"Warszawa jest jak patchwork", ale ty możesz to zmienić. Futuwawa projektuje miasto z marzeń [wywiad]

Dlaczego pokazujemy utopijne projekty? Bo są treningiem wrażliwości i wyobraźni. Rozszerzają nasze codzienne myślenie o mieście. Są wdzięcznym polem do eksperymentów artystycznych i platformą dyskusji, gdzie ścierają się pomysły z potrzebami oraz marzenia z możliwościami. Portal otwiera perspektywę patrzenia na miasto jako na przestrzeń niczym nieograniczonego eksperymentu oraz pozwala nałożyć na miasto nową, wyobrażoną siatkę przestrzeni miejskiej, która czasem uzupełnia, a czasem zupełnie zmienia czy rozsadza zastaną infrastrukturę i zabudowę.

To prawda. W większości są to projekty z drugich, trzecich miejsc w konkursach architektonicznych. Pokazaliśmy propozycje, które zostały odrzucone – dzięki temu można je skonfrontować ze zwycięskimi projektami. Futuwawa daje więc szanse zaistnieć konceptom, które odpadając w konkursie często przepadają na zawsze.

Konkurs jest otwarty. Wychodzimy z założenia, że utopijne koncepty mogą być z powodzeniem wymyślane przez artystów różnych dziedzin. Przyjmujemy wszystkie projekty, które spełniają założenia portalu. Zgłaszają się do nas zarówno architekci, pracownie, kolektywy, artyści działający w przestrzeni publicznej, jak i młodzi twórcy bez wykształcenia artystycznego, ale ze świetnymi pomysłami, którymi chcą się podzielić.

Naszym marzeniem jest, by choć część projektów znalazła inwestorów lub zainteresowanych ich realizacją w przestrzeni miejskiej. Nie mamy mocy sprawczej, lecz mamy nadzieję, że ferment i dyskusja wokół projektów i najciekawszych rozwiązań pozwoli nie tylko na poszerzenie wyobraźni i świadomości warszawiaków o pulę świetnych i ciekawych niezrealizowanych pomysłów, jak również, być może, portal pozwoli na skojarzenie ze sobą portfolia artystów z możliwościami inwestorów i potrzebami mieszkańców Warszawy. Portal obrasta w nowe rzeczy, a zainteresowanie stroną przekłada się na komentarze do poszczególnych prac. Projekty zaczynają żyć własnym życiem, może jeszcze nie na fizycznej, ale na pewni na mentalnej mapie Warszawy.

W listopadzie, kiedy zacznie się pozakonkursowe życie portalu i będziemy rozszerzać jego formułę o przygotowania do stworzenie działu historycznych utopii i niezrealizowanych projektów. Będziemy się starać stworzyć aplikację na telefony, tak by można było oglądać projekty w przeznaczonych dla nich lokalizacjach i, być może, część projektów zostania pokazana na wystawie.

Zwycięzca zostanie wyłoniony w głosowaniu internautów. Intencjonalnie zrezygnowałyśmy z Rady Naukowej konkursu. Nie jest to konkurs nastawiony na realizację wygranego projektu, nagrodą jest 2000 złotych. Dlatego postanowiłyśmy włączenie w ocenę odbiorców portalu w formule głosowania internautów.

Ciągła zmiana jest warunkiem nie tylko rozwoju, ale przede wszystkim życia miasta. Jest to szczególnie ważne w przypadku stolicy, w której tak wiele terenów nie posiada planu zagospodarowania, a przestrzeń publiczna jest jak patchwork bez spójnej wizji. Nasze miasto boryka się z wieloma problemami, jak na przykład to, że nie potrafimy poradzić sobie z reklamą outdoorową, czy chociażby terenami wokół Wisły.

Projekty Futuwawy czasem punktowo odpowiadają na problemy Warszawy, a czasem stawiają nowe pytania i wbijają kij w mrowisko debaty nad kształtem miasta. Portal ma stać się tej gotowości barometrem. Widzimy, jak wielkie kontrowersje budziły w ostatnich latach zmiany w przestrzeni publicznej. Chociażby niezrealizowane Muzeum Sztuki Nowoczesnej, rewitalizacja Chłodnej, boom na street art, spory wokół wieżowca Libeskinda i Stadionu Narodowego oraz drugiej linii metra, Placu Grzybowskiego i wieloletnia dyskusja na temat Pałacu Kultury i Placu Defilad. Chciałyśmy stworzyć portal, który byłby przestrzenią deliberacji poza układem rynkowym i komercyjnym.

Dyskusja wobec kontrowersyjnych projektów na portalu, jak na przykład „Małego Powstańca” Jana Mencwela świadczy o tym, że warszawiacy coraz bardziej są gotowi na dyskusję i konfrontację poglądów. Dyskusja poruszyła nowe wątki i wyszła poza sam pomysł, co pokazuje, że Warszawiacy chcą świadomie wpływać na przestrzeń publiczną i znaczenia, które konotuje. To, że te opinie będą się ścierać jest naturalne i potrzebne. Odrębną kwestią pozostaje, jak wypracować porozumienie między nowatorskimi, odważnymi pomysłami, które nierzadko wpływają na rozwój miasta, a szerszym, bardzo zróżnicowanym odbiorcą tej jeszcze niezrealizowanej, a już kontrowersyjnej, sztuki.

Mieszkamy w Warszawie i jej przestrzeń publiczna jest nam bliska. Z początku projekt planowałyśmy wyłącznie dla stolicy. Sprzyjające temu przedsięwzięciu okazało się miasto, które zdecydowało się finansować projekt. Projekt Futuwawa został dofinansowany w nowym zadaniu dotyczącym realizacji projektów nowatorskich i eksperymentalnych. Same nie byłyśmy z początku pewnie, czy Futuwawa się przyjmie i spodoba odbiorcom, a zwłaszcza jej utopijność i niematerialność. Jednak zainteresowanie portalem, to, że projekty są dyskutowane, a twórcy nadsyłają kolejne propozycje jest dla nas wskazówką, że idea chwyciła. Według nas świadczy to o coraz bardziej powszechnym zainteresowaniu kondycją przestrzeni publicznej i funkcjonalno-estetycznej strony miasta.