niemal nieprzerwanie od lat 90. Zrozumiałe jest również, że są osoby, które jego specyficzne poczucie humoru dotknie – on potrafi walnąć z grubej rury jak mało kto. I często się możemy się z nim nie zgodzić.

Już na początku komik kpi z bohaterów dokumentu HBO "Leaving Neverland" o Michaelu Jacksonie. Nie wierzy ofiarom i twierdzi, że nawet jeśli Król Popu je wykorzystywał, to powinny mu być wdzięczne. – Wiem, że ponad połowa osób na sali była molestowana, ale nie przez cholernego Michaela Jacksona, prawda?" – powiedział. Takich tekstów jest o wiele więcej.

No i słowo się rzekło – został okrzyknięty transfobem w artykule "Vice". Jednak nie np. na Twitterze, gdzie ludzie są zachwyceni jego występem. Sam Chappelle przyznaje, że ma wielu znajomych LGBT i wszystkich kocha, a oni jego.

W innym momencie show naśladuje stereotypowy wyraz twarzy Chińczyka, co może być uznane za rasistowskie. Chyba sam nawet na to wpada, bo potem przypomina i tłumaczy, że jego żona jest Azjatką (zresztą w jego występie jest sporo takiej autoironii). Całość jednak jest tak wyolbrzymiona i często abstrakcyjne, że naprawdę trudno traktować jego przemyślenia poważnie.

Śmiać się czy płakać?
U podstaw jego filozofii leży właśnie to, że albo żartujemy ze wszystkiego, albo z niczego. Jest w tym szalenie konsekwentny i pewnie w tym tkwi przyczyna jego sukcesu (kontrakt z Netflixem opiewa na 60 mln dolarów). Wielu nazywa go przecież geniuszem komedii. Jeśli hamowałby się w tym co mówi, to odwróciliby się od niego nie tylko recenzenci.

Chappelle pokazał przede wszystkim, że jeszcze swoboda artystyczna nie umarła, póki się śmiejemy. Nie uważam jednak, by jego występ był szczególnie wybitny. Jest bardzo nierówny.