10 najinteligentniejszych ras psów. Ten ranking jest przydatny, ale i mocno kontrowersyjny

Nie istnieją analogiczne dla psów testy IQ, które są stosowane u ludzi, dlatego w swojej książce "Inteligencja psów" Coren wyróżnił trzy główne aspekty psiej bystrości: inteligencję instynktowną, inteligencję adaptacyjną oraz inteligencję pracy i posłuszeństwa. To właśnie ta ostatnia cecha posłużyła mu do stworzenia rankingu, ponieważ najłatwiej poddaje się ocenie i porównaniu.

Głównym kryterium klasyfikacji była zdolność do współpracy z człowiekiem. Profesor nie opierał się jednak wyłącznie na własnych obserwacjach – przeprowadził zakrojone na szeroką skalę badania, w których wzięło udział 208 profesjonalnych trenerów psów z Ameryki Północnej. Wyniki zostały opublikowane w 1994 roku, a następnie ponownie wydane w 2006 roku.

Na przestrzeni lat wiele z jego wniosków zostało potwierdzonych przez kolejne badania dotyczące zdolności poznawczych psów, jednak nie brakuje również głosów krytycznych. Niektórzy eksperci w dziedzinie kognitywistyki oraz trenerzy psów kwestionują podejście Corena, zwracając uwagę na ograniczenia jego metodologii.

Opracowany ranking dzieli rasy na sześć grup – od tych uznawanych za najbardziej inteligentne, po te, które wykazują mniejszą skłonność do współpracy z człowiekiem. W przypadkach, gdy rasy osiągnęły identyczne wyniki, profesor zastosował oznaczenie ex aequo.

Warto zauważyć, że w zestawieniu uwzględniono jedynie rasy psów oficjalnie uznane przez organizacje kynologiczne, dlatego nie znajdziemy tam kundelków. Nie oznacza to jednak, że psy nierasowe są mniej bystre – Coren sam podkreśla w swojej książce, że około 51 proc. inteligencji psa zależy od genetyki, a 49 proc. od środowiska i warunków wychowawczych.

Nauka nowych komend: mniej niż 5 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 95 proc. przypadkach lub więcej.

1. Border collie

2. Pudel

3. Owczarek niemiecki

4. Golden retriever

5. Doberman pinczer

6. Owczarek szetlandzki

7. Labrador retriever

8. Papillon

9. Rottweiler

10. Australijski pies pasterski (Australian Cattle Dog)

Nauka nowych komend: 5 do 15 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 85 proc. przypadkach lub więcej.

11. Welsh Corgi Pembroke

12. Szanucer miniatura

13. Springer spaniel angielski

14.  Tervuren (owczarek długowłosy)

15. Schipperke / Owczarek belgijski

16. Collie, Szpic wilczy

17. Wyżeł niemiecki krótkowłosy

18. Flat-coated retriever / Angielski cocker spaniel / Sznaucer

19. Épagneul breton

20. Cocker spaniel

21. Wyżeł weimarski krótkowłosy

22. Belgijski Malinois / Berneński pies pasterski

23. Szpic miniaturowy

24. Irlandzki spaniel dowodny

25. Wyżeł węgierski krótkowłosy

26. Welsh Corgi Cardigan

Nauka nowych komend: 15 do 25 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 70 proc. przypadkach lub więcej.

27. Chesapeake Bay retriever / Puli / Yorkshire terrier

28. Sznaucer olbrzym

29. Airedale terrier / Bouvier des Flandres

30. Border terrier / Owczarek francuski Briard

31. Springer spaniel walijski

32. Manchester terrier

33. Samojed

34. Field spaniel / Nowofunland / Terier australijski / Amerykański Staffordshire terier / Seter szkocki/ Bearded collie

35. American Eskimo dog, Cairn terrier, Kerry blue terrier, Seter irlandzki

36. Elkhund szary

37. Pinczer małpi / Australijski silky terier / Pinczer miniatura / Seter angielski / Pies faraona / Clumber spaniel

38. Norwich Terrier

39. Dalmatyńczyk

Nauka nowych komend: 25 do 40 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 60 proc. przypadkach lub więcej.

