Nadpobudliwy uczeń terroryzuje klasę. "Szkoły nie są przygotowane na takie sytuacje" [wywiad]

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, bo – mimo wszystko – za mało wiemy o istocie sporu. Nie wiemy, jak reagowali rodzice pozostałych uczniów. Być może niektórzy przesadzili żądając tak radykalnych kroków wobec chłopca? Wydaje mi się jednak, że szkoła, rodzice i dyrekcja placówki, nie podjęli na czas działań prowadzących do rozwiązania problemu. Rodzice przez dłuższy czas musieli „dobijać się” do dyrekcji, ich pytania i prośby były – jak twierdzą – ignorowane. Tak nie powinno być. Zabrakło rozmowy pomiędzy nauczycielami a rodzicami.

Mam wrażenie, że nie. Teoretycznie nauczyciele powinni być przygotowani do radzenia sobie w takich nietypowych sytuacjach w czasie studiów lub podczas kursów doskonalących, jednak w praktyce rzadko się tak dzieje. ZNP opracował tzw. Deklarację Etyki Zawodowej, dokument, w którym przedstawia wskazówki pomocne w rozwiązywaniu całej grupy problemów, z jakimi na co dzień stykać się mogą nauczyciele.

Chodzi o różnorodne sytuacje, których nie da się po prostu ująć w szkolnych regulaminach, bo polegają na ścieraniu się równorzędnych wartości. Czasem trudno jest pogodzić dobro obu stron konfliktu i wybór rozwiązania jest jednocześnie wyborem moralnym.

Tak, to prawda. Dzieci z takimi dysfunkcjami jest coraz więcej, ale brakuje procedur, które pozwoliłyby oszczędzić wszystkim stronom przykrości i znaleźć jakieś rozwiązanie. Nie jest prawdą, że z dziećmi z ADHD nie da się pracować. Nie trzeba też im ulegać, ale na pewno wymagają one konsekwentnego i cierpliwego podejścia ze strony nie tylko nauczycieli, ale także uczniów, koleżanek i kolegów z grupy, w której się znaleźli. Takie kompleksowe działanie wymaga współpracy z rodzicami wszystkich uczniów w klasie.

Chodziłoby o to, aby wytłumaczyć rodzicom, że nadpobudliwy chłopiec sprawiający problemy wychowawcze to nie jest “łobuz, któremu ktoś załatwił odpowiednie papiery i teraz wszystko uchodzi mu płazem”. Nie może być tak, że rodzice sądzą, iż w klasie ktoś ma wyjątkowy status i trzeba się podporządkować jego dyktatowi. Gdyby np. rodzice chłopca wytłumaczyli pozostałym, na czym polega jego dysfunkcja i jak starają się z synem pracować domu, by poprawić jego relacje z rówieśnikami, zapewne łatwiej byłoby o porozumienie.

Uważam, że to szkoła powinna wyjść z inicjatywą udziału psychologa w sporze, ale jednocześnie mam świadomość, że psychologiczne wsparcie dla szkół jest nikłe. Z danych, którymi dysponujemy nie tylko my w ZNP, ale do których dostęp mają także wszyscy „oświatowi święci” wynika, że spośród 14 tysięcy szkół podstawowych, tylko 1 113 zatrudnia psychologa. Na 2 500 gmin tylko 550 ma poradnie psychologiczno-pedagogiczne. To z nimi powinny współpracować szkoły, to z ich strony szkolny psycholog powinien mieć wsparcie.

Niestety jednak wiele rozwiązań wciąż pozostaje na papierze. Do tego trzeba jeszcze wziąć pod uwagę problem braku skutecznego pomocy ze strony kuratoriów.

Funkcjonuje potoczne przekonanie, że rodzice sami z siebie powinni wiedzieć, jak reagować w takich sytuacjach, ale przecież tak nie jest. Dlatego bardzo ważna jest, przepraszam za zawodowy żargon, tzw. pedagogizacja rodziców, czyli organizowanie z nimi spotkań, szkoleń, seminariów. Dzięki nim w konfliktowych sytuacjach łatwiej byłoby wypracować wspólne decyzje, zasady, ramy działania. Ale widać, że w przypadku szkoły w Nowej Soli temperatura sporu jest już tak wysoka, że bałabym się prorokować, jak ta sprawa się potoczy. Jednak z całą pewnością relegowanie nadpobudliwego ucznia do innej klasy oznaczałoby porażkę pedagogiczną.