Trump "sprzedał" Ukrainę Rosji? Amerykanista: Dobre relacje z Moskwą to dla niego priorytet

W środę Donald Trump rozmawiał przez telefon z Władimirem Putinem. Później rozmawiał z Wołodymyrem Zełenskim i poinformował go o ustaleniach z rosyjskim dyktatorem.

Prezydent Ukrainy ujawnił, że rozmowa z amerykańskim przywódcą dotyczyła m.in. rozwiązań pokojowych ws. wojny rozpętanej przez Kreml w jego kraju. "Planujemy kolejne kroki, aby powstrzymać rosyjską agresję i zapewnić trwały, niezawodny pokój" – napisał Zełenski w mediach społecznościowych.

Trump z kolei ogłosił po rozmowie z Putinem, że Waszyngton i Moskwa uzgodniły natychmiastowe rozpoczęcie rozmów pokojowych, które mają być prowadzone przez odpowiednie zespoły. Wizja przyszłości Ukrainy nie maluje się jednak w kolorowych barwach. Sekretarz obrony USA Pete Hegseth powiedział w środę, że powrót Ukrainy do granic sprzed 2014 roku jest nierealny.

Co więcej, Trump złamał zasadę "nic o Ukrainie bez Ukrainy" oraz ani razu nie potępił rosyjskiej agresji. Część światowych komentatorów twierdzi, że prezydent USA "dogadał się" z Putinem za plecami Ukrainy, jego plan powstał "pod dyktando Kremla", a ogłoszone przez niego założenia oznaczają tak naprawdę kapitulację Kijowa.

Czy prezydent USA "sprzedał", jak twierdzą zachodni komentatorzy, Ukrainę Kremlowi? Rozmawiamy o tym z prof. Zbigniewem Lewickim, amerykanistą.

***

Mateusz Przyborowski, naTemat: Czy Donald Trump sprzedał Ukrainę Rosji?

Prof. Zbigniew Lewicki: W mojej ocenie to jest bardzo złośliwa interpretacja. Donald Trump od dawna deklarował chęć zakończenia wojny, ale ta nie skończy się wyłącznie na warunkach Kijowa.

Nie ma mowy o "sprzedaży", wszystko rozbija się o bilans strat i zysków, zarówno dla Kijowa, jak i Moskwy.

Tyle że Trump stawia głównie na relacje z Putinem i Rosją.

Trump zawsze podkreślał, że dobre relacje z Rosją są dla USA ważniejsze niż kontakty z każdym innym krajem świata. Ukrainie współczujemy i ją rozumiemy, ale z punktu widzenia Waszyngtonu dobre kontakty z Moskwą są strategiczne, to dla nich absolutny priorytet. I Zełenski z całą pewnością to rozumie.

Rosja to mocarstwo nuklearne, a Ukraina wymaga ogromnej pomocy gospodarczej w odbudowie. Trump oferuje wsparcie, ale tym razem nie za darmo – w zamian za dostęp do rzadkich surowców. Należy wziąć również pod uwagę nierównomierność Rosji i Ukrainy w stosunkach ze Stanami Zjednoczonymi.

W dobrze rozumianym interesie dla Waszyngtonu ważne są jak najlepsze relacje z Moskwą. To jest oczywiste, że Kreml zagraża nie tylko Ukrainie i dlatego należy sprawić, żeby nie była aż tak agresywna.

Donald Trump, ustami sekretarza stanu USA Pete'a Hegsetha, dał do zrozumienia Europie: "Radźcie sobie sami".

Europa przez dekady, właściwie od II drugiej wojny światowej, pierw nie była w stanie, a potem nie chciała zadbać o swoje bezpieczeństwo i polegała na amerykańskiej ochronie. W tej chwili USA mówią: "Zaraz, ale was stać na bezpieczeństwo, a to, że nie chcecie wydawać ogromnych funduszy, to wasza decyzja".

Unia Europejska jest wystarczająco zamożna, by samodzielnie zadbać o własne bezpieczeństwo. Nie można dalej funkcjonować w systemie, w którym kraje europejskie przeznaczają środki na politykę socjalną, podczas gdy Stany Zjednoczone mają je chronić w razie konfliktu.

Czy Ukraina ma szansę na członkostwo w NATO?

Nie ma żadnych szans.

A żeby zostać członkiem Unii Europejskiej?

Nikogo na to nie stać. Wiemy, ile wysiłku wymagało chociażby przyjęcie Polski do Unii Europejskiej i NATO. Ukraina nie spełnia tych wymagań, również w kontekście wewnętrznej korupcji. Europa nie będzie płacić za przystąpienie Ukrainy do wspólny, dlatego jej pełne członkostwo w UE jest w tym momencie nierealne.

Radykalna zmiana, punkt zwrotny – tak w czwartek wyglądają nagłówki mediów światowych po tym, co ogłosił prezydent USA.

Widząc, jak Trump podszedł do kwestii bliskowschodniej, czyli dużo trudniejszego konfliktu i dłużej trwającego, byłem przekonany, że ma określoną strategię zakończenia wojny w Ukrainie.

Tylko czy można uznać zmiany granic poprzez terror, agresję i przemoc?

Oczywiście, że nie. Stany Zjednoczone już w latach 30. XX wieku ustanowiły zasadę nieuznawania zmian granic dokonanych przemocą. Ale rzeczywistość często nie liczy się z teoretycznymi postanowieniami. Rosja zmieniła granice i nie zamierza się z tego wycofać. Możemy mówić, że tak być nie powinno, jednak nie ma to żadnego znaczenia. Polityka realna wyprzedza rozważania o moralności.

A jak ocenia pan reakcję Wołodymyra Zełenskiego? Prezydent Ukrainy nie kontrował tego, co powiedział Pete Hegseth i Donald Trump. Chociaż nie wiadomo dziś, jak te negocjacje będą przebiegać i jak ma wyglądać uczestnictwo Ukrainy w rozmowach.

Ostatecznie Kijów na pewno będzie uczestniczył w negocjacjach. Jeśli natomiast chodzi o Wołodymyra Zełenskiego, on rozumie, że musi dostosować swoją retorykę do realiów. A realia są takie, że w tej chwili nie może pozwolić sobie na ostre komentarze wobec Trumpa, bo potrzebuje jego wsparcia. Ostateczna ugoda w sprawie Ukrainy i tak będzie wymagała jej udziału, a Zełenski chce zapewnić sobie dobrą pozycję. Jego podejście świadczy o pragmatyzmie.

Zdaje się jednak, że Trump wyznaje zasadę, iż to wielkie mocarstwa powinny rozmawiać ze sobą bezpośrednio. Najpierw rozmawiał z rosyjskim dyktatorem, a dopiero później poinformował o tym prezydenta Ukrainy.

Nie wiemy, jak to się dalej potoczy. Zagadką pozostaje treść rozmów w Moskwie pomiędzy Putinem a specjalnym wysłannikiem Waszyngtonu ds. Bliskiego Wschodu, Steve'm Witkoffem. Wreszcie, nie znamy też szczegółów rozmowy Trumpa z Putinem. Na razie możemy tylko spekulować, a zgadywanie ma to do siebie, że może się nie sprawdzić.