40. Soft-coated wheaten terrier / Bedlington terrier / Foksterier krótkowłosy

41. Curly-coated retriever / Wilczarz irlandzki

42. Kuvasz / Owczarek australijski (typ amerykański)

43. Chart perski, Szpic fiński, Pointer

44. Cavalier King Charles spaniel / Wyżeł niemiecki szorstkowłosy / Black-and-tan coonhound / Amerykański spaniel dowodny

45. Husky syberyjski / Bichon Frise / King charles spaniel

46. Spaniel tybetański / Foxhound angielski, /Otterhound / Foxhound amerykański, Greyhound, Harrier / Parson Russel terrier/ Gryfon Korthalsa

47. West Highland white terrier / Hawańczyk / Chart szkocki

48. Bokser / Dog niemiecki

49. Jamnik, Staffordshire bulterier, Shiba Inu

50. Malamut

51. Whippet, Shar pei, Foksterier szorstkowłosy

52. Rhodesian ridgeback

53. Podenco z Ibizy, Terier walijski, Terier irlandzki

54. Boston terrier, Akita

Nauka nowych komend: 40 do 80 powtórzeń. Posłuszeństwo: w 30 proc. przypadkach lub więcej.

55. Skye terrier

56. Norfolk terrier / Sealyham terrier

57. Mops

58. Buldog francuski

59. Gryfonik brukselski / Maltańczyk

60. Charcik włoski

61. Grzywacz chiński

62. Dandie Dinmont terrier / Petit Basset Griffon Vendéen / Terier tybetański / Chin japoński / Lakeland terrier

63. Owczarek staroangielski (bobtail)

64. Pirenejski pies górski

65. Terier szkocki / Bernardyn

66. Bulterier

67. Chihuahua

68. Lhasa apso

69. Bulmastif

Nauka nowych komend: 80 do 100 powtórzeń lub więcej. Posłuszeństwo: w 30 proc. przypadkach lub gorzej.

70. Shih Tzu

71. Basset 

72. Mastif / Beagle

73. Pekińczyk

74. Bloodhound

75. Borzoj

76. Chow chow

77. Buldog

78. Basenji

79. Chart afgański

Można zauważyć, że klasyfikacja opiera się głównie na zdolności psów do nauki komend i wykonywania poleceń przez człowieka, co bywa przedmiotem dyskusji. Przecież inteligencja u zwierząt jest znacznie bardziej złożona i nie ogranicza się jedynie do tego, by słuchać.

U ludzi zdolności intelektualne również przybierają różne formy – ktoś może świetnie radzić sobie z rozwiązywaniem skomplikowanych równań matematycznych, a jednocześnie mieć trudności w relacjach społecznych. Czy to oznacza, że jest mniej inteligentny? Oczywiście, że nie.

Podobnie w świecie zwierząt – pies, który nie chce podporządkować się poleceniom, nie jest automatycznie "głupi". Patrząc z tej perspektywy, jak w takim razie ocenić mądrość kotów, które słyną z niezależności i chadzania własnymi ścieżkami?

Obecnie nie ma jednak lepszego sposobu na ocenę psiej inteligencji niż analiza zdolności do nauki i współpracy z człowiekiem. Umiejętność rozumienia, przyswajania oraz wykonywania poleceń świadczy o pewnym rodzaju mądrości.

Celem takiego rankingu nie jest jedynie szufladkowanie psów według ich IQ, ale przede wszystkim określenie predyspozycji poszczególnych ras. Dzięki temu można wskazać, które psy najlepiej sprawdzą się w pracy w policji, służbach ratunkowych czy jako psy asystujące osobom z niepełnosprawnościami.

To właśnie w takich dziedzinach posłuszeństwo i zdolność do nauki są kluczowe. Choć ranking Corena może budzić pewne kontrowersje, bez wątpienia stanowi istotny punkt odniesienia w badaniach nad zdolnościami poznawczymi psów i ich przydatnością w różnych dziedzinach życia.