Niedawno rządowy wykaz prac legislacyjnych został rozszerzony o projekt zmian w Kodeksie pracy, których celem jest dostosowanie obowiązujących przepisów do realiów pracy zdalnej. Przedstawiamy główne założenia Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii do projektu nazywanego "ustawą o home office".
Rząd przedstawił założenia projektu zmian w Kodeksie pracy, których celem jest dostosowanie obowiązujących pracodawcę i pracownika przepisów do czasów pracy zdalnej. Fot. Pexels.com
Prawo pracy ma zostać dostosowane do czasów home office
Rząd chce, by praca zdalna była popularna także po ustaniu pandemii koronawirusa
Home office wreszcie w Kodeksie pracy na poważnie
Pandemia koronawirusa zastała Polskę nieprzygotowaną na wyzwania związane z koniecznością pracy zdalnej. Mowa nie tylko o brakach sprzętowych i kompetencyjnych, ale także wielkiej luce prawnej. Konieczność przejścia na tryb home office dla Kodeksu pracy była czymś w zasadzie obcym.
Zagrożenie rozprzestrzenianiem się COVID-19 na całe szczęście powoli ustępuje, ale w resorcie wicepremiera Jarosława Gowina uznano, że prawo i tak wymaga dostosowania do czasów, gdy praca zdalna bywa nie tylko awaryjną koniecznością. Na początku maja Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii wpisało do wykazu prac legislacyjnych projekt odpowiedniej zmiany Kodeksu pracy.
Prawo pracy bardziej elastyczne względem pracowników zdalnych
Nad "ustawą o home office" w MRPiT pracowano od wielu miesięcy i skupiono się przede wszystkim na zdefiniowaniu prawnym pracy zdalnej oraz określeniu praw i obowiązków pracodawców oraz pracowników.
Jak wskazuje odpowiedzialna za opracowanie projektu wiceminister Iwona Michałek, obowiązujące przepisy Kodeksu pracy co prawda przewidują możliwość świadczenia pracy poza zakładem w formie telepracy, jednak w sposób mało elastyczny. MRPiT chce sprawić, by home office przestało mieć w prawie charakter de facto okazjonalny. W jaki sposób? Poniżej przedstawiamy listę głównych założeń zmian w prawie pracy.
Praca zdalna w Kodeksie pracy - główne założenia projektu MRPiT:
wprowadzenie definicji pracy zdalnej - zgodnie z którą pracą zdalną będzie praca polegająca na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu zamieszkania pracownika lub w innym miejscu ustalonym przez pracownika i pracodawcę, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość
przyjęcie, że praca zdalna będzie mogła być uzgodniona przy zawieraniu umowy o pracę albo już w trakcie zatrudnienia (w tym drugim przypadku praca zdalna mogłaby być wykonywana z inicjatywy pracodawcy albo pracownika)
umożliwienie polecenia przez pracodawcę w szczególnych przypadkach wykonywania pracy zdalnej przez pracownika, przy zastrzeżeniu uprzedniego oświadczenia przez pracownika o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy w tej formie
uregulowanie obowiązku określania zasad wykonywania pracy zdalnej w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową i regulaminie ustalonym przez pracodawcę – jeżeli nie dojdzie do zawarcia porozumienia z zakładową organizacją związkową oraz w przypadku, gdy u pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa
umożliwienie wykonywania pracy zdalnej na wniosek pracownika także w przypadku, gdy nie zostało zawarte porozumienie albo regulamin określające zasady wykonywania pracy zdalnej
wprowadzenie możliwości wiążącego wycofania się z pracy zdalnej przez pracodawcę lub pracownika – w terminie 3 miesięcy od dnia jej podjęcia
uregulowanie obowiązków pracodawcy wobec pracownika wykonującego pracę zdalną (m.in. dostarczenia pracownikowi materiałów i narzędzi niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, pokrycia kosztów bezpośrednio związanych z pracą zdalną) oraz przyznania stronom uprawnienia do zawarcia porozumienia w zakresie wykorzystywania przez pracownika prywatnych narzędzi i materiałów w pracy zdalnej
unormowanie zasad kontroli pracownika przez pracodawcę w miejscu wykonywania pracy zdalnej
ustanowienie zakazu dyskryminacji pracownika wykonującego pracę zdalną
zagwarantowanie pracownikowi wykonującemu pracę zdalną prawa do przebywania na terenie zakładu pracy na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników
wprowadzenie szczególnych zasad w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
umożliwienie pracownikowi przekazywanie wszystkich wniosków, dla których przepisy Kodeksu pracy przewidują formę pisemną, w postaci papierowej lub elektronicznej
Zmiana przepisów, na którą czekano od lat
Jak wskazuje resort rozwoju, pracy i technologii, kiedy projektowane właśnie rozwiązania wejdą w życie, uchylone zostaną obowiązujące aktualnie regulacje w sprawie telepracy. Ze znanych dotychczas rozwiązań w Kodeksie pracy pozostanie tylko kilka tych, które można było włączyć do nowego projektu.
Przypomnijmy, iż o dostosowaniu polskiego prawa do wyzwań pracy zdalnej zabierano się już długo przed tym, gdy na home office wysłała Polaków pandemia COVID-19. O tym, że rządzący zapowiadają idące w tym kierunku zmiany w prawie pracy w naTemat.pl donosiliśmy już w styczniu 2018 roku. Wówczas snuto rozważania o wprowadzeniu do Kodeksu pracy pojęcia "pracy domowej", które miało definiować "możliwość pracy zdalnej na wypadek choroby czy innej sytuacji"...
sekretarz stanu w MRPiT o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie zmian w Kodeksie pracy
W związku z epidemią COVID-19 rozpowszechniło się wykonywanie pracy w formie pracy zdalnej, która jest obecnie stosowana na podstawie art. 3 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Regulacja ta obowiązuje jednak tymczasowo, w związku z wystąpieniem stanu epidemii i może być stosowana tylko przez okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz przez okres 3 miesięcy po ich odwołaniu. Z uwagi na powyższe pojawiły się liczne postulaty zarówno od pracowników jak i od organizacji pracodawców, które dostrzegły zalety tej formy wykonywania pracy, aby pracę zdalną wprowadzić jako rozwiązanie stałe...Czytaj więcej
Iwona Michałek 