Salman Rushdie w ubiegłym tygodniu został zaatakowany nożem w stanie Nowy Jork przez mężczyznę, który najprawdopodobniej jest muzułmańskim ekstremistą. Dlaczego "Szatańskie wersety" trzydzieści cztery lata po wydaniu wciąż są powodem brutalnych ataków na pisarza?
Salman Rushdie to urodzony w 1947 roku brytyjski pisarz indyjskiego pochodzenia. Początkowo muzułmanie go uwielbiali, gdyż w swoich powieściach bardzo często nawiązywał do ich kultury.
Rushdie szybko stał się pisarzem-celebrytą, o którym rozpisywały się nawet rubryki towarzyskie. Przyczyniła się do tego nie tylko nagroda Bookera (dostał ją w 1981 roku za powieść "Dzieci północy"), ale również hulaszczy tryb życia literata.
Idolem wyznawców islamu przestał jednak być wraz z rokiem 1988, kiedy wydał swoją czwartą i najsłynniejszą powieść – "Szatańskie wersety". To właśnie jej publikacja sprawiła, że został uznany za zdrajcę, a także najprawdopodobniej doprowadziła do ostatniego ataku na pisarza.
W piątek 12 sierpnia Salman Rushdie został zaatakowany podczas spotkania autorskiego w mieście Chautauqua w stanie Nowy Jork. 24-letni Hadi Matar dźgnął parokrotnie nożem pisarza w szyję.
Stan Rushdiego jest na chwilę obecną stabilny, ale w wyniku obrażeń uszkodzono mu wątrobę oraz zerwano włókna nerwowe ramienia i oka – to ostatnie najprawdopodobniej straci.
Obecnie nie jest jasne, jakimi motywami kierował się Amerykanin libańskiego pochodzenia. Jego szkolny kolega Gabriel Sanchez powiedział portalowi The Daily Beast, że Matar był w liceum "bardzo oddanym muzułmaninem", a media społecznościowe ujawniły, że sympatyzuje z szyickim ekstremizmem oraz Korpusem Strażników Rewolucji Islamskiej, którego założycielem jest nie kto inny, jak były Najwyższy Przywódca Iranu w latach 1979–1989 - Ruhollah al-Musawi al-Chomejni – ten sam człowiek, który ponad trzydzieści lat temu wydał na Rushdiego wyrok śmierci.
14 lutego 1989 roku ówczesny Najwyższy Przywódca Iranu Ruhollah al-Musawi al-Chomejni wygłosił przemowę, dzięki której świat Zachodu dowiedział się, czym w ogóle jest fatwa.
Dlaczego "Szatańskie wersety" tak bardzo rozwścieczyły społeczność muzułmańską? Już sam tytuł jest tak naprawdę kontrowersyjny, gdyż nawiązuje do fragmentów Koranu (nazywanych szatańskimi wersetami) wychwalających trzy wielkie przedislamskie boginie – Allat, al-‘Uzzę i al-Manat.
Ponieważ te fragmenty świętych ksiąg islamu zostały wykreślone podczas jednej z redakcji, jest to zarówno zamach na tauhid, czyli najważniejszą w islamie doktrynę dotyczą jedności i jedyności, jak i wiarę w to, że w treść Koranu nie powinno się ingerować, gdyż jest czystym słowem bożym.
Ponadto Rushdie nadał występującym w powieści prostytutkom imiona żon proroka Muhammada, a głównym bohaterem uczynił Mahunda, będącym nikim innym, jak właśnie satyryczną wersją wspomnianego proroka, cynicznie wykorzystującego swoje rzekome objawienia do celów politycznych. Co więcej, pisarz w książce wielokrotnie nawiązywał do średniowiecznej i renesansowej tradycji europejskiej, przedstawiającej Mahunda jako anty-Jezusa lub oszusta.
W 1998 roku ówczesny rząd Iranu przestał popierać fatwę, jednak nie oznacza to, że od tamtego momentu została odwołana. Rushdie porzucił wtedy życie w ukryciu, ale ekstremiści wciąż nie odpuszczali – jedna z irańskich organizacji religijnych wyznaczyła dla osoby, która zabiłaby pisarza, nagrodę w wysokości 2,5 mln euro.
Nawet teraz w 2022 roku po ataku na autora "Szatańskich wersetów" stanowisko irańskiego ministerstwa spraw zagranicznych szokuje.
– Salman Rushdie, znany pisarz, który został wielokrotnie dźgnięty nożem przed publicznym wystąpieniem w piątek w stanie Nowy Jork i jego zwolennicy są winni tego ataku — przekazał w poniedziałek rzecznik resortu Nasser Kanaani.
– Wolność słowa nie usprawiedliwia znieważania religii przez Rushdiego w jego książkach – dodał i zapewnił, że Iran nie ma żadnych informacji na temat napastnika, poza tymi, które pojawiły się w mediach.
Ruhollah al-Musawi al-Chomejni
Były Najwyższy Przywódca