Polska negocjuje budżet. A ile unijnych pieniędzy zmarnowała do tej pory? "Wydawali bez myślenia o konsekwencjach"

Te kilkadziesiąt miliardów dzieli się bowiem na rozmaite fundusze, które jasno określają na co je można wydawać. Część przeznaczona jest tylko na infrastrukturę, część na walkę z bezrobociem, a część na inwestycje dla samorządów. Czy udało nam się te pieniądze spożytkować rozsądnie?

Dr Janusz Steinhoff, były minister gospodarki i ekspert Business Centre Club, stwierdza zaś: – Sposób wykorzystania unijnych funduszy oceniam jako

umiarkowanie dobry. Choć faktem jest, że część środków źle wydatkowano – przyznaje.

Poseł PiS Stanisław Ożóg uważa, że takich inwestycji można wymienić o wiele więcej. – Niektóre inwestycje były realizowane przez samorządy i dla samorządów. Władze lokalne robiły to, bo można było zrobić uroczyste, huczne otwarcie, ale nie zastanawiano się co stanie się z tymi obiektami w przyszłości – podkreśla

parlamentarzysta. Nie da się bowiem ukryć, że jeśli z obiektów takich jak baseny nikt nie będzie korzystał, to samorządy tylko dołożą do tego interesu. Na dodatek gminy, które skorzystały z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i budowały za pieniądze z PROW, nie mogą teraz zarabiać na tych obiektach przez następne 7 lat – i tak jest właśnie z wieloma świetlicami w kraju.

Jednocześnie poseł PiS podkreśla, że potrzebujemy wszystkich inwestycji, ale na obecnym etapie powinniśmy zastanawiać się które z nich są prorozwojowej i w nie inwestować w pierwszej kolejności. Poseł zaznacza też, że chociaż pieniądze na budowę takich obiektów można było wykorzystać lepiej, to nie potępia tego, bo te inwestycje dawały też miejsca pracy.

Oczywiście, argument wartości, jaką jest wyrównywanie szans, wygrywa w starciu z ekonomicznym rozsądkiem. Trudno jednak nie zastanowić się: czy aby na pewno samorządy nie mogły wydać tych pieniędzy lepiej?

Zapewne tak. Szczególnie, że samorządy, jak mówi nam Stanisław Ożóg, często musiały środki z Regionalnych Programów Operacyjnych przeznaczać na rzeczy, które finansować powinien budżet centralny. – W Podkarpackim rewitalizowano linię kolejową, a przecież powinien zrobić to rząd. Tam też wydano unijne pieniądze na ochronę przeciwpowodziową czy wyposażenie jednostek straży pożarnej – wylicza poseł PiS. Podkreśla też, że nie ma nic przeciwko takim wydatkom, bo są one potrzebne, ale ich koszty powinien ponosić rząd, a nie lokalne władze, które te kwoty mogłyby przeznaczyć np. na drogi.

10 miliardów euro. Pieniądze te wydawano głównie na szkolenia dla obywateli. Jak twierdzi Stanisław Ożóga, nieefektywne szkolenia: – Tam naprawdę zmarnowano pieniądze. Szkoliło się bezrobotnych, szkoliło szkolących. Może i dzięki temu powstały miejsca pracy: w firmach szkoleniowych. Szkolenia te nie dały jednak efektów w postaci zmniejszenia bezrobocia – zaznacza parlamentarzysta. Do jego opinii przychyla się dr Janusz Steinhoff, który również uważa takie działanie za nieefektywne.

Afery jednak da się wyjaśnić. – O tych nieprawidłowościach Polska poinformowała KE już w 2010 roku. I stąd zaskoczenie rządu wstrzymaniem tych wypłat. Proszę jednak pamiętać, że ostatnio komisarz ds. polityki regionalnej Johannes Hahn uznał

tę sprawę za wyjaśnioną i zamkniętą. Zaznaczmy też, że te zablokowane pieniądze są na już zrealizowane inwestycje. Po tych drogach już jeżdżą samochody, teraz tylko czekamy na zwrot kosztów – tłumaczy Konrad Niklewicz.

Konrad Niklewicz wykazuje jednak, że takie historyczne argumenty nie mają znaczenia: – Dobrze, że dr Steinhoff nie powołał się na piramidę Cheopsa. To były inne czasy, inne warunki, inne technologie, zupełnie inna kolej. Wtedy nie było na przykład przepisów nakazujących stworzenia dokumentacji, czy dana linia kolejowa nie będzie zagrażać środowisku. To dobrze, że teraz takie przepisy są, bo środowisko naturalne musimy chronić. Trzeba brać takie rzeczy pod uwagę – odparowuje były wiceminister rozwoju regionalnego. Z powagą dodaje jednak: – Na pewno można mieć większe oczekiwania co do kolei. Faktycznie są w tym opóźnienia, które jednak rząd stara się właśnie zniwelować, zawiera też nowe kontrakty – zaznacza nasz rozmówca.

budżetu 2007-2013. Realnie wpłynęło zaś do nas już 31 miliardów euro, czyli prawie połowa otrzymanych przez Polskę funduszy. Czy wydanych rozsądnie? Generalnie – tak, choć za kilka lat może się okazać, że wtopiliśmy miliardy złotych na puste świetlice, baseny porastające bluszczem albo inne, zupełnie zbędne rzeczy.

A co będzie w latach 2014-2020? Dr Steinhoff nie ma wątpliwości: Polskę najbardziej zaboli, jeśli ograniczony zostanie Fundusz Spójności, który ma wyrównywać szanse między "bogatymi" krajami UE, a tymi biedniejszymi. Do tej pory byliśmy jednym z największych beneficjentów tego programu.

– Ale odnoszę wrażenie, że kolejny szczyt to tylko socjotechnika. Mówi się o walce, walczymy o budżet, ale z kim, skoro to są nasi partnerzy? Ta polityczna kuchnia nie powinna być pokazywana publicznie, bo obecnie to show służy tylko prowadzeniu polityki krajowej – ocenia dr Steinhoff. Dodaje jednak, że ma nadzieję iż dzisiaj budżet zostanie ostatecznie uchwalony, ale na negocjacje patrzy z przymrużeniem oka. – Bo potem i tak przecież okazuje się, że wszyscy przywódcy państw wracają do swoich krajów i wszyscy ogłaszają, że zwyciężyli – ironizuje były minister gospodarki.