Reklama.
Co to jest zachowek?
Zachowek w prawie spadkowym został wprowadzony po to, aby ochronić pewne prawa spadkobierców. Typowa sytuacja, w której to narzędzie jest wykorzystywane wygląda tak, że zmarły w testamencie pominął osoby, które byłyby kolejno powołane do dziedziczenia ustawowego.Wówczas mogą one ubiegać się o wypłatę zachowku przez tych, którzy odziedziczyli spadek zgodnie z rozporządzeniami testamentowymi.
Uprawnieni do ubiegania się o zachowek
Zazwyczaj mowa tutaj o zstępnych (dzieciach, wnukach i prawnukach) lub małżonku zmarłego. Jeśli w chwili śmierci takowych krewnych nie miał, a żyją jego rodzice, to wówczas oni mają prawo do ubiegania się o zachowek.Jednak nie we wszystkich przypadkach! Na skuteczne zgłoszenie roszczenia o wypłatę zachowku nie mają szans osoby w testamencie wydziedziczone oraz te, które za niegodne dziedziczenia zostały uznana wyrokiem sądu.
Zachowku nie można domagać się także wówczas, gdy wcześniej odrzucono spadek lub zrzeczono się dziedziczenia za życia spadkodawcy.
Czytaj także: '/%3e%3cpath%20class='cls-2'%20d='M212.89,56.37v51.7h-19V56.37H173.83v-16h59.11v16H212.89Z'%20transform='translate(0%200)'/%3e%3c/svg%3e)
Szanse na ubieganie się o zachowek co do zasady blokuje także separacja lub pozew o rozwód z winy małżonka, który pozostał na tym świecie, jeśli sąd uzna tę winę za zaistniałą.
Istnieją natomiast wyjątki, które dopuszczają, aby ubiegać się o zachowek mogli także nieco dalsi krewni zmarłego. Chodzi tutaj o przypadki, w których prawo to przechodzi na zstępnych wydziedziczonego, niegodnego dziedziczenia, odrzucającego spadek lub zrzekającego się spadku, jeśli w odpowiedniej umowie zaznaczono, iż nie dotyczy ona zstępnych.
Wysokość i wypłata zachowku
Wbrew pozorom zachowek nie jest sposobem na odzyskanie prawa do dziedziczenia ustawowego. Najdobitniej można przekonać się o tym przy ustalaniu wysokości tego roszczenia.Zgodnie z polskim prawem, w ramach zachowku otrzymuje się jedynie połowę wartości tego, co danej osobie przypadłoby w spadku, gdyby testament w ogóle nie istniał i dziedziczyła ustawowo.
Na nieco więcej mogą liczyć tylko ubiegające się o zachowek osoby, które są jeszcze niepełnoletnie lub dorośli legitymujący się orzeczeniem o trwałej niezdolności do podjęcia pracy. Im przysługują dwie trzecie udziału spadkowego.
Co ważne, zachowek wyrażany jest tylko i wyłącznie w kwotach pieniężnych. A to oznacza, iż poprzez złożenie takiego roszczenia nie da się uzyskać konkretnych rzeczy lub na przykład udziałów w spółce, które do kogoś innego trafiły za sprawą rozporządzenia testamentowego. Skorzystanie z instytucji zachowku nie jest też sposobem na przejęcie opieki nad pozostawionymi przez spadkodawcę zwierzętami.
Ugoda lub pozew cywilny – tak uzyskasz zachowek
Przekazanie zachowku może nastąpić na dwa sposoby – poprzez ugodę lub na mocy wyroku sądu. Dobrowolna wypłata zachowku to najlepsze wyjście dla rodzin niezbyt nieskonfliktowanych.Polega ona po prostu na sporządzeniu dokumentu, w którym określony zostanie udział w spadku, przekazaniu odpowiedniej kwoty i potwierdzeniu tego faktu przez obie strony. Jeśli na takie porozumienie szans nie ma, pozostaje batalia sądowa.
Roszczenie o zapłatę zachowku rozpatrywane jest w ramach postępowania cywilnego, którego wszczęcie musi poprzedzić uiszczenie opłaty sądowej. Zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami opłata od pozwu za zachowek w przypadku żądania kwoty wyższej niż 20 tys. zł to 5 proc. wartości przedmiotu sporu, nie więcej jednak niż 200 tys. zł.