Rosja używa broni chemicznej od lat. Najpierw przeciwko dysydentom i wrogom Putina, później przeciwko cywilom w Syrii. Eksperci alarmują, że teraz przymierza się do ataku na Ukrainę. Czy to prawda? Jakim arsenałem broni chemicznej dysponuje Putin?
Prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden uważa, że Władimir Putin oskarża USA i Ukrainę o posiadanie broni chemicznej po to, by mieć pretekst do jej użycia.
— Mówi, że my, Ameryka, mamy broń chemiczną i biologiczną w Europie, ale to jest nieprawda. Sugeruje także, że Ukraina posiada tę broń. To jest bardzo klarowny znak, że on zamierza jej użyć. Musimy podchodzić do tego bardzo ostrożnie — alarmuje prezydent USA. Prezydent Rosji Władimir Putin na początku marca rozpoczął kampanię dezinformacyjną, jakoby Ukraina dysponowała bronią chemiczną i zamierzała wykorzystać ją przeciwko rosyjskim wojskom.
Eksperci alarmują, że Putin prowadzi operację "fałszywej flagi" i szuka usprawiedliwienia dla zaatakowania Ukrainy bronią chemiczną, mimo że Ukraina nie posiada tego rodzaju broni i nie ma dowodów, że próbowała ją pozyskać.
To ta sama strategia, którą Putin wykorzystał podczas wojny domowej w Syrii. Najpierw oskarżył przeciwników prorosyjskiego prezydenta Syrii Baszszara al-Asada o posiadanie broni chemicznej, później sam nią zaatakował, "by się bronić".
Atak nastąpił 21 sierpnia 2013 roku w Damaszku. Był to najbardziej śmiercionośny atak z wykorzystaniem broni chemicznej od czasów wojny iracko-irańskiej w 1980 roku. Zginęło 1729 osób.
Eksperci alarmują, że „historia lubi się powtarzać”, a Rosja na przestrzeni ostatnich lat wielokrotnie używała broni chemicznej wobec wrogów prezydenta Putina. Andy Weber uważa, że skoro Rosja używała broni chemicznej w czasach pokoju, to niemal pewne, że wykorzysta ją w trakcie wojny.
- ZSRR miał największy program broni biologicznej, jaki kiedykolwiek znał świat, a jego część trwa nieprzerwanie od rozpadu Związku Radzieckiego. Rosja ma trzy wojskowe obiekty biologiczne, które, o ile nam wiadomo, nigdy nie były odwiedzane przez nie-Rosjan. Nie do końca wiemy, co się tam dzieje - mówi Weber. Broń chemiczną można uzyskać zarówno z substancji pochodzenia naturalnego, jak i tych stworzonych w laboratorium. Niektóre porażają układ oddechowy, inne powodują poważne oparzenia i zatrzymują pracę serca. Rosjanie najpewniej dysponują każdym z rodzajów tej broni.
Najbardziej niebezpieczne są środki porażające układ nerwowy. Ten rodzaj broni chemicznej blokuje przekazywanie impulsów nerwowych z nerwów do mięśni. W łagodnym przebiegu dochodzi do porażenia kończyn. W cięższych przypadkach do zatrzymania oddechu i pracy serca. Śmierć następuje w ciągu kilku godzin.
Jedną z najskuteczniejszych i najczęściej stosowanych trucizn jest cyjanek. Ilość śmiertelnej dawki cyjanku odpowiada powierzchni jednogroszówki. Śmierć następuje w wyniku zatrzymania pracy układu oddechowego i niedotlenienia. Po zażyciu cyjanku nie ma ratunku, wprowadzone zmiany są nieodwracalne.
Nie wszystkie rodzaje broni chemicznej powodują natychmiastową śmierć. Inaczej działa gaz musztardowy, który powoduje rozległe i bolesne oparzenia. Po dostaniu się do dróg oddechowych wywołuje obrzęk i uniemożliwia oddychanie. Osoby narażone na atak umierają maksymalnie w ciągu dwóch tygodni.
Rosja w swojej historii wielokrotnie sięgała po broń chemiczną. I to w XXI wieku.
W październiku 2002 roku rosyjskie wojska użyły gazu zawierającego opioidowy karfentanyl, by obezwładnić czeczeńskich rebeliantów, którzy wtargnęli do moskiewskiego teatru. Śmierć ponieśli zarówno rebelianci, jak i zakładnicy. Łącznie zginęło ok. 150 osób.
Jednak „specjalizacją Rosji” nie są masowe ataki bronią chemiczną, a trucie dysydentów i wrogów Putina. W ten sposób w 2004 roku usiłowano zamordować prozachodniego prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenkę. Toksykolodzy odkryli w jego krwi truciznę zwaną TCDD. O atak posądzono rosyjskie służby.
W Syrii dokonano aż 85 ataków bronią chemiczną. Najczęściej wykorzystywaną trucizną był sarin. Substancja powodująca drgawki, bolesne skurcze i śpiączkę. Za każdym razem, gdy użyto broni chemicznej wobec przeciwników prezydenta Syrii, rosyjskie media informowały, że celem ataku były oddziały ISIS.
Używania broni chemicznej zabrania Konwencja o zakazie broni chemicznej z 1997 roku, której Rosja jest stroną. Dokument zabrania produkowania, magazynowania i wykorzystywania broni chemicznej. Organ nadzorujący przestrzeganie konwencji to OPCW – Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej z siedzibą w Hadze.
Kreml deklaruje, że zniszczył swoje zapasy broni chemicznej w 2017 roku, ale oficjalne dane wskazują na coś innego. Od tamtej pory dokonano co najmniej dwóch ataków bronią chemiczną, za które obwinia się Rosję. Sekretarz ONZ nazwał ataki przeprowadzone w Syrii „zbrodnią wojenną” i domagał się ukarania sprawców.
Chociaż OPCW zabrania używania broni chemicznej, a jej wykorzystanie trudno ukryć, to powszechnie wiadomo, że Rosja łamie międzynarodowe prawo wykorzystując broń chemiczną na małą skalę – trując dysydentów i ich bliskich. Takie działania trudno udowodnić konkretnym sprawcom. Jeszcze trudniej znaleźć tajne laboratoria, które produkują broń chemiczną na niewielką skalę.
Andy Weber
Rada ds. Zagrożeń Strategicznych (USA)