Dla rolników przyszedł czas zapłaty za blokowanie dróg, skrzyżowań i ulic? Wielu ludzi nawet nie ukrywa, że wzywa policję w zemście za tamte wydarzenia. Powodem może być głośna praca maszyn w nocy albo niezdjęcie hedera podczas poruszania się po drodze. Kto ma rację w tym sporze, który teraz, w czasie żniw, mocno przybiera na sile?
Żniwa to czas dla rolników niezwykle ważny, trudny i znojny. Mowa oczywiście o tej części producentów rolnych, którzy zajmują się uprawą zbóż. Kiedy zboża dojrzeją, trzeba je ściąć i przerobić na ziarno oraz słomę.
W całej Polsce pod kosę idą właśnie jęczmień, rzepak, pszenica, żyto, pszenżyto. Kampania żniwna zasuwa pełną parą, póki pozwala na to pogoda. W tym okresie w pracy na roli nie powinno być nic kontrowersyjnego. Ale jest. I to z kilku powodów.
Tysiące osób utknęły w korkach spowodowanych przez blokujące drogi traktory i inne maszyny. Rolnicy w imię protestu przeciw "zielonemu ładowi" i importowi płodów rolnych z Ukrainy zastopowali autostrady, kluczowe skrzyżowania, mniejsze i większe miasta.
Ludzie nie mogli dojechać do pracy, szkoły, na uczelnie, do lekarzy. Stali w korkach z małymi dziećmi, kierowcy ciężarówek tkwili długimi godzinami w ciągnących się kilometrami zatorach.
Rolnicy po prostu wkurzyli sporo zwykłych Polaków. Teraz za to płacą. Bo skoro oni przeszkadzali ludziom w ich życiu, wiele osób nie waha się teraz uprzykrzyć życia właśnie im.
Heder to część kombajnu służąca do ścinania zboża, wielka kręcąca się kosa z nożykami. Heder jest szeroki, o wiele szerszy niż sam kombajn, który i tak jest potężną maszyną. Jeśli kombajn porusza się po drodze publicznej, heder musi być złożony. Ta część kombajnu jest po prostu o wiele szersza niż dopuszczalna szerokość pojazdu poruszającego się po drodze.
Zgodnie z prawem dopuszczalne jest uczestniczenie w ruchu pojazdu wolnobieżnego, ciągnika rolniczego z maszyną zawieszaną i przyczepy specjalnej o szerokości nieprzekraczającej 3 m. Jeśli więc heder ma 5 metrów szerokości, to przed wyjazdem na drogę trzeba go zdemontować i umieścić na lawecie. W nowoczesnych kombajnach hedery można składać nawet bez wysiadania z kabiny. Ale takich w Polsce jest stosunkowo niewiele.
Przez lata rolnicy nie przejmowali się takimi drobiazgami jak składanie hederów. Może kierowcy byli bardziej wyrozumiali, może stróże prawa przymykali na to oko. A może wszyscy mniejszą wagę przykładaliśmy do bezpieczeństwa.
Teraz to się zmieniło. Rolnicy tłumaczą, że często mają kilka pól w różnych miejscach, położonych blisko siebie. No i jak mają przejechać zaledwie kilka kilometrów, to składanie i rozkładanie hedera im się czasowo nie opłaci, bo to nawet godzina czy półtorej.
I żeby być uczciwym: składanie i rozkładanie hedera to faktycznie nie jest prosta sprawa. Trzeba podprowadzić kombajn przodem do postawionego w poprzek wózka. Odpiąć i zdjąć na niego heder, a następnie tak wykręcić, by wózek podpiąć z tyłu kombajnu. Na wielu polach nie ma na to nawet miejsca, więc trzeba to zrobić czasem na poboczu drogi, przy okazji ją blokując.
Rozdrobnienie gospodarstw też jest faktem. W Polsce powierzchnię mniejszą niż 1 ha ma prawie 1 milion gospodarstw rolnych (czyli 74 proc.). Wielu rolników ma po kilka, kilkanaście pól w różnych miejscach. I jeżdżenie pomiędzy nimi faktycznie może być uciążliwe.
Ale coraz większa liczba kierowców żąda od rolników przestrzegania prawa. I nawet nie ukrywają, że to zemsta za blokady i protesty.
"Protestować to co drugi jechał, drzeć mordę, utrudniać życie obywatelom i blokować karetki, branżę transportową, i wiele innych. Ale żeby już zdjąć heder czy poprawnie przewozić maszyny rolnicze to czasu nie mają. Nigdy, ale to nigdy nie zjeżdżam na pobocze, jak widzę rolnika w kombajnie z zapiętym hederem. Przepisy stanowią o tym jasno" – czytamy w jednym z setek komentarzy pod postem na Facebooku zawierającym apel o wyrozumiałość dla rolników w czasie żniw.
"Cztery razy jednego tygodnia stałem w blokadach, nie licząc już kilometrów przejechanych objazdami. Gdzie wtedy była ta empatia i zrozumienie?" – pyta inny kierowca.
A apeli od rolników, gmin rolniczych czy izb pojawia się sporo. Wygląda na to, że rolnicy są zaskoczeni tym, że nie są już królami szos i ktoś ośmiela się zwracać im uwagę.
"U nas rolnictwo rozdrobnione, więc ciężko co chwilę rozpinać. A może na te dwa tygodnie żniw trochę uprzejmości i wyrozumiałości ze strony kierowców? I na wiejskich drogach przynajmniej w żniwa noga z gazu, a nie zatrzymywanie się na jezdni i ręce w górę!!!" – pisze jeden z rolników.
Podobnych wpisów w mediach społecznościowych czy na rolniczych forach jest mnóstwo. A pod każdym takim apelem o wyrozumiałość pojawia się natychmiast wiele komentarzy postulujących, by rolnicy po prostu przestrzegali przepisów, bo nie są świętymi krowami.
"Rolnik jak zwykle nie rozumie, że nie jest pępkiem świata. A poza tym poruszając się po drogach publicznych, trzeba stosować się do przepisów. W nocy czasem nawet świateł nie włączają, to też problem, jak z odpięciem hedera? Rolnik nie chce tracić czasu, to inni muszą ginąć na drodze, brawo za brak rozumu" – odpowiada jeden z komentujących.
Warto tu dodać, że jak pisze portal WRP.pl, jeśli operator kombajnu będzie się poruszał po drodze z zamontowanym hederem, wedle nowego taryfikatora może zapłacić nawet 5 tysięcy złotych mandatu. Jeśli natomiast sprawa trafiłaby do sądu, to ten może nałożyć maksymalną karę w wysokości 30 tysięcy zł.
Drugą sprawą jest cisza nocna. Jak się okazuje, na wsi coraz popularniejsze jest wzywanie policji do hałasujących po nocach maszyn.
– Szczególny apel kieruję do mieszkańców wsi nietrudniących się rolnictwem, by w czasie nocnej, generującej hałas pracy maszyn nie utrudniać zbiorów wzywając policję – powiedział kilka dni temu przewodniczący Wielkopolskiej Rady Rolniczej, wicemarszałek wielkopolski Krzysztof Grabowski.
Dodał, że dla rolników rozpoczął się najważniejszy i najbardziej intensywny czas ich pracy, który niesie wiele zagrożeń i niebezpieczeństw. Jednocześnie zwrócił się do rolników z apelem o zachowanie szczególnej rozwagi podczas żniw.
Przypomnijmy, że w zeszłym roku przy pracy zginęło 45 rolników. W 2022 i 2021 liczba śmiertelnych wypadków w tej grupie zawodowej była identyczna. Przez 3 lata pod tym względem nie zmieniło się nic. Wypadków nieśmiertelnych było w zeszłym roku nieco mniej niż w poprzednim. Ich liczba sięgnęła jednak ponad 10,7 tysiąca.
To i tak o wiele lepiej niż kiedyś. W 2023 roku wskaźnik wypadkowości mierzony liczbą decyzji przyznających odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej na 1000 ubezpieczonych wyniósł 8,0. W 1993 roku wynosił 24,6.
Jednocześnie ofiar zderzeń z maszynami rolniczymi nikt nie liczy. A giną w nich i kierowcy osobówek, i rolnicy